Ως «εξαιρετικά ανεύθυνες» χαρακτήρισε η Ρωσία τις δηλώσεις του Αντιναυάρχου Τζουζέπε Καβοντραγκόνε, επικεφαλής της στρατιωτικής επιτροπής του ΝΑΤΟ, σχετικά με το ενδεχόμενο προληπτικής επίθεσης της Συμμαχίας.
Στις 1 Δεκεμβρίου, ο Ιταλός Αντιναύαρχος Καβοντραγκόνε ανέφερε πως το ΝΑΤΟ εξετάζει το ενδεχόμενο να υιοθετήσει πιο επιθετική στάση έναντι των «υβριδικών πολέμων» που, σύμφωνα με τη Δύση, εφαρμόζει η Μόσχα.
«Μελετάμε τα πάντα. Στον τομέα του κυβερνοπολέμου, συνήθως αντιδρούμε εκ των υστέρων. Η σκέψη μας πλέον στρέφεται προς το να γίνουμε πιο επιθετικοί ή να αναλαμβάνουμε πρωτοβουλία, αντί να κινούμαστε πάντα αντιδραστικά», δήλωσε στους Financial Times ο Αντιναύαρχος. Τόνισε μάλιστα πως ένα προληπτικό πλήγμα θα μπορούσε να εκληφθεί ως αμυντική ενέργεια, αν και αναγνώρισε πως μια τέτοια προσέγγιση αποκλίνει από την παραδοσιακή γραμμή του ΝΑΤΟ.
«Το βασικό ζητούμενο για το ΝΑΤΟ είναι η αποτροπή μελλοντικής επιθετικότητας. Με ποιον τρόπο θα επιτευχθεί αυτό — με αντεκδίκηση ή με προληπτικό πλήγμα — είναι ζήτημα που απαιτεί ενδελεχή ανάλυση, καθώς στο μέλλον είναι πιθανό να ενταθεί η πίεση επ’ αυτού», σημείωσε.
Το ΝΑΤΟ ορίζει τον υβριδικό πόλεμο ως συνδυασμό συμβατικών και μη μεθόδων —υπονόμευση, αποσταθεροποίηση, επιθέσεις που συχνά δεν είναι ευδιάκριτες— και συνήθως κινείται στη λεγόμενη «γκρίζα ζώνη» κάτω από το όριο μιας μετωπικής σύρραξης. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται οι κυβερνοεπιθέσεις, τα πλήγματα σε κρίσιμες υποδομές και η κατασκοπεία.
Σχολιάζοντας τις παραπάνω δηλώσεις, η εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα χαρακτήρισε τα λεγόμενα Καβοντραγκόνε ως «εξαιρετικά ανεύθυνο βήμα» και τα ερμήνευσε ως ένδειξη της πρόθεσης του ΝΑΤΟ να οξύνει περαιτέρω τις εντάσεις.
«Διακρίνουμε εδώ μια σκόπιμη προσπάθεια υπονόμευσης των προσπαθειών για υπέρβαση της ουκρανικής κρίσης», δήλωσε η κ. Ζαχάροβα, προσθέτοντας πως όσοι διατυπώνουν τέτοιες τοποθετήσεις θα πρέπει να αναλογιστούν τους κινδύνους και τις πιθανές συνέπειες για τα ίδια τα μέλη της Συμμαχίας.
Ειδικότερα, η Ζαχάροβα επέκρινε τη συζήτηση περί προληπτικών πληγμάτων κατά της Ρωσίας, σημειώνοντας: «Αντιμετωπίζουμε τη δήλωση του Τζουζέπε Καβοντραγκόνε για ενδεχόμενα προληπτικά πλήγματα εναντίον της Ρωσίας ως εξαιρετικά ανεύθυνο βήμα, που καταδεικνύει την ετοιμότητα της Συμμαχίας να συνεχίσει τους επικίνδυνους πειραματισμούς με κλιμάκωση. Πρόκειται για εσκεμμένη προσπάθεια παρεμπόδισης της επίλυσης της ουκρανικής κρίσης. Όσοι προβαίνουν σε τέτοιες δηλώσεις οφείλουν να γνωρίζουν τόσο τους κινδύνους που ανακύπτουν όσο και τις πιθανές συνέπειες – ακόμα και για τα ίδια τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ».
