Τα τρία εναπομείναντα πυρηνικά εργοστάσιά της θα κλείσει η Γερμανία αυτό το Σαββατοκύριακο, με την κυβέρνηση να ελπίζει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα μπορέσουν να αντισταθμίσουν την απώλεια της πυρηνικής ενέργειας.
Η διακοπή λειτουργίας των εργοστασίων έχει προγραμματιστεί για το Σάββατο 15 Απριλίου. Δύο από τα εργοστάσια, το Neckarwestheim 2 και το Isar 2, βρίσκονται στη Νότια Γερμανία. Ο τρίτος, ο πυρηνικός σταθμός Emsland, βρίσκεται στο κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας. Το Βερολίνο επιδιώκει τη σταδιακή κατάργηση των πυρηνικών εργοστασίων από το 2002, με την πρώην καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ να επιταχύνει τη διαδικασία το 2011 μετά την πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία.
Η διακοπή λειτουργίας έρχεται καθώς το Βερολίνο στοιχηματίζει ότι θα μπορέσει να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες μέσω ανανεώσιμων πηγών και να τα βγάλει πέρα χωρίς την ατομική ενέργεια. Ωστόσο, πολλοί έχουν αμφισβητήσει το κατά πόσον οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα είναι σε θέση να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας.
Για να περιπλέξει τα πράγματα, η Γερμανία σκοπεύει επίσης να κλείσει όλα τα εργοστάσιά της με καύση άνθρακα αρχίζοντας από το 2030. Ο άνθρακας αποτελεί το ένα τρίτο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Πέρυσι, η κατανάλωση άνθρακα αυξήθηκε για να αντισταθμίσει την απώλεια των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου.
Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς έχει δηλώσει ότι η Γερμανία θα πρέπει να εγκαθιστά τέσσερις έως πέντε ανεμογεννήτριες την ημέρα τα επόμενα χρόνια για να καλύψει τις εγχώριες ενεργειακές ανάγκες – ένα δύσκολο έργο, δεδομένου ότι η χώρα εγκατέστησε πέρυσι μόλις λιγότερες από δύο ανεμογεννήτριες την ημέρα. Η χώρα πρέπει επίσης να επιταχύνει τον ρυθμό εγκατάστασης εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας.
Το 2022, τα τρία πυρηνικά εργοστάσια αντιπροσώπευαν το έξι τοις εκατό της ενέργειας της Γερμανίας. Το 1997, η Γερμανία παρήγαγε το 30,8 τοις εκατό της ενέργειάς της από τα πυρηνικά εργοστάσιά της. Από το 2003, 16 εργοστάσια έχουν κλείσει.
Δημόσια και βιομηχανική αντίδραση
Αρχικά, το κλείσιμο των πυρηνικών εργοστασίων ήταν δημοφιλές στον κόσμο. Ωστόσο, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η παροχή φθηνού φυσικού αερίου που εισέρρεε στη Γερμανία διακόπηκε, γεγονός που προκάλεσε ενεργειακή κρίση στη χώρα.
Τα τρία εργοστάσια ήταν αρχικά προγραμματισμένο να κλείσουν στις 31 Δεκεμβρίου 2022. Ωστόσο, η κοινή γνώμη είχε ήδη αρχίσει να αλλάζει. Η κυβέρνηση όρισε τελικά την 15η Απριλίου ως την προγραμματισμένη ημερομηνία της διακοπής λειτουργίας.
Η πλειοψηφία της κοινής γνώμης εξακολουθεί να είναι κατά του κλεισίματος. Μια έρευνα που διεξήχθη από το ινστιτούτο δημοσκοπήσεων INSA για την τοπική εφημερίδα Bild am Sonntag έδειξε ότι το 52% των ερωτηθέντων ήταν κατά των διακοπών λειτουργίας, ενώ μόνο το 37% υποστήριξε την απόφαση.
Σε συνέντευξή του στην τοπική εφημερίδα Rheinische Post, ο Πίτερ Άντριαν, πρόεδρος του Γερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου (DIHK), ζήτησε από τους πολιτικούς να παρατείνουν τον χρόνο λειτουργίας των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής.
«Αν και οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν μειωθεί πρόσφατα, το ενεργειακό κόστος παραμένει υψηλό για τις περισσότερες επιχειρήσεις», δήλωσε. «Ταυτόχρονα, δεν έχουμε ακόμη ξεπεράσει το πρόβλημα όσον αφορά την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού».
