Έτοιμη να επεκτείνει για έναν ακόμη χρόνο τη νεότερη συμφωνία στρατηγικού ελέγχου πυρηνικών όπλων με τις Ηνωμένες Πολιτείες δηλώνει η Ρωσία, σύμφωνα με όσα ανέφερε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν στις 22 Σεπτεμβρίου.
Μιλώντας στο Συμβούλιο Ασφαλείας της Ρωσίας, ο Πούτιν τόνισε: «Η Ρωσία είναι διατεθειμένη να εξακολουθήσει να τηρεί τα βασικά ποσοτικά όρια της νέας Συνθήκης Μείωσης Στρατηγικών Όπλων, γνωστής ως New START, πέραν της ημερομηνίας λήξης της στις 5 Φεβρουαρίου 2026».
Η Συνθήκη Ελέγχου Πυρηνικών Όπλων υπογράφηκε και τέθηκε σε ισχύ το 2011. Ορίζει ανώτατο όριο 700 ανεπτυγμένων διηπειρωτικών πυραύλων και βομβαρδιστικών για κάθε πλευρά, 1.550 ανεπτυγμένων πυρηνικών κεφαλών και 800 συνολικά εκτοξευτών και βομβαρδιστικών, είτε είναι ανεπτυγμένα είτε όχι.
Η συνθήκη περιορίζει επίσης τη δυνατότητα χρήσης των ισχυρότερων ρωσικών όπλων μακράς εμβέλειας, όπως οι πύραυλοι Avangard και Sarmat, που μπορούν να πλήξουν τις ΗΠΑ σε περίπου 30 λεπτά. Παρότι η Ρωσία διαθέτει τη δυνατότητα να τοποθετήσει περισσότερες πυρηνικές κεφαλές στους πυραύλους και τα βομβαρδιστικά της, η συνθήκη απαγορεύει αυτή τη δυνατότητα.
Η μείωση των πυρηνικών όπλων
Με μόλις τέσσερις μήνες να απομένουν μέχρι τη λήξη της συνθήκης, Μόσχα και Ουάσιγκτον δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για ενδεχόμενη ανανέωση ή αναθεώρηση.
Φέτος τον Φεβρουάριο, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εξέφρασε την πρόθεσή του να διεξαγάγει συνομιλίες τόσο με τον Βλαντίμιρ Πούτιν όσο και με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, με στόχο τον περιορισμό των πυρηνικών τους οπλοστασίων, θέτοντας στο τραπέζι το ενδεχόμενο τριμερούς συνόδου για τον έλεγχο των εξοπλισμών.
Ο Τραμπ δήλωσε: «Ένα από τα βασικά ζητήματα που προσπαθούμε να προωθήσουμε με τη Ρωσία και με την Κίνα είναι η αποπυρηνικοποίηση, και πρόκειται για πολύ σημαντικό θέμα. Η αποπυρηνικοποίηση είναι πολύ μεγάλη υπόθεση, αλλά η Ρωσία είναι πρόθυμη να το συζητήσει και πιστεύω ότι και η Κίνα θα το κάνει». «Δεν μπορούμε να αφήσουμε τα πυρηνικά όπλα να επεκτείνονται. Πρέπει να τα σταματήσουμε», πρόσθεσε, ενώ το Πεκίνο απέρριψε την πρόταση.
Αναστολή συμμετοχής
Το 2021, λίγες ημέρες μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Τζο Μπάιντεν, η συμφωνία παρατάθηκε κατά πέντε έτη. Τον Φεβρουάριο του 2023, ο Πούτιν ανακοίνωσε την αναστολή της συμμετοχής της Ρωσίας στη New START.
Η Μόσχα διαμήνυσε πως θα εξακολουθήσει να σέβεται τα βασικά όρια της συνθήκης αναφορικά με ανεπτυγμένες στρατηγικές κεφαλές και συστήματα εκτόξευσης, αλλά χωρίς πλέον τους μηχανισμούς επαλήθευσης.
Μιλώντας στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, ο Πούτιν υποστήριξε: «Η αναστολή ήταν απόρροια της άκρως εχθρικής πολιτικής της κυβέρνησης Μπάιντεν, που παραβίασε τις θεμελιώδεις αρχές πάνω στις οποίες βασίστηκε η συνθήκη».
Σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, η απουσία μηχανισμών επιθεώρησης μέσω της New START σταδιακά αποδυναμώνει την ικανότητα της Ουάσιγκτον να παρακολουθεί και να αξιολογεί τη ρωσική πυρηνική δύναμη, περιορίζοντας την πληροφόρηση που χρειάζεται για αποφάσεις σχετικά με τις πυρηνικές δυνάμεις των ΗΠΑ.
Ο Πούτιν διευκρίνισε πως μετά την παράταση θα ληφθεί ειδική απόφαση για τη συνέχιση ή μη των εθελοντικών περιορισμών, αφού πραγματοποιηθεί νέα αξιολόγηση της κατάστασης. Τόνισε: «Πιστεύουμε ότι το μέτρο αυτό μπορεί να είναι βιώσιμο μόνο εφόσον και οι Ηνωμένες Πολιτείες κινηθούν ανάλογα και δεν προχωρήσουν σε ενέργειες που θα υπονομεύσουν ή θα διαταράξουν την υφιστάμενη ισορροπία αποτροπής».
Η Ρωσία και οι ΗΠΑ διαθέτουν περίπου το 90% του παγκόσμιου πυρηνικού οπλοστασίου, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης. Κατέχουν έκαστες πάνω από 5.000 πυρηνικές κεφαλές, ενώ ακολουθούν η Κίνα, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι υπόλοιπες πυρηνικές δυνάμεις — Ινδία, Πακιστάν, Ισραήλ και Βόρεια Κορέα.
