Ανάλυση ειδήσεων
Ανησυχίες για ρωσική στρατιωτική παρουσία στην περιοχή του Ειρηνικού διατυπώνουν αναλυτές άμυνας στην Αυστραλία, τονίζοντας ότι οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δεν θα πρέπει να υποτιμούν σχετικές αναφορές.
Στα μέσα Απριλίου, το εξειδικευμένο περιοδικό άμυνας και πληροφοριών Janes δημοσίευσε ότι η Ρωσία φέρεται να ζήτησε από την Ινδονησία την άδεια να σταθμεύσει αεροσκάφη μεγάλης εμβέλειας στη βάση της Πολεμικής Αεροπορίας Manuhua, περίπου 1.300 χιλιόμετρα βόρεια του Ντάργουιν της Αυστραλίας.
Η σχετική είδηση οδήγησε την κυβέρνηση των Εργατικών να ζητήσει διευκρινίσεις από την Τζακάρτα, εξαιτίας της γεωγραφικής εγγύτητας της βάσης στην αυστραλιανή επικράτεια.
Στις 15 Απριλίου, ο αντιπρόεδρος και υπουργός Άμυνας της Αυστραλίας, Ρίτσαρντ Μαρλς, δήλωσε ότι επικοινώνησε με τον Ινδονήσιο ομόλογό του, Σιαφρί Σιαμσοεντίν, ο οποίος αρνήθηκε την ύπαρξη της ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας στην περιοχή. Σύμφωνα με τον Αυστραλό υπουργό, ο Σιαμσοεντίν φέρεται να του ξεκαθάρισε ότι τα δημοσιεύματα περί ρωσικών αεροσκαφών στην Ινδονησία δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Ωστόσο, ο Μαρλς δεν σχολίασε αν η Μόσχα είχε πράγματι απευθύνει σχετικό αίτημα.
Την αντίθεσή του σε οποιαδήποτε ρωσική στρατιωτική παρουσία στην περιοχή διατύπωσε και ο πρωθυπουργός Άντονυ Αλμπανέζε, ο οποίος υπενθύμισε ότι η Αυστραλία στηρίζει την Ουκρανία και θεωρεί τον Βλαντίμιρ Πούτιν αυταρχικό ηγέτη που παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και την κυριαρχία μιας ανεξάρτητης χώρας. Ο ίδιος επεσήμανε ότι οι σχέσεις με την Ινδονησία βρίσκονται «στο καλύτερο δυνατό σημείο».
Από την πλευρά του, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Πήτερ Ντάττον — ο οποίος ανέδειξε το θέμα δημοσίως — δήλωσε επίσης ότι η ρωσική παρουσία δεν είναι επιθυμητή στην περιοχή, καλώντας την κυβέρνηση να δώσει περισσότερες εξηγήσεις.
Εστιάζουν σε λάθος μέρος
Ο Μάικλ Σούμπριτζ, ιδρυτής και διευθυντής του ανεξάρτητου κέντρου Strategic Analysis Australia, σχολίασε ότι η δημόσια συζήτηση γύρω από το ενδεχόμενο δημιουργίας ρωσικής βάσης στην Ινδονησία αποσπά την προσοχή από το ουσιαστικότερο ζήτημα — την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ Τζακάρτας και Μόσχας.
Όπως ανέφερε, οι κατηγορηματικές διαβεβαιώσεις του υπουργού Άμυνας δεν απαντούν στις ευρύτερες εξελίξεις, επισημαίνοντας ότι η επικοινωνία με την Ινδονησία πραγματοποιήθηκε βιαστικά, αφού πρώτα είχε γίνει γνωστό το θέμα μέσω των μέσων ενημέρωσης.
Ο Σούμπριτζ υποστήριξε επίσης ότι οι πληροφορίες του Janes είναι αξιόπιστες και ότι, αν και είναι απίθανο η Ινδονησία να επιτρέψει την εγκατάσταση ρωσικής βάσης, είναι πολύ πιθανό να παραχωρήσει διευκολύνσεις σε ρωσικά αεροσκάφη, ιδίως εφόσον προκύπτει όφελος για την ίδια μέσα από κοινές ασκήσεις.
