Ο χρυσός κανόνας για να εξελίσσεται ομαλά και αρμονικά μία συνομιλία, είτε πρόκειται για τετ-α-τετ, τηλεφωνική συνομιλία, με φίλους ή λιγότερο οικείους ανθρώπους, σε μία πολυπληθή παρέα ή σε μία ολιγομελή, είναι να μην διακόπτει ο ένας τον άλλον, αλλά να έχουν όλοι την απαραίτητη υπομονή να περιμένουν να εκφράσει ο ομιλητής τη σκέψη του.
Από τη δική του μεριά, ο ομιλητής οφείλει να έχει τον νου του να μην μονοπωλεί την κουβέντα, αλλά να διατηρεί σχετικά σύντομο τον λόγο του, ώστε να δίνει την ευκαιρία και σε άλλους να μιλήσουν χωρίς να χρειαστεί να τον διακόψουν. Μικρές παύσεις ανά διαστήματα προσφέρουν την ευκαιρία σε άλλους να πάρουν τον λόγο χωρίς να γίνουν αγενείς.
Χρειάζεται ακόμη να μιλάμε ήρεμα, χωρίς να σηκώνουμε τον τόνο της φωνής μας και χωρίς να γινόμαστε επιθετικοί ή προσβλητικοί, ακόμα κι αν διαφωνούμε με όσα λέγονται. Μόνο έτσι μπορούμε να έχουμε μία «πολιτισμένη συζήτηση», ισορροπημένη και αρμονική, και ουσιαστική επικοινωνία.
Πίσω από αυτούς τους κανόνες, κρύβεται ο σεβασμός για τους συνομιλητές μας και το γνήσιο ενδιαφέρον για όσα έχουν να πουν. Αποτέλεσμα της εφαρμογής τους, η γνήσια ευχαρίστηση από την επαφή μας με τους άλλους και η γνήσια ευχαρίστηση των άλλων από την επαφή τους μαζί μας.
Ενεργητική ακρόαση
Λέγεται ότι έχουμε δύο αυτιά και ένα στόμα, ώστε να μπορούμε να ακούμε δύο φορές περισσότερο απ’ όσο μιλάμε. Το να ακούμε ενεργά, περιμένοντας πριν εκφέρουμε τη γνώμη μας ώστε να επιτρέψουμε στον άλλο να ολοκληρώσει αυτό που λέει είναι κάτι περισσότερο από ευγενικό: μας επιτρέπει να ασχοληθούμε πραγματικά με τον άλλον και πολύ πιθανόν να μάθουμε κάτι χρήσιμο.
Κατά την ενεργητική ακρόαση, η προσοχή μας είναι αφιερωμένη στα όσα λέει ο συνομιλητής μας. Με αυτόν τον τρόπο, προσφέρουμε κάτι πολύ σημαντικότερο από τα αυτιά μας. Δίνουμε στον άλλον το προβάδισμα έναντι του εαυτού μας, του δίνουμε μία σπουδαιότητα έστω και πρόσκαιρα, ενισχύοντας έτσι την αυτοπεποίθησή του. Αν και δεν χρειάζονται όλοι αυτήν την ενίσχυση, για τους περισσότερους έχει αξία.
Όσο για τον ίδιο τον ακροατή, η ενεργητική ακρόαση τού προσφέρει την ευκαιρία να περάσει για λίγο σε δεύτερο πλάνο, καλλιεργώντας έστω σε μικρή κλίμακα την ταπεινότητα και την καλοσύνη, και να βιώσει τη χαρά της προσφοράς. Και όσο μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση έχει κάποιος τόσο πιο εύκολα θα μπορεί να προσφέρει το δώρο της ενεργητικής ακρόασης.
Προσωπική επαφή
Όταν είστε σε ένα τετ-α-τετ, η γλώσσα του σώματος δίνει ενδείξεις για το πότε είναι έτοιμος κάποιος να ακούσει ή να μιλήσει. Αναζητήστε αυτές τις ενδείξεις, ώστε να εναρμονίζεστε πιο εύκολα μαζί του, βοηθώντας την κουβέντα να κυλά πιο ομαλά.
Για παράδειγμα, αν αντιληφθεί ο ομιλητής ότι κάποιος θέλει να μιλήσει, μπορεί να σηκώσει το χέρι του για να δείξει ότι δεν έχει τελειώσει ακόμη και ότι ο άλλος πρέπει να περιμένει λίγο ακόμη. Το ίδιο μήνυμα μπορεί να περάσει μέσω ενός βλέμματος σε συνδυασμό με ένα ελαφρύ κούνημα του κεφαλιού.
