Σχολιασμός
Τον εικοστό αιώνα, η Σουηδία έγινε παγκόσμιος φάρος κοινωνικοοικονομικής αρμονίας και πολιτικής σταθερότητας. Ενώ θεωρείται ευρέως ως μια επιτυχημένη συγχώνευση καπιταλισμού και ισότητας, αποσπώντας διεθνείς επαίνους για το εκτεταμένο κράτος πρόνοιας και τον διπλωματικό ανθρωπισμό της, οι Σουηδοί έβλεπαν το έθνος τους ως «ηθική υπερδύναμη» στην πατρίδα τους.
Σήμερα, αυτή η εικόνα καταρρέει υπό το βάρος ζοφερών τίτλων ειδήσεων.
Η ανεργία κυμαίνεται γύρω στο 9% — ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρωπαϊκή Ένωση — με την ανεργία των νέων να πλησιάζει το 25%. Παρά τον μέσο συντελεστή φόρου εισοδήματος που υπερβαίνει το 40%, συν τους φόρους μισθοδοσίας και τον εθνικό φόρο πωλήσεων 25%, οι δημόσιες υπηρεσίες αποτυγχάνουν: οι ασθενείς στο δημόσιο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης συχνά περιμένουν μήνες για βασικές θεραπείες, οι δρόμοι είναι σε κακή κατάσταση και τα σχολεία παλεύουν με την κατακόρυφη πτώση της απόδοσης. Το 2022, 800.000 από τους 10 εκατομμύρια κατοίκους της Σουηδίας χαρακτηρίστηκαν ως αναλφάβητοι, ο υψηλότερος αριθμός από τα τέλη του 19ου αιώνα.
Ακόμα πιο ανησυχητική είναι η αύξηση των βίαιων εγκλημάτων.
Η Σουηδία, κάποτε μια από τις ασφαλέστερες χώρες στον κόσμο, σήμερα έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανθρωποκτονιών με όπλα στην Ευρώπη. Το 2022, οι αρχές κατέγραψαν 391 πυροβολισμούς, με αποτέλεσμα 62 θανάτους. Η βία έχει επίσης εξαπλωθεί από τις μεγάλες πόλεις σε μικρότερες κωμοπόλεις. Μια πρόσφατη τριπλή δολοφονία σε ένα κουρείο στο κέντρο της Ουψάλα — που θεωρείται εδώ και καιρό μία από τις ασφαλέστερες κοινότητες της Σουηδίας — σόκαρε το έθνος.
Επίσης, οι βομβιστικές επιθέσεις, που προηγουμένως ήταν αδιανόητες στη σουηδική κοινωνία, έχουν γίνει συνηθισμένες. Το 2023, η αστυνομία ανέφερε 149 εκρηκτικές επιθέσεις, από λίγες πριν από μια δεκαετία. Αυτή η κατάσταση ώθησε τις αρχές να χαρακτηρίσουν περισσότερες από 60 γειτονιές ως «ζώνες απαγόρευσης εισόδου» και η κυβέρνηση έχει προτείνει την ιδέα της ανάπτυξης του στρατού για την αποκατάσταση της τάξης.
Οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η μετανάστευση είναι η αιτία αυτής της αναταραχής. Από τη δεκαετία του 1990, η Σουηδία έχει πράγματι δεχτεί πάνω από δύο εκατομμύρια μετανάστες, κυρίως από χώρες που έχουν πληγεί από πόλεμο, όπως η Συρία, η Σομαλία και το Αφγανιστάν. Έτσι, η μετανάστευση έχει αναδειχθεί ως το πιο μαχητικό πολιτικό ζήτημα της χώρας, και στις εκλογές του 2022, οι λαϊκιστές Σουηδοί Δημοκράτες ανέβηκαν για να γίνουν το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα. Ωστόσο, παρά τη σκληρή μεταναστευτική πολιτική του, η πλατφόρμα του κόμματος αντανακλά κυρίως τα ιδανικά του παραδοσιακού κράτους πρόνοιας της Σουηδίας και όχι τον συντηρητισμό επιφανών προσώπων όπως ο Ντόναλντ Τραμπ.
Πρέπει κανείς να εξετάσει βαθύτερα την ιστορική ταυτότητα της Σουηδίας για να κατανοήσει αυτό το παράδοξο.
Η αυτοεικόνα των Σουηδών ανάγεται στον 16ο αιώνα, όταν αποσχίστηκαν από την Ένωση Κάλμαρ, η οποία κυριαρχούνταν από τη Δανία, μετατράπηκαν σε ένα αυταρχικό, Λουθηρανικό στρατιωτικό κράτος, και τον 17ο αιώνα απέκτησαν μεγάλη δύναμη μέσω των κατορθωμάτων του Τριακονταετούς Πολέμου. Αυτή η απίθανη άνοδος — από μια φτωχή, αραιοκατοικημένη χώρα σε μια περιφερειακή αυτοκρατορία — επιτεύχθηκε μέσω της στρατιωτικής εφευρετικότητας, της γραφειοκρατικής αποτελεσματικότητας και των μεγάλων θυσιών που επιβλήθηκαν στον λαό μέσω υψηλών φόρων, καταναγκαστικής εργασίας και μαζικής στρατολόγησης.