Ο ίδιος υπενθύμισε ότι ο ινδονησιακός στρατός διαθέτει ήδη ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη τύπου Sukhoi και εκτίμησε ότι ο νέος πρόεδρος της χώρας, Πραμπόβο Σουμπιάντο, προσεγγίζει θετικά τέτοιου είδους συνεργασίες, λόγω και της στρατιωτικής του καριέρας.
Ο Σούμπριτζ υπογράμμισε πως δεν θα πρέπει να δίνεται τόση έμφαση στον όρο «βάση», φέρνοντας ως παράδειγμα την περιστροφική παρουσία 2.500 Αμερικανών πεζοναυτών στο Ντάργουιν, η οποία πραγματοποιείται χωρίς τη δημιουργία μόνιμης βάσης — όπως και η χρήση αυστραλιανών αεροπορικών υποδομών από αμερικανικά μαχητικά και βομβαρδιστικά.
Η συνεργασία Ινδονησίας–Ρωσίας ενισχύεται
Μετά την εκλογή του το 2024, ο πρόεδρος Πραμπόβο έχει κινηθεί ταχέως για την ενίσχυση της συνεργασίας της χώρας του με τη Ρωσία. Τον Ιούλιο του 2024, ως εκλεγμένος πρόεδρος ακόμη, επισκέφθηκε τη Μόσχα και συναντήθηκε με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, τον οποίο χαρακτήρισε «μεγάλο φίλο» της Ινδονησίας. Δήλωσε μάλιστα ότι επιδιώκει διεύρυνση της συνεργασίας στους τομείς της άμυνας, της ενέργειας και της εκπαίδευσης.
Λίγους μήνες νωρίτερα είχε πραγματοποιήσει αντίστοιχη επίσκεψη στην Κίνα, προκειμένου να επιβεβαιώσει τις «φιλικές σχέσεις» μεταξύ των δύο χωρών.
Μετά την ανάληψη των καθηκόντων, τον Οκτώβριο του 2024, η Ινδονησία προχώρησε στην πρώτη κοινή ναυτική άσκηση με τη Ρωσία στη Θάλασσα της Ιάβας, ενώ τον Φεβρουάριο του 2025 ο επικεφαλής του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, στρατηγός Σεργκέι Σοϊγκού, επισκέφθηκε την Ινδονησία για συνομιλίες ασφαλείας με τον Πραμπόβο και τον Ινδονήσιο υπουργό Άμυνας.
Σύμφωνα με τον Σούμπριτζ, το μοτίβο είναι σαφές: ο νέος Ινδονήσιος πρόεδρος εργάζεται εντατικά για την εμβάθυνση της στρατιωτικής συνεργασίας με τη Ρωσία, ενώ ο Πούτιν φαίνεται να ανταποκρίνεται θετικά, παρά το βάρος του πολέμου στην Ουκρανία.
Ο αναλυτής σημείωσε ακόμη ότι, παρότι ο Μαρλς είχε χαρακτηρίσει ιστορική τη συμφωνία ασφαλείας που υπέγραψε με τον Πραμπόβο τον Αύγουστο του 2024, στην πράξη η Ρωσία και η Ινδονησία έρχονται ολοένα και πιο κοντά — χωρίς η Τζακάρτα να θεωρεί ότι οφείλει να ενημερώσει ή να διαβουλευτεί με την Καμπέρα.
Κατά τον Σούμπριτζ, αυτή η πραγματικότητα δημιουργεί εύλογη ανησυχία για την Αυστραλία, καθώς — όπως υποστηρίζουν κυβέρνηση και αντιπολίτευση — «η Ρωσία δεν είναι ευπρόσδεκτη στη δική μας περιοχή, όμως φαίνεται πως είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτη στην Ινδονησία».
Τέλος, υπενθύμισε ότι η Μόσχα και το Πεκίνο διατηρούν μια «χωρίς όρια» στρατηγική συνεργασία, που στηρίζει τις στρατιωτικές φιλοδοξίες και των δύο πλευρών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η απόφαση της Ουκρανίας να επιβάλει κυρώσεις σε τρεις κινεζικές εταιρείες για παροχή όπλων στη Ρωσία — γεγονός που, όπως σημείωσε, εντάσσεται στο πλαίσιο της σκιώδους στήριξης που παρέχει το Πεκίνο στη Μόσχα μέσω εμπορίου και ανεφοδιασμού.
