Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Νέας Ουαλίας (UNSW) ανακάλυψαν ότι η μουσική θα μπορούσε να αποτρέψει περίπου 800.000 αποτρέψιμους θανάτους τον χρόνο, με στοιχεία που δείχνουν ότι η ενασχόληση με τη μουσική βελτιώνει τη γενική κατάσταση και υγεία του ατόμου, μειώνοντας το άγχος και καλυτερεύοντας τη διάθεση.
Ο Ματ Μακρέρυ, λέκτορας στην Ιατρική Σχολή “Πρίγκιπας της Ουαλίας” του UNSW και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης σχετικά με την επίδραση της μουσικής, είπε σε ανακοίνωση του Πανεπιστημίου ότι η ενασχόληση με τη μουσική προκαλεί μια συναισθηματική αντίδραση με φυσικές προεκτάσεις. Κάθε μουσική δραστηριότητα, όπως το τραγούδι, το παίξιμο ενός οργάνου ή ακόμα κι η απλή ακρόαση, προκαλούν αυτό το αποτέλεσμα.
Οι εξηγήσεις που δίνονται για την επίδραση της μουσικής στον συναισθηματικό μας κόσμο είναι υπό αμφισβήτηση, προσθέτει. Εντούτοις, αυτή η επίδραση φαίνεται να σχετίζεται με τη συναισθηματική σύνδεση που υπάρχει ανάμεσα στους μουσικούς, οι οποίοι δημιουργούν ήχο με συγκεκριμένη συναισθηματική πρόθεση, και στους ακροατές, οι οποίοι λαμβάνουν τα συναισθήματα με τα οποία έχει επενδυθεί ο ήχος.
Σύμφωνα με τον Μακρέρυ, μέσω των συναισθηματικών αντιδράσεων που προκαλεί στους ακροατές, η μουσική αντανακλά σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου και του αυτόνομου νευρικού συστήματος (ΑΝΣ), το οποίο είναι υπεύθυνο για τις ακούσιες βιολογικές λειτουργίες μας, όπως η αναπνοή και η λειτουργία της καρδιάς. Οι περισσότερες μουσικές δραστηριότητες προκαλούν την αντίδραση “μάχης ή φυγής”, ενώ μόλις τελειώσει η μουσική το σώμα μας περνάει στην αντίδραση “χαλάρωσης και χώνεψης”.
“Η δική μου υπόθεση είναι ότι όταν ασχολούμαστε κατ’ επανάληψη με τη μουσική, ‘εκπαιδεύουμε’ το νευρικό μας σύστημα στις εναλλαγές μεταξύ των δυο λειτουργιών του νευρικού συστήματος – του συμπαθητικού και του παρασυμπαθητικού – κάτι που μας καθιστά ικανούς να αντιμετωπίζουμε το στρες πιο αποτελεσματικά. Αυτό με τη σειρά του έχει θετική επίδραση στην υγεία μας γενικότερα.
Επίσης, οι αντιδράσεις του ΑΝΣ στη μουσική είναι παρόμοιες με τις αντιδράσεις του στην άσκηση, αν και ο Μακρέρυ θεωρεί τις δεύτερες πολύ πιο έντονες.
Από αυτά τα αποτελέσματα, μπορούμε να αντιληφθούμε ότι η μουσική μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην υγεία μας. Παραδείγματος χάριν, η φυσική άσκηση σχετίζεται την πρόληψη 1,6 εκατ. θανάτων ετησίως, τονίζει ο Μακρέρυ.
“Αν η μουσική έχει έστω και τη μισή επίδραση, συζητάμε για την αποφυγή 800.000 αποτρέψιμων θανάτων ετησίως”, προσθέτει
Επεξηγώντας τη θεωρία του περαιτέρω, ο Μακρέρυ είπε ότι η βασικότερη ανακάλυψη της έρευνας ήταν η θετική επίδραση της μουσικής στον δείκτη ποιότητας ζωής που σχετίζεται με τον τομέα της γενικής υγείας και ευεξίας, επισημαίνοντας ότι το μέγεθος της επίδρασής της ισούται με το μισό του μεγέθους επίδρασης της φυσικής άσκησης στον ίδιο δείκτη.
“Όσον αφορά το συνδυασμό μουσικής και άσκησης (π.χ. χορός) ή το ποιο είδος μουσικής δραστηριότητας είναι καλύτερο για την υγεία, αυτά είναι ζητήματα που ακόμα ερευνώνται”, προσθέτει.
Μια άλλη υπόθεση που ερευνά η ομάδα του Μακρέρυ είναι η προληπτική δράση της μουσικής σε περιπτώσεις μη μεταδιδόμενων νοσημάτων, όπως ο καρκίνος και τα καρδιακά νοσήματα.
Υπό έρευνα είναι ακόμα και η δυνατότητα χρήσης της μουσικής για τη θεραπεία άγχους και κατάθλιψης ατόμων που καταφεύγουν στη χρήση ουσιών. Η υπάρχουσα έρευνα δείχνει ότι η μουσική έχει πράγματι θετική επίδραση σε παρόμοιες περιπτώσεις.
Επισημαίνει, όμως, ότι, όπως δείχνει η έρευνα, αυτή η επίδραση ποικίλει αισθητά από άτομο σε άτομο.
“Μέχρι τώρα δεν είμαστε σε θέση να ΄συνταγογραφήσουμε΄ το ένα ή το άλλο είδος μουσικής, αφού οι αντιδράσεις μπορεί να είναι από ‘μηδενικές’ μέχρι ‘έντονες’ ανάλογα με το άτομο”, εξηγεί και συνεχίζει:
“Σκοπεύουμε, σε μελλοντικές μελέτες, να ερευνήσουμε την ποικιλομορφία των αντιδράσεων, αντιστοιχίζοντας διάφορες συναισθηματικές αντιδράσεις (π.χ. χαρά, χαλάρωση κλπ) με συγκεκριμένα μουσικά είδη (π.χ. κλασική, ποπ κλπ)
Κάτι που δεν διευκρινίζει η έρευνα είναι η χρονική διάρκεια που καθιστά τη ΄μουσική θεραπεία’ αποτελεσματικότερη.
Χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να διασαφηνιστούν παρόμοια ζητήματα και να μπορεί να συστηθεί μια μουσική θεραπεία, αν και υπάρχει το θεωρητικό πλαίσιο. Τα υπάρχοντα δεδομένα στηρίζουν μια γενική κατανόηση της μέσης επίδρασης που έχει η μουσική στην υγεία μας.
Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδεικνύουν κάποια είδη μουσικής ως καταλληλότερα από άλλα.
“Πιο αποτελεσματικό φαίνεται να είναι το είδος που αρέσει στον καθένα, καθώς το παίξιμο και η ακρόαση αντιστοιχούν στις πιο δυνατές συναισθηματικές και σωματικές αντιδράσεις. Κάποιοι προτιμούν την κλασική μουσική και άλλοι το χέβι μέταλ.”
Τα αποτελέσματα της έρευνας της ομάδας του Μακρέρυ δημοσιεύθηκαν στο JAMA Network Open και προέρχονταν από 26 έγκυρες μελέτες σε 779 συμμετέχοντες.
Μετάφραση: Αλία Ζάε
