Ο Λευκός Οίκος έδωσε στη δημοσιότητα στις 5 Δεκεμβρίου τη νέα στρατηγική εθνικής ασφάλειας του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, επισημαίνοντας τον κομβικό του ρόλο στη μεταστροφή της αμερικανικής πολιτικής απέναντι στην Κίνα και παρουσιάζοντας το πλάνο του για την ανάκτηση της κυριαρχίας των ΗΠΑ στον Ινδο–Ειρηνικό και πέραν αυτού, μέσω οικονομικών κινήτρων.
Όπως αναφέρει η έκθεση, ο πρόεδρος Τραμπ ανέτρεψε μόνος του παραπάνω από τρεις δεκαετίες λανθασμένων αμερικανικών υποθέσεων για την Κίνα. Οι δεκαετίες επενδύσεων, αντί να προωθήσουν την ανοιχτότητα και τη δημοκρατία στη χώρα, ενίσχυσαν τελικά το αυταρχικό καθεστώς.
«Η Κίνα πλούτισε, απέκτησε ισχύ, και αυτή τη δύναμη την αξιοποίησε προς όφελός της. Η αμερικανική ελίτ, μέσα από τέσσερις διαδοχικές κυβερνήσεις και των δύο κομμάτων, είτε διευκόλυνε συνειδητά τη στρατηγική της Κίνας είτε αδυνατούσε να την αναγνωρίσει», επισημαίνει το κείμενο.
Το σχέδιο του Αμερικανού προέδρου για ανατροπή της πορείας βασίζεται στην υπεροχή των ΗΠΑ σε κρίσιμες τεχνολογίες και αμυντικά συστήματα, στην ισχύ των χρηματοπιστωτικών της αγορών και στον συντονισμό με συμμάχους που μοιράζονται αντίστοιχες αξίες.
Ανταγωνισμός για επιρροή
Σύμφωνα με το έγγραφο, το εμπορικό ισοζύγιο μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας υπήρξε από νωρίς μονόπλευρο, με το κινεζικό καθεστώς να έχει ανακυκλώσει περί τα 1,3 τρισ. δολάρια από τα εμπορικά του πλεονάσματα ως δάνεια σε άλλες χώρες. Πρόκειται για βασικό άξονα της πρωτοβουλίας Belt and Road, με τα δάνεια να διοχετεύονται σε κινεζικές εταιρείες για έργα ενέργειας, μεταφορών και στρατηγικών υποδομών.
«Οι κρατικά ελεγχόμενες κινεζικές επιχειρήσεις διακρίνονται στην ανάπτυξη φυσικών και ψηφιακών υποδομών», σημειώνεται στην έκθεση. Την ίδια ώρα, ΗΠΑ και σύμμαχοι δεν έχουν καταλήξει, πόσο μάλλον εφαρμόσει, ένα ενιαίο στρατηγικό σχέδιο για τον λεγόμενο Παγκόσμιο Νότο.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ, η Ευρώπη, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και άλλοι εταίροι διαθέτουν συνολικά 7 τρισ. δολάρια σε εξωτερικά περιουσιακά στοιχεία, ενώ οι διεθνείς χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί κατέχουν επιπλέον 1,5 τρισ. — ποσά που υπερτερούν αισθητά έναντι των δυνατοτήτων της Κίνας, όπως καταγράφεται στο κείμενο.
Σύμφωνα με τη στρατηγική, η υπεροχή των ΗΠΑ ως προτιμώμενου διεθνούς εταίρου απορρέει από την τεχνολογική συνεργασία, την πώληση οπλικών συστημάτων και την πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές, στοιχεία που υπογραμμίστηκαν και στο ταξίδι του Τραμπ στη Μέση Ανατολή τον Μάιο. «Κατά τη διάρκεια εκείνου του ταξιδιού υπογράφηκαν συμφωνίες που οδήγησαν σε επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων, με επίκεντρο την αμερικανική τεχνητή νοημοσύνη».