Αυτός ο συνδυασμός απίθανης επιτυχίας και δεινών βοήθησε στη σφυρηλάτηση της εθνικής ενότητας. Ακόμα και μετά την απώλεια της Βαλτικής αυτοκρατορίας τους το 1718 και την παραχώρηση της Φινλανδίας στη Ρωσία το 1809, οι Σουηδοί συνέχισαν να βλέπουν τους εαυτούς τους ως λαό με θεϊκή αποστολή — να δείξουν στον κόσμο πώς πρέπει να λειτουργεί ένα καλά οργανωμένο κράτος.
Στα μέσα του 19ου αιώνα, αυτή η αίσθηση της εξαιρετικότητας βρήκε μια νέα διέξοδο στον καπιταλισμό. Μετά από αιώνες δυσκολιών, η προτεσταντική εργασιακή ηθική και η μηχανική εφευρετικότητα της Σουηδίας άρχισαν να ακμάζουν. Στις αρχές του 20ού αιώνα, η χώρα είχε γίνει ένα από τα πιο βιομηχανοποιημένα έθνη στον κόσμο, μια εξέλιξη που καθοδηγήθηκε από προσωπικότητες όπως ο εφευρέτης-επιχειρηματίας Άλφρεντ Νόμπελ.
Στη συνέχεια ήρθε η εποχή των Σοσιαλδημοκρατών. Από το 1932 έως το 1976, οι Σοσιαλδημοκράτες κατείχαν αδιάλειπτη εξουσία, οικοδομώντας ένα ισχυρό κράτος πρόνοιας. Η διακυβέρνησή τους αρχικά προώθησε τη συνεχή ανάπτυξη μέσω μέτριας φορολογίας και επικεντρώθηκε στην επίλυση πρακτικών προβλημάτων αντί να προωθεί ιδεολογικές ατζέντες. Μέχρι το 1970, η Σουηδία έγινε έτσι για λίγο το τρίτο πλουσιότερο έθνος στη γη.
Ωστόσο, ένα σημείο καμπής ήρθε γύρω στο 1970, όταν το κόμμα μετατοπίστηκε απότομα προς τα αριστερά. Οι φόροι αυξήθηκαν, το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης κοινωνικοποιήθηκε και εισήχθησαν πειραματικές πολιτικές όπως τα «κεφάλαια μισθωτών» — που αποσκοπούσαν στη μερική μεταβίβαση της ιδιοκτησίας των εταιρειών στους εργαζόμενους. Ως αποτέλεσμα, ο ιδιωτικός τομέας άρχισε να παραπαίει και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Σουηδίας άρχισε να υποχωρεί προς την σημερινή 13η θέση παγκοσμίως.
Αυτή η πτώση ήταν δύσκολο να γίνει αποδεκτή για μια χώρα της οποίας η εικόνα του εαυτού είναι συνδεδεμένη με την ιδέα της εθνικής ανωτερότητας. Ωστόσο, αντί να επανεξετάσουν το σύστημά τους, οι Σουηδοί πολιτικοί σε όλο το φάσμα προσκολλήθηκαν στο μοντέλο πρόνοιας με θρησκευτικό ζήλο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: Οι Σουηδοί Δημοκράτες σήμερα απηχούν τα ιδανικά των σοσιαλδημοκρατών ηγετών των αρχών του 20ού αιώνα, όπως ο Περ Άλμπιν Χάνσον, «ο πατέρας του σουηδικού κράτους πρόνοιας», περισσότερο από τους σημερινούς λαϊκιστές όπως ο Ντόναλντ Τραμπ.
Επομένως, η τρέχουσα κρίση της Σουηδίας δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά υπαρξιακή. Ένα έθνος που κάποτε έβλεπε τον εαυτό του ως πρότυπο για τον κόσμο αγωνίζεται να συμφιλιώσει τους ιστορικούς του μύθους με την πραγματικότητα.
Για να ξεπεράσει αυτήν την κρίση ταυτότητας, η Σουηδία θα αναγκαστεί να κάνει περισσότερα από το να εφαρμόσει αυστηρότερους νόμους περί μετανάστευσης, να εισαγάγει οικονομικές μεταρρυθμίσεις και να βελτιώσει την αστυνόμευση. Θα αναγκαστεί να υποβληθεί σε μια εθνική αναμέτρηση: να αντιμετωπίσει τα λάθη του παρελθόντος και να απορρίψει τις ξεπερασμένες αυτοαντιλήψεις.
του Anders W. Edwardsson
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι γνώμες του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times.