Ένας ήπιος χειμώνας σώζει την Ευρώπη
Το Ινστιτούτο Ενεργειακών Ερευνών (IER) ανέφερε το παράδειγμα της Γερμανίας σε μια ανάλυση του Δεκεμβρίου του 2022 που έγινε για να τονίσει ότι η ενεργειακή κρίση ήταν περισσότερο ένα πρόβλημα που δημιουργήθηκε εσωτερικά και όχι αποτέλεσμα εξωτερικών αιτιών. Η παραγωγή αιολικής ενέργειας στη Γερμανία μειώθηκε από 132,1 τεραβατώρες το 2020 σε 117,7 τεραβατώρες το 2021, δηλαδή κατά 24%. Για να το αντισταθμίσει αυτό, η Γερμανία αύξησε την παραγωγή ενέργειας από άνθρακα κατά 21,1 τοις εκατό πέρυσι.
«Η Γερμανία βρίσκεται στο έλεος του καιρού, τόσο για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές όσο και για το επίπεδο της ζήτησης που μπορεί να προκύψει από έναν κρύο χειμώνα. Τα σχέδια εξοικονόμησης έχουν ήδη τεθεί σε εφαρμογή και ενδέχεται να προκύψουν δελτία ενέργειας σε περίπτωση μακράς ψυχρής περιόδου», αναφέρεται στην ανάλυση.
Ένας μάλλον ήπιος χειμώνας αυτή τη φορά απέτρεψε την ήπειρο, και ιδιαίτερα τη Γερμανία, από μια ακραία ενεργειακή κρίση. Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να είναι εγγυημένο για τα επόμενα χρόνια.
Η Ευρώπη έχει δαπανήσει σχεδόν 800 δισεκατομμύρια ευρώ τους τελευταίους 17 μήνες για να καταπολεμήσει την ενεργειακή της κρίση, με τη Γερμανία να δαπανά τα περισσότερα χρήματα για να προστατεύσει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις από τον ενεργειακό πληθωρισμό.
«Από την έναρξη της ενεργειακής κρίσης τον Σεπτέμβριο του 2021, 792 δισεκατομμύρια ευρώ έχουν διατεθεί και δεσμευτεί σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες για να προστατεύσουν τους καταναλωτές από την αύξηση του ενεργειακού κόστους … Η τρέχουσα αύξηση των τιμών χονδρικής πώλησης ενέργειας στην Ευρώπη ώθησε τις κυβερνήσεις να θέσουν σε εφαρμογή μέτρα για να προστατεύσουν τους καταναλωτές από τις άμεσες επιπτώσεις της αύξησης των τιμών», αναφέρει ανάλυση της 13ης Φεβρουαρίου από την οικονομική δεξαμενή σκέψης Bruegel με έδρα το Βέλγιο.
Η Γερμανία πραγματοποίησε την υψηλότερη κατανομή στον κατάλογο, θέτοντας στην άκρη 268,1 δισ. ευρώ για τη θωράκιση των καταναλωτών ενέργειας.
Επιπτώσεις στην ποιότητα του αέρα
Εν τω μεταξύ, το κλείσιμο των πυρηνικών εργοστασίων θα μπορούσε να αυξήσει την ατμοσφαιρική ρύπανση, σύμφωνα με νέα μελέτη ομάδας του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ).
Η μελέτη εξέτασε τι θα συνέβαινε αν έκλειναν όλα τα πυρηνικά εργοστάσια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εάν χρησιμοποιούνταν πηγές άνθρακα, φυσικού αερίου και πετρελαίου για να αντισταθμίσουν την χαμένη πυρηνική ενέργεια, η ατμοσφαιρική ρύπανση θα αυξανόταν, με αποτέλεσμα σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και επιπλέον 5.200 θανάτους ετησίως, διαπίστωσε η ομάδα.
Ακόμα και αν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας χρησιμοποιούνταν για να αντικαταστήσουν την πυρηνική ενέργεια, θα υπήρχε και πάλι μια μικρή αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε ορισμένα μέρη της χώρας, με αποτέλεσμα πιθανώς 260 επιπλέον θανάτους ετησίως.
«Στη συζήτηση για τη διατήρηση των πυρηνικών εργοστασίων, η ποιότητα του αέρα δεν ήταν στο επίκεντρο αυτής της συζήτησης», δήλωσε η συγγραφέας της μελέτης Νοέλ Σελίν, καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Δεδομένων, Συστημάτων και Κοινωνίας (IDSS) και στο EAPS του ΜΙΤ, σύμφωνα με δελτίο τύπου της 10ης Απριλίου.
