Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στο πολιτικό προσκήνιο των Ηνωμένων Πολιτειών έχει ήδη αρχίσει να αναδιαμορφώνει το παγκόσμιο γεωπολιτικό σκηνικό. Με μια προσέγγιση που χαρακτηρίζεται από σκληρές διαπραγματεύσεις, οικονομικό ρεαλισμό και σαφείς προτεραιότητες, ο Αμερικανός πρόεδρος φέρνει αλλαγές που επηρεάζουν την Ευρώπη, τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή.
Ουκρανία: Προς συμφωνία ή εγκατάλειψη;
Η Ουκρανία αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονες της νέας εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ. Σε αντίθεση με την προηγούμενη αμερικανική διοίκηση, που διατηρούσε ανοιχτή τη ροή στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας προς το Κίεβο, ο Τραμπ δείχνει διάθεση να επαναπροσδιορίσει τη στρατηγική της Ουάσινγκτον. Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, η αμερικανική κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο διακοπής της αδιάλειπτης υποστήριξης προς την Ουκρανία, θέτοντας το Κίεβο μπροστά σε ένα σκληρό δίλημμα: ή θα βρεθεί μια πολιτική λύση ή ο πόλεμος θα εξελιχθεί σε μια καταστροφική ήττα.
Η διαχείριση του Ζελένσκι από τον Τραμπ είναι ξεκάθαρη: ζητά λογοδοσία για τα τεράστια ποσά που έχουν δαπανηθεί και απαιτεί ανταλλάγματα, όπως η παραχώρηση δικαιωμάτων εκμετάλλευσης σπάνιων γαιών προς όφελος των ΗΠΑ. Παράλληλα, οι συζητήσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας φαίνεται να εντατικοποιούνται, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο μιας συμφωνίας που θα μπορούσε να αλλάξει τη δυναμική της σύγκρουσης.
Η Μέση Ανατολή και το παλαιστινιακό ζήτημα
Στον πυρήνα της νέας στρατηγικής του Τραμπ βρίσκεται η ανάγκη για σταθερότητα στη Μέση Ανατολή, όχι όμως με όρους παραδοσιακής διπλωματίας, αλλά με την επιβολή σκληρών επιλογών στους εμπλεκόμενους. Η προσέγγισή του στην κρίση της Γάζας είναι ξεκάθαρη: η Χαμάς πρέπει να εκλείψει από το πολιτικό σκηνικό, ενώ η λύση των δύο κρατών θα μπορούσε να εξεταστεί μόνο αν η παλαιστινιακή ηγεσία απομακρύνει τα ριζοσπαστικά στοιχεία από τις περιοχές της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας.
Ένα από τα πλέον ριζοσπαστικά σενάρια που φέρεται να εξετάζεται είναι η μετακίνηση πληθυσμών με τη συνεργασία της Αιγύπτου και της Ιορδανίας, προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια στην περιοχή. Παράλληλα, η οικονομική διπλωματία των ΗΠΑ θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως εργαλείο για να πιεστούν τα αραβικά κράτη να αναλάβουν πιο ενεργό ρόλο στην εξεύρεση λύσης.
Η σχέση με την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ
Η νέα πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στην Ευρώπη απομακρύνεται από τις παλαιότερες στρατηγικές που στηρίζονταν στην αμερικανική προστασία και οικονομική στήριξη. Ο Τραμπ θέτει αυστηρούς όρους και απαιτεί από τους Ευρωπαίους εταίρους να αναλάβουν το δικό τους μερίδιο στις αμυντικές δαπάνες, ανεβάζοντας τη συμβολή τους στο ΝΑΤΟ στο 5% του ΑΕΠ.
Ουσιαστικά, ο Αμερικανός πρόεδρος μεταφέρει το βάρος της ευρωπαϊκής ασφάλειας στους ίδιους τους Ευρωπαίους, κάνοντας σαφές ότι η εποχή της αμερικανικής επιδότησης της άμυνας της Ευρώπης έχει τελειώσει. Παράλληλα, οι σχέσεις με την Κίνα μπαίνουν στο επίκεντρο, με την Ουάσινγκτον να πιέζει τους Ευρωπαίους να περιορίσουν τις οικονομικές τους συναλλαγές με το Πεκίνο, κάτι που αποτελεί σημείο τριβής για πολλές χώρες της ΕΕ.
Το μεγάλο γεωπολιτικό παζλ
Το συνολικό σχέδιο του Τραμπ μοιάζει να επιδιώκει μια συνολική αναδιάρθρωση της παγκόσμιας ισορροπίας δυνάμεων. Από τη μια, στοχεύει στην επαναδιαπραγμάτευση της σχέσης με τη Ρωσία, προκειμένου να βρεθεί λύση στην Ουκρανία, ενώ από την άλλη επιδιώκει να περιορίσει την επιρροή της Κίνας μέσω της σύναψης ισχυρότερων δεσμών με συμμάχους της Δύσης.
Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις που θα ακολουθήσουν τους επόμενους μήνες θα καθορίσουν το μέλλον όχι μόνο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, αλλά και της παγκόσμιας γεωπολιτικής σταθερότητας. Ο κόσμος εισέρχεται σε μια νέα φάση, όπου οι παλιές συμμαχίες και ισορροπίες αναθεωρούνται και νέες στρατηγικές αναδύονται. Το μόνο βέβαιο είναι πως η προσέγγιση του Τραμπ διαφέρει ριζικά από όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
