Η διατροφή των μοναχών είναι ένα καλό παράδειγμα υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής. Το διαιτολόγιό τους στηρίζεται στα όσπρια και τα λαχανικά, το ελαιόλαδο και τα φρούτα. Αν και γίνεται κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και ψαριού, η αποχή από το κρέας είναι απόλυτη.
Τρώνε δυο φορές την ημέρα σε συγκεκριμένες ώρες και καταναλώνουν μικρές ποσότητες.
Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες τα γεύματα είναι δύο: ένα στις 8 π.μ., το λεγόμενο μεσημεριανό, και ένα στις 6 μ.μ., το βραδινό ή αλλιώς δείπνο.
Υπάρχουν μόνο αυτά τα δύο γεύματα, ενώ δεν προβλέπεται πρωινό ή οποιοδήποτε ενδιάμεσο γεύμα.
Γιατί όμως τρώνε τόσο νωρίς μεσημεριανό και βραδινό;
Το ωράριο που ακολουθούν οι Αγιορείτες είναι το ηλιακό, που λέγεται και “βυζαντινή ώρα”.
Βάση του βυζαντινού ωραρίου είναι το ηλιοβασίλεμα. Με τη δύση του ηλίου τελειώνει η μέρα και η συγκεκριμένη στιγμή συμπίπτει για τους μοναχούς με την ώρα δώδεκα τα μεσάνυχτα.
Με αυτό τον τρόπο γνωρίζουν με ακρίβεια πότε θα φάνε και έτσι έχει προσαρμοστεί ο οργανισμός τους σε μια ισορροπημένη διατροφή σε συγκεκριμένο ωράριο.
Επιπλέον, τηρείται το μέτρο στο φαγητό με την κατανάλωση συγκεκριμένων ποσοτήτων. Μόλις τελειώσει η ποσότητα του γεύματός τους, δεν υπάρχει δυνατότητα για επιπλέον ποσότητα.
Ο αυστηρός περιορισμός των γευμάτων συνδυάζεται με έντονη κινητικότητα και σωματική άσκηση. Γυμνάζονται με φυσικό τρόπο μέσα από τις αγροτικές και τις καθημερινές ασχολίες τους. Για την εκτέλεση εξάλλου των διακονημάτων χρειάζεται καλή φυσική κατάσταση. Είναι απαραίτητη για να αντέξει κάποιος τις καθημερινές εργασίες, που μπορεί να είναι περισσότερες από μία και να διαρκούν αρκετές ώρες.
Αν εξετάσουμε την έντονη σωματική άσκηση σε συνάρτηση με τη λιτή διατροφή, θα δούμε ότι αυτό που τους κρατάει δραστήριους όλη την ημέρα είναι η ποιότητα της διατροφής τους και όχι η ποσότητα.
Όλα τα εδώδιμα αγαθά είναι βιολογικής καλλιέργειας και προέρχονται από τα χωράφια τους. Επίσης, παρασκευάζουν οι ίδιοι τα γεύματά τους, που βασίζονται στην κατανάλωση ορισμένων ειδών και στην αποχή από ή τον περιορισμό άλλων.
Με δυο λόγια, η διατροφή και τα μυστικά διατροφής των Αγιορειτών μοναχών είναι τα εξής:
- Τροφές χωρίς λίπη. Πολύ συχνά χρησιμοποιούν ταχίνι, όχι μόνο γιατί είναι νηστίσιμο, αλλά και γιατί δίνει μια πλούσια γεύση.
- Γεύματα σε συγκεκριμένες ώρες.
- Εγκράτεια στην ποσότητα.
- Αποχή από το κρέας.
- Αποκλειστική χρήση ελαιόλαδου στα φαγητά. Κανένα λίπος, βούτυρο, μαργαρίνες, κρέμα γάλακτος και άλλα παρόμοια.
- Κανένα κατεργασμένο τρόφιμο.
