Στις 24 Σεπτεμβρίου 2025, ο διάσημος γαλλικός οίκος δημοπρασιών Million Auction House στο Παρίσι θα παρουσιάσει προς πώληση ένα εξαιρετικό ιστορικό έργο: το πιο ολοκληρωμένο γνωστό σύνολο από τις χαρτογραφικές πλάκες του ημιτελούς «Le Grand Insulaire et Pilotage» του Αντρέ Τεβέ (André Thevet, 1516-1592).
Το αντίτυπο αυτό περιλαμβάνει 229 χαρακτικά, σχεδόν διπλάσιο αριθμό από τα προηγούμενα γνωστά, και συνιστά ανεκτίμητο βιβλιογραφικό και χαρτογραφικό αντικείμενο, με τεράστια σημασία για την ανάδειξη των γεωγραφικών ιδεών του 16ου αιώνα.
Το όραμα του Τεβέ και η σημασία του έργου
Ο Αντρέ Τεβέ, κοσμογράφος της γαλλικής αυλής, θαλασσοπόρος και συγγραφέας, επεδίωξε να εκδώσει έναν παγκόσμιο άτλαντα όλων των νησιών τού τότε γνωστού κόσμου, συνέχεια της προηγούμενης «Cosmographie universelle» (Παγκόσμια Κοσμογραφία, 1575) και των «Vrais portraits et vies des hommes illustres (Αληθινά πορτρέτα και βίοι επιφανών ανδρών, 1584).
Το έργο, αν και σχεδιάστηκε να περιέχει 350 κεφάλαια, παρέμεινε ατελές: το χειρόγραφο της Εθνικής βιβλιοθήκης της Γαλλίας περιλαμβάνει μόνον 263 κεφάλαια, εκ των οποίων 131 χάρτες έχουν εντοπιστεί, με 84 μέσα στο ίδιο το χειρόγραφο. Η νέα συλλογή των 229 χαρακτικών αποτελεί εξέχουσα ιστορική ανακάλυψη και δυνατότητα να ξαναγραφτεί η ιστορία της ναυτικής χαρτογραφίας.
Σύμφωνα με τον Γάλλο ιστορικό και ειδικό στην γεωγραφική λογοτεχνία και χαρτογραφία του 16ου αιώνα Frank Lestingrant, η έκδοση αυτή «αναμενόταν να είναι μία από τις σπουδαιότερες χαρτογραφικές εργασίες του ύστερου 16ου αιώνα».
Ο Τεβέ οραματίστηκε την καταγραφή όλων των νησιών του κόσμου, έργο που θα ξεπερνούσε τους 350 χάρτες. Ο συνδυασμός ναυσιπλοϊκών πληροφοριών, εθνογραφίας και λογοτεχνικής φαντασίας το καθιστά μοναδικό. Θεωρείται το πρώτο βήμα για έναν «εθνικό ναυτικό οδηγό» της Γαλλίας, σε εποχή έντονου ανταγωνισμού με την Ισπανία και την Πορτογαλία, που κυριαρχούσαν τότε στους ωκεανούς.
Διαθέτοντας ιταλικό ύφος και ναυτικούς προσανατολισμούς στόχευε να αποτελέσει έναν οδηγό για τους θαλασσοπόρους, καταγράφοντας ακτές, λιμάνια, ναυτικές διαδρομές, αλλά και ασφαλή σημεία, όρμους και υφάλους. Ακολουθώντας την παράδοση των ναυτικών εγχειριδίων, φιλοδοξούσε να λειτουργήσει ως ένα πρακτικό εργαλείο. Έτσι, η Γαλλία επιχειρούσε να καλύψει ένα ουσιαστικό κενό σε σύγκριση με τους Ιταλούς, τους Πορτογάλους και τους Ισπανούς, οι οποίοι διέθεταν ανάλογες εκδόσεις. Μέχρι τα τέλη του 16ου αιώνα το έργο αυτό θα αποτελούσε τον πρώτο γαλλικό ναυτικό οδηγό, ένα πολιτικό και στρατηγικό επίτευγμα για τη χώρα.
Η οικογένεια Τεβέ διαφύλαξε αυτή την κληρονομιά, η οποία γενιά μετά τη γενιά, από τον 19ο αιώνα συντηρεί αυτή την εξαιρετική συλλογή, μέχρι που, αναγνωρίζοντας τη σπανιότητα και την αξία της, την εμπιστεύτηκε στους ειδικούς.
Η έρευνα για το ξεχωριστό αυτό έργο έγινε υπό τη διεύθυνση του Romain Beot του Millon Auction House και της Elvivre Poulain-Marquis του Poulain’s Cabinet, με τη συμβολή δύο κορυφαίων ειδικών στο έργο του Τεβέ: του Frank Lestingrant, επίτιμου καθηγητή στη Σορβόννη και ειδικό στη γεωγραφική λογοτεχνία της Αναγέννησης, και του Γεωργίου Τόλια, διευθυντή σπουδών στο École Pratique des Hautes Études (EPHE) και ιστορικό της χαρτογραφίας, ιδίως της ναυτικής παράδοσης.