Παράλληλα, κατηγόρησε τη Συμμαχία ότι καλλιεργεί «αντιρωσική υστερία» παρουσιάζοντας υποτιθέμενη άμεση απειλή από τη Μόσχα, και υποστήριξε πως δηλώσεις σαν του Καβοντραγκόνε δυναμιτίζουν όσες προσπάθειες υπάρχουν για αποκλιμάκωση.
Το ζήτημα του ρωσικού υβριδικού πολέμου έχει αναδειχθεί σε κεντρικό θέμα τόσο για το ΝΑΤΟ όσο και για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιαίτερα μετά από διαδοχικά επεισόδια παραβάσεων του εναέριου χώρου — ακόμη και με drones ή αεροσκάφη — σε χώρες όπως η Πολωνία, η Ρουμανία, η Εσθονία και η Λιθουανία. Αντίστοιχα κρούσματα ύποπτων δραστηριοτήτων έχουν σημειωθεί και στη Δυτική Ευρώπη — Ηνωμένο Βασίλειο, Ολλανδία, Βέλγιο, Σουηδία και Δανία.
Σε απάντηση, το ΝΑΤΟ εκκίνησε την 12η Σεπτεμβρίου την ευρείας κλίμακας αεροπορική επιχείρηση «Eastern Sentry», με στόχο την ενίσχυση της άμυνας της ανατολικής του πτέρυγας.
Στην επιχείρηση συμμετέχουν δανέζικα, γαλλικά, γερμανικά και βρετανικά μαχητικά, συνεχίζοντας την προηγούμενη επιχείρηση «Baltic Sentry», την οποία είχε ανακοινώσει νωρίτερα εφέτος ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε για την προστασία των υποθαλάσσιων καλωδίων στη Βαλτική Θάλασσα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παράλληλα εφαρμόζει νέα μέτρα για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών.
Σε ομιλία της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 8 Οκτωβρίου, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξέφρασε έντονη ανησυχία για την αυξανόμενη απειλή κατά της ευρωπαϊκής ασφάλειας έξω από τα παραδοσιακά όρια πολέμου – όπως δολιοφθορές και κυβερνοεπιθέσεις.
«Ήρθε η ώρα να το ονομάσουμε με το όνομά του: πρόκειται για υβριδικό πόλεμο. Πρέπει να το λάβουμε πολύ σοβαρά υπόψη μας. Δεν αρκεί να αντιδρούμε. Πρέπει να αποτρέπουμε, γιατί αν διστάζουμε να δράσουμε, η “γκρίζα ζώνη” θα μεγαλώσει», ανέφερε, χωρίς να κατονομάσει ευθέως τη Ρωσία, αν και αναγνώρισε τον ρόλο της στη διάσπαση της Ευρώπης.
Στις 16 Οκτωβρίου, ο Ευρωπαίος Επίτροπος για Θέματα Άμυνας και Διαστήματος, Άντριους Κουμπίλιους, παρουσίασε τον «Οδικό Χάρτη Διατήρησης της Ειρήνης – Αμυντική Ετοιμότητα 2030», δίνοντας έμφαση στην ανάγκη αποτροπής της ρωσικής επιθετικότητας, πρόληψης συγκρούσεων και διαφύλαξης της ειρήνης.
Ο οδικός χάρτης προβλέπει τέσσερις βασικές στρατηγικές: Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για την Άμυνα έναντι Drones, Παρακολούθηση της Ανατολικής Πτέρυγας, Ευρωπαϊκή Αεράμυνα και Ευρωπαϊκή Ασπίδα Διαστήματος.
Παρά τους διαρκείς προβληματισμούς και τις επισημάνσεις της Δύσης, η Μόσχα απορρίπτει σταθερά κάθε κατηγορία περί παραβιάσεων του εναέριου χώρου του ΝΑΤΟ ή εμπλοκής σε πράξεις δολιοφθοράς και επιθέσεις σε ευρωπαϊκές υποδομές.