- Ελιές, λαχανικά, χόρτα, ψωμί και ζυμαρικά.
- Τυριά, αυγά και πίτες (τις ημέρες που δεν απέχουν από το λάδι ή μετά τις μεγάλες νηστείες).
- Σπάνια κατανάλωση μαλακίων (καλαμάρια, χταπόδια, σουπιές), κυρίως την περίοδο των νηστειών.
- Ο παστός μπακαλιάρος με πατάτες είναι το ψάρι που τρώνε συνήθως στις μεγάλες γιορτές. Είναι το φαγητό με το οποίο κάνουν Ανάσταση.
- Αντί για λεμόνι, μερικές φορές χρησιμοποιούν ξινό δαμάσκηνο.
- Κατανάλωση μανιταριών και φρούτων του δάσους (αγριοφράουλες, κούμαρα, βατόμουρα, κράνα, κάστανα κ.ά.).
- Μετά τη νηστεία και τη μετάληψη τρώνε κομπόστα, ο ζωμός της οποίας, με τα σάκχαρα των φρούτων που περιέχει, αποτελεί εξαιρετικό δυναμωτικό.
Για τους μοναχούς, η βάση όλων των αρετών είναι η νηστεία.
Νηστεία είναι ο διαρκής μετριασμός της τροφής με σύνεση και διάκριση μέχρι την απαραίτητη ελάχιστη ποσότητα. Ο κανόνας της νηστείας φαινομενικά αφορά το σώμα, στην πραγματικότητα όμως αφορά την ψυχή και ειδικότερα τον νου.
Ένα θρεπτικό και γευστικό πιάτο από μοναστηριακές συνταγές είναι οι γίγαντες με λαχανικά.
Γίγαντες με λαχανικά
Υλικά:
500 γρ. γίγαντες
1 φλιτζάνι ελαιόλαδο
2 κρεμμύδια μεγάλα κομμένα σε ροδέλες
4 σκελίδες σκόρδο τεμαχισμένες
100 γρ. λάχανο χοντροκομμένο
2 πιπεριές κομμένες σε ροδέλες
½ φλιτζάνι ψιλοκομμένο μαϊντανό
½ φλιτζάνι ψιλοκομμένο σέλινο
½ φλιτζάνι συμπυκνωμένο χυμό ντομάτας
1 κύβο λαχανικών διαλυμένο σε ½ φλιτζάνι ζεστό νερό
Αλάτι, πιπέρι
4 ντομάτες κομμένες σε ροδέλες
1 κουταλάκι ζάχαρη
Εκτέλεση:
Μουσκεύουμε αποβραδίς τους γίγαντες σε χλιαρό νερό.
Το πρωί, τους βράζουμε για 30΄ και τους στραγγίζουμε. Σοτάρουμε στο λάδι το κρεμμύδι και το σκόρδο να μαραθούν λίγο. Προσθέτουμε το λάχανο, την πιπεριά, τον μαϊντανό, το σέλινο, τον χυμό ντομάτας, τον ζωμό λαχανικών, αλάτι, πιπέρι και βράζουμε για 10΄. Τοποθετούμε τους γίγαντες σε πυρίμαχο σκεύος και τους περιχύνουμε με το μείγμα των λαχανικών ανακατεύοντας, ώστε να απλωθούν ομοιόμορφα. Σκεπάζουμε το φαγητό με τις ροδέλες ντομάτας πασπαλισμένες με τη ζάχαρη και λίγο ακόμη αλατοπίπερο. Ψήνουμε σε φούρνο προθερμασμένο στους 200 C για 30΄ περίπου ή ώσπου να μαλακώσουν οι γίγαντες.
Την επόμενη Παρασκευή, θα ετοιμάσουμε το πασχαλινό τραπέζι.
Καλό Σαββατοκύριακο!
πηγές: mountathos-monks.gr, monastiriaka.gr
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