Τι ακριβώς βγαίνει στο σφυρί
Ο οίκος Millon, στις 24 Σεπτεμβρίου 2025, παρουσιάζει σε ξεχωριστή, μονολότ δημοπρασία (δηλαδή η συλλογή δημοπρατείται ολόκληρη), μια μοναδική συγκέντρωση 229 χαρακτικών χαρτών από το ημιτελές έργο του Αντρέ Τεβέ, Le Grand Insulaire et Pilotage (1586-1587). Από τους 263 τίτλους της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας (Bibliotheque nationale de France – BnF), όπου βρίσκεται το μοναδικό πρωτότυπο του μεγάλου χαρτογραφικού οράματος του Τεβέ, το οποίο θεωρείται μέτρο αναφοράς για την κατανόηση του έργου και της χαρτογραφικής φιλοδοξίας του Τεβέ, έχουν εντοπιστεί έως τώρα μόνο 131 χαρτογραφικές εκτυπώσεις. Αυτές οι 131 χαρτογραφικές εκτυπώσεις έχουν διασκορπιστεί σε συλλογές ανά τον κόσμο: στη Γεννάδειο βιβλιοθήκη στην Αθήνα, στο Βρετανικό Μουσείο, στη συλλογή d’ Anville (BnF Maps and Plans) και στη συλλογή Lallemant de Betz (BnF Prints).
Το συγκεκριμένο σύνολο αυξάνει θεαματικά το επιστημονικά τεκμηριωμένο σώμα χαρτών και κεφαλαίων τού Le Grand Insulaire et Pilotage που είχαν βρεθεί πριν την πρόσφατη αυτή ανακάλυψη των 229 χαρακτικών, προσθέτοντας περίπου 90 άγνωστους έως σήμερα χάρτες, γεγονός μείζονος σημασίας για την ιστορία της χαρτογραφίας της Αναγέννησης.
Πρόκειται για προεκτυπωτικές δοκιμές (τυπογραφικές «επί χάρτου» αποτυπώσεις) των χαρτών που χάραξε ο γλύπτης Thomas de Leu, δεμένες πρόχειρα χωρίς εξώφυλλο – δηλαδή υλικό εργασίας που προοριζόταν για επιμέλεια πριν από μια έκδοση που τελικά δεν ολοκληρώθηκε εξαιτίας των θρησκευτικών διενέξεων της εποχής και των οικονομικών δυσχερειών του Τεβέ. Οι χαλκογραφίες (περίπου 155 x 190 mm) φέρουν λεπτομερείς ναυτικές σημειώσεις (λιμένες, όρμους, υφάλους, διαύλους), ενώ ανάμεσά τους ξεχωρίζει η παλαιότερη γνωστή απεικόνιση του αρχιπελάγους των Φώκλαντ («IIes de Sanson ou des Geantz»)
Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη της Αθήνας
Ορισμένοι από τους σπάνιους χάρτες τού Le Grand Insulaire et Pilotage εντοπίστηκαν στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα .
Η παρουσία του έργου του Τεβέ στην Ελλάδα καταδεικνύει τον διεθνή χαρακτήρα της χαρτογραφικής παράδοσης και συνδέει την Αθήνα με μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις της Αναγέννησης.
Το Αιγαίο και η παράδοση των «Isolarii»
Το έργο του Τεβέ ανήκει στη σειρά των λεγόμενων Isolarii (ή Insulaires), των «βιβλίων των νησιών», που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή στη Μεσόγειο από τον 15ο αιώνα.
Στους χάρτες του περιλαμβάνονται ελληνικά νησιά του Αιγαίου, του Ιονίου, η Κρήτη και η Κύπρος, τα οποία είχαν κομβική σημασία για την ευρωπαϊκή ναυσιπλοΐα και το εμπόριο.
Η χαρτογράφηση του Αιγαίου ήταν κεντρικής σημασίας για τους Ευρωπαίους θαλασσοπόρους του 16ου αιώνα. Οι περιγραφές συχνά αντλούν από ελληνικές και βυζαντινές πηγές, αλλά και από τις εμπειρίες Δυτικών ταξιδευτών. Μέσα από αυτούς τους χάρτες διαφαίνεται η σημασία της Ελλάδας ως σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης στην εποχή των γεωγραφικών ανακαλύψεων.