Η στρατηγική του Τραμπ διακηρύσσει ότι οι ΗΠΑ πρέπει να συνεργαστούν με χώρες της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής, συγκροτώντας συμμαχία που θα αξιοποιεί τα κοινά χρηματοοικονομικά και τεχνολογικά πλεονεκτήματα, ενθαρρύνοντας πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα και απορρύθμιση στους βασικούς αυτούς τομείς.
Στο έγγραφο σημειώνεται ότι οι χώρες χαμηλού εισοδήματος έχουν μετατραπεί σε πεδία οικονομικής αντιπαράθεσης, καθώς η Κίνα μεταφέρει προς αυτές τις χώρες τη βιομηχανική της παραγωγή για να παρακάμψει τους αμερικανικούς δασμούς, δημιουργώντας νέες ανισορροπίες και εξαρτήσεις.
«Αντί να βασίζονται στην υπερπλεονάζουσα κινεζική παραγωγή, η στρατηγική ευθυγράμμιση με τις ΗΠΑ μπορεί να προσφέρει μακροπρόθεσμες επενδύσεις», τονίζει το έγγραφο, επιτρέποντας την ανάπτυξη των οικονομιών χαμηλού εισοδήματος και ενισχύοντας ταυτόχρονα τη θέση του δολαρίου.
«Διαθέτοντας τις βαθύτερες και πιο αποδοτικές διεθνώς αγορές κεφαλαίου, η Αμερική μπορεί να βοηθήσει τις φτωχότερες χώρες να αναπτύξουν τις δικές τους κεφαλαιαγορές και να συνδέσουν στενότερα τα νομίσματά τους με το δολάριο, διασφαλίζοντας το μέλλον του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού», υπογραμμίζεται στην έκθεση.
Το σχέδιο αναπροσαρμογής των εμπορικών σχέσεων με την Κίνα εστιάζει σε μη ευαίσθητους κλάδους, με στόχο μια πραγματικά αμοιβαία επωφελή οικονομική συνεργασία.
Αποτροπή
Κεντρικός πυλώνας της στρατηγικής είναι η οικονομική ανάγκη συστράτευσης των συμμάχων στην περιοχή Ινδο–Ειρηνικού για τη συγκρότηση μηχανισμού αποτροπής. Το έγγραφο επισημαίνει ότι η περιοχή αυτή παράγει σχεδόν το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ βάσει ΣΑΔ, με τις προβλέψεις να δείχνουν ανοδική τάση.
«Στη Νότια Σινική Θάλασσα διέρχεται το ένα τρίτο της παγκόσμιας ναυτιλίας ετησίως. Επιπλέον, η Ταϊβάν παραμένει βασικός προμηθευτής των πλέον εξελιγμένων ημιαγωγών παγκοσμίως. Οποιαδήποτε διαταραχή στις θαλάσσιες αυτές οδούς, ή έλεγχος που θα επέτρεπε την επιβολή τελών στα συγκεκριμένα ‘σημεία συμφόρησης’, θα έπληττε τις οικονομίες ΗΠΑ και υφηλίου», σημειώνεται.
«Θα αναπτύξουμε ένοπλες δυνάμεις ικανές να αποτρέψουν οποιαδήποτε επιθετική ενέργεια εντός της πρώτης αλυσίδας νησιών», αναφέρει το σχέδιο, σε συντονισμό με συμμάχους που αναμένεται να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες.
Η στρατηγική επικεντρώνεται κυρίως στην αποκατάσταση της αμερικανικής οικονομικής υπεροχής μέσω εξισορρόπησης του εμπορίου, τονίζοντας ότι μια πιο ισχυρή οικονομία μπορεί να στηρίξει ένα πιο δυνατό στράτευμα, διατηρώντας την απαραίτητη αποτροπή που επιτρέπει πιο πειθαρχημένη οικονομική πολιτική.
Η συνδυαστική αυτή προσέγγιση, αναφέρει το κείμενο, μπορεί να εξελιχθεί σε έναν ενάρετο κύκλο.