Η αντίδραση της Ρωσίας
Στη δημόσια συζήτηση παρενέβη και ο πρέσβης της Ρωσίας στην Ινδονησία, Σεργκέι Τολτσένοφ, μέσω επιστολής του προς τον αρχισυντάκτη της εφημερίδας Jakarta Post. Αν και απέφυγε να επιβεβαιώσει αν η Μόσχα έχει ζητήσει τη φιλοξενία ρωσικών αεροσκαφών στην ινδονησιακή επικράτεια, υποστήριξε ότι όσα συμβαίνουν στη βάση της Πολεμικής Αεροπορίας Manuhua «δεν έχουν καμία σχέση με την Αυστραλία».
Ο Τολτσένοφ φέρεται να διερωτήθηκε γιατί να ανησυχούν οι απλοί Αυστραλοί πολίτες για ζητήματα που λαμβάνουν χώρα 1.300 χιλιόμετρα μακριά, τονίζοντας ότι πρόκειται για διμερείς σχέσεις κυρίαρχων κρατών που δεν άπτονται της Αυστραλίας.
Ο πρέσβης άσκησε κριτική και στη στρατιωτική συνεργασία Αυστραλίας–ΗΠΑ, αφήνοντας αιχμές για την παρουσία «μεγάλων εξωπεριφερειακών δυνάμεων» στο αυστραλιανό έδαφος, οι οποίες —όπως ισχυρίστηκε— ενδέχεται να προκαλούν μεγαλύτερη αστάθεια στην περιοχή του Ειρηνικού. Ιδιαίτερα ανησυχητικά χαρακτήρισε τα σχέδια εγκατάστασης αμερικανικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς στην Αυστραλία, καθώς και την απόκτηση πυρηνοκίνητων υποβρυχίων από το Πολεμικό Ναυτικό της χώρας στο πλαίσιο της τριμερούς συμμαχίας AUKUS.
Ο Τολτσένοφ πρόσθεσε ότι η στρατιωτική συνεργασία Ρωσίας–Ινδονησίας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διμερούς σχέσης, επισημαίνοντας ότι αποσκοπεί στην ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας και των δύο χωρών, δεν στρέφεται κατά τρίτων και δεν συνιστά απειλή για την ασφάλεια της περιοχής Ασίας–Ειρηνικού. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα εθνικά συμφέροντα της Καμπέρα δεν μπορούν να επεκτείνονται στο έδαφος γειτονικών κυρίαρχων κρατών που ακολουθούν αυτόνομες και ενεργητικές πολιτικές.
Ομοιότητες με τη συμφωνία Κίνας–Νήσων Σολομώντα
Ωστόσο, ο Μάικλ Σούμπριτζ επανήλθε, εκφράζοντας έντονη ανησυχία και παραλληλίζοντας την υπόθεση Ρωσίας–Ινδονησίας με τη συμφωνία ασφαλείας μεταξύ Κίνας και Νήσων Σολομώντα, η οποία είχε αιφνιδιάσει την Αυστραλία το 2022.
Υπενθύμισε ότι και τότε η ύπαρξη της συμφωνίας είχε αποκαλυφθεί πρώτα από τα μέσα ενημέρωσης και όχι μέσω διπλωματικών διαύλων. Αρχικά, είχε επικρατήσει η συζήτηση για το αν η συμφωνία περιελάμβανε κινεζική στρατιωτική βάση — όμως, όπως είπε, αυτό αποδείχθηκε δευτερεύον.
Το ουσιώδες, σύμφωνα με τον Σούμπριτζ, ήταν πως η συμφωνία υπεγράφη τελικά, και η εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ Κίνας και Νήσων Σολομώντα συνεχίζεται, ανοίγοντας το δρόμο για μελλοντικές στρατιωτικές επισκέψεις και κοινές επιχειρήσεις.
Με αυτή τη σύγκριση, ο Αυστραλός αναλυτής άφησε να εννοηθεί ότι και στην περίπτωση της Ινδονησίας, το ζήτημα δεν είναι αν θα υπάρξει άμεσα ρωσική βάση, αλλά το ότι έχει ήδη ξεκινήσει μια διαδικασία στενότερης συνεργασίας που μπορεί να οδηγήσει σε σταθερή ρωσική παρουσία στην περιοχή.
Του Alfred Bui