Έλληνας ειδικός στην ερευνητική ομάδα
Ο Γεώργιος Τόλιας, διευθυντής Σπουδών στο EPCE, ένα από τα παλαιότερα και πιο φημισμένα ερευνητικά ιδρύματα της Γαλλίας, ιστορικός της χαρτογραφίας και κορυφαίος γνώστης των Isolarii, συμμετείχε στην τεκμηρίωση της δημοπρασίας. Ο κος Τόλιας έχει συμβάλει σημαντικά στην ανάδειξη της ναυτικής χαρτογραφίας του Αιγαίου και της θέσης της στον ευρωπαϊκό πνευματικό κόσμο.
Η συμμετοχή του αποτελεί ελληνικό αποτύπωμα σε μία ανακάλυψη διεθνούς σημασίας.
Τι σημαίνει για την Ελλάδα
Η επικείμενη δημοπρασία στο Παρίσι δείχνει ότι η Ελλάδα δεν είναι απλώς αντικείμενο χαρτογράφησης, αλλά και φορέας διατήρησης και μελέτης σπάνιων χαρτών της Αναγέννησης.
Με τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη και Έλληνες ειδικούς στο προσκήνιο, η χώρα μας συμμετέχει έμμεσα στη διεθνή αυτή πολιτιστική και επιστημονική στιγμή. Η σύνδεση αυτή ενισχύει τη σημασία της ελληνικής χαρτογραφικής παράδοσης στο παγκόσμιο στερέωμα.
Ο οίκος Millon: μια παράδοση που αγκαλιάζει το μέλλον
Ο οίκος Millon ιδρύθηκε το 1928 στο Παρίσι και αποτελεί σήμερα μια από τις πιο έγκυρες και καινοτόμες οικογένειες στον χώρο των δημοπρασιών. Το 1990, η συνεργασία μεταξύ του Claude Robert και του Joël-Marie Millon σφράγισε τη νέα πορεία για τον οίκο, ενώ από το 2002 ο Alexandre Millon ανέλαβε την ηγεσία, μετασχηματίζοντας την εταιρία σε ένα διεθνές δίκτυο με εξειδικευμένους τομείς. Ο Millon πραγματοποιεί σήμερα περίπου 250 πωλήσεις τον χρόνο, σε 49 ειδικότητες, καλύπτοντας 5.000 χρόνια πολιτιστικής ιστορίας.
Το 2024, ο οίκος Millon αγόρασε την ιταλική II Ponte, διαμορφώνοντας ένα νέο ευρωπαϊκό ηγέτη στον χώρο των δημοπρασιών. Το 2024, οι παγκόσμιες πωλήσεις του οίκου ξεπέρασαν τα 120 εκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 28% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Τι κάνει τη δημοπρασία αυτή ιστορική
Ποσότητα και ποιότητα: 229 χαρακτικά σε ένα ημιτελές έργο, με εξαιρετική τεχνική και κατάσταση, που αποτελούν μοναδικό δείγμα.
Χαρτογραφική και βιβλιοφιλική αξία: Αναδεικνύει το όραμα του Τεβέ, ο οποίος ήθελε να χαρτογραφήσει κάθε νησί του κόσμου, συνδυάζοντας την ακρίβεια με τη φιλολογική φαντασία.
Μουσείο μέσα σε δημοπρατήριο: Το αντίτυπο αυτό είναι τόσο σπάνιο ώστε χαρακτηρίζεται ως «So Unique», κατηγορία ειδικών αποκλειστικών πωλήσεων του οίκου για μοναδικά αντικείμενα.
Η δημοπρασία στις 24 Σεπτεμβρίου 2025 από τον οίκο Millon δεν εξυπηρετεί απλώς συλλέκτες ή βιβλιοφιλικές ομάδες, αλλά αναδεικνύει την πολιτιστική και χαρτογραφική κληρονομιά της Αναγέννησης.
Αντικατοπτρίζει την αυθεντική φιλοδοξία, τη διαχρονική αξία και το όραμα ενός ανθρώπου που ήθελε να περιγράψει κάθε γνωστό σημείο του κόσμου. Ένα όνειρο που, έστω ημιτελές, αναβιώνει σήμερα στην καρδιά του Παρισιού.
* * * * *
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑΣ
Ημερομηνία: Τετάρτη, 24 Σεπτεμβρίου 2025
Ώρα: 18:00 (Παρίσι)
Τόπος: Millon, 1 rue Rossini, 75009 Paris
Τιμή εκκίνησης: 10.000 ευρώ
Προμήθεια αγοραστή: 23,7% (≤1.500ευρώ) / 27,5% (≥1.500 ευρώ), προσαυξήσεις για online bidding
Δημόσια θέαση: Hotel Drouot, 16-22 Trocadero, Salons du Trocadero, 5 avenue d’ Eylau, Paris 16e
Online συμμετοχή: Μέσω Drouot, Interencheres, Invaluable
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΥΠΟΥ
Isabelle Carassic
Press Contact Email: isabelle@isadit.com
Τηλ. : +33 6 47 03 91 78
Millon Auction House
Email: contact@millon.com Ιστοσελίδα: www.millon.com