Αν διακόψουν εσάς, απλά περιμένετε μέχρι να τελειώσουν και απαντήστε: «Ας επανέλθουμε σε αυτό» ή «Όπως έλεγα», πριν ολοκληρώσετε τη δήλωσή σας. Ή, αν θέλετε να αντιδράσετε εκείνη την ώρα, μπορείτε να κοιτάξετε στα μάτια αυτόν που σας διέκοψε, επισημαίνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι παρενέβη άκαιρα και ελπίζοντας ότι θα λάβει το μήνυμα και θα σταματήσει.
Καλό είναι επίσης να αναρωτηθείτε γιατί σας διακόπτουν. Ενδεχομένως να παρασυρθήκατε και να κρατήσατε τον λόγο για πολύ ώρα, παραγκωνίζοντας τους άλλους και χαλώντας την ισορροπία της συνομιλίας – ή ίσως το θέμα που αναπτύσσετε δεν ενδιαφέρει τον συνομιλητή σας όσο νομίζατε. Εντοπίζοντας παρόμοιες συμπεριφορές, ίσως όταν ξαναπάρετε τον λόγο να μπορέσετε να τις αποφύγετε.
Στο τηλέφωνο
Όταν μιλάμε στο τηλέφωνο, δεν βλέπουμε τον συνομιλητή μας, κατά συνέπεια χάνουμε τα οπτικά σήματα που στέλνει. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να περιοριστούμε στις ενδείξεις που μας δίνει η φωνή του.
Για να αποφύγετε να μιλήσετε πριν ολοκληρώσει ο συνομιλητής σας, ακούτε δίνοντας μεγάλη προσοχή όχι μόνο στις λέξεις, αλλά και στον τόνο που χρησιμοποιεί. Παραδείγματος χάριν, ίσως κάνει μία ερώτηση εν είδει δήλωσης – άρα θα περιμένει μία απάντηση. Ή το αντίθετο, ίσως κάνει μία ερώτηση, που στην πραγματικότητα είναι δήλωση και δεν χρήζει απάντησης. Επίσης, μερικοί άνθρωποι μπορεί να μιλούν αργά, οπότε θα πρέπει να είστε πιο υπομονετικοί. Αν φοβάστε ότι θα ξεχάσετε αυτό που θέλετε να πείτε, σημειώστε το, αλλά είναι χειρότερο να μην ακούτε τον άλλον επειδή είστε βυθισμένοι στα δικά σας.
Αν διακόπτουν εσάς, σκεφτείτε ότι ο συνομιλητής σας μπορεί να μην έχει επίγνωση αυτού. Ζητήστε ευγενικά να σας επιτρέψει να ολοκληρώσετε τη φράση σας – το πιθανότερο είναι ότι θα καταλάβει και θα προσέχει περισσότερο εφ΄εξής. Αν οι διακοπές συνεχίζονται, τερματίστε την κλήση, λέγοντας ότι ίσως είναι καλύτερα να μιλήσετε κάποια άλλη στιγμή.
Σε παρέα
Όταν μιλάτε με δύο ή περισσότερα άτομα, οι πιθανότητες των διακοπών αυξάνονται σημαντικά. Αυτό μπορεί να οφείλεται στη ζωηρότητα της συνομιλίας ή μπορεί να υπάρχει μεταξύ σας κάποιος που αισθάνεται ανώτερος ή που βαριέται με τον τρόπο που εξελίσσεται η συζήτηση. Αν αντιληφθείτε ότι κάποιος παρεμβαίνει συνεχώς και διακόπτει, με τρόπο καταστροφικό για την κουβέντα, προσπαθήστε να ανακατευθύνετε τη συζήτηση. Αν συνεχίζει να διακόπτει, σταματήστε τη συζήτηση και με ευγένεια ζητήστε του να περιμένει να ολοκληρώσει όποιος μιλάει.
Επίσης, είναι πιθανό να βρεθεί κάποιος που θα μονοπωλεί τη συζήτηση, μιλώντας για ένα θέμα που γνωρίζει πολύ καλά ίσως. Η διάθεση της παρέας παίζει σημαντικό ρόλο στο πώς θα τον αντιμετωπίσει, αλλά για χάρη της ισορροπίας και για να μην καταλήξετε να ακούτε μία διάλεξη αντί να συζητάτε, κάποια στιγμή θα πρέπει να του επισημάνετε τι κάνει.
Αν συνειδητοποιήσετε ότι εσείς είστε το άτομο που διακόπτει, προσπαθήστε να συγκρατηθείτε! Αν θελήσει η παρέα σας να επανέλθει σε αυτό που λέγατε, θα το κάνει.
Της Sandy Lindsey, με τη συμβολή της Αλίας Ζάε
