Οι Τούρκοι νομοθέτες ψήφισαν για την υιοθέτηση ενός νόμου που αποσκοπεί στην πρόληψη της “παραπληροφόρησης” στα μέσα ενημέρωσης και στο διαδίκτυο, παρά τις ευρέως διαδεδομένες ανησυχίες για το ενδεχόμενο το μέτρο να καταπνίξει την ελευθερία του λόγου.
Οι νομοθέτες του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν και του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), που διαθέτουν από κοινού την πλειοψηφία, ψήφισαν στο κοινοβούλιο την Πέμπτη για την έγκριση της νομοθεσίας. Το νομοσχέδιο πηγαίνει τώρα στον Ερντογάν για τελική έγκριση.
Ενώ κυβερνητικοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι το εξαιρετικά αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο είναι απαραίτητο για την καταπολέμηση των ψευδών ειδήσεων και της παραπληροφόρησης, βουλευτές της αντιπολίτευσης, καθώς και ευρωπαϊκές χώρες και ακτιβιστές για τα δικαιώματα των μέσων ενημέρωσης ζήτησαν να καταργηθεί.
Πολλοί εξέφρασαν αντιρρήσεις για το άρθρο 29 του μέτρου, λέγοντας ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επιβολή της λογοκρισίας και την καταστολή της ελευθερίας του λόγου, καθώς και να απειλήσει την ανεξάρτητη δημοσιογραφία, δεδομένου ότι η τουρκική κυβέρνηση ελέγχει σήμερα την πλειοψηφία των μεγάλων ειδησεογραφικών πρακτορείων της χώρας.
Το άρθρο 29 αναφέρει ότι τα άτομα που κρίνονται ένοχα για τη διάδοση ψευδών πληροφοριών στο διαδίκτυο με σκοπό τη «δημιουργία φόβου και τη διατάραξη της δημόσιας τάξης» θα μπορούσαν να τιμωρηθούν με ποινή φυλάκισης από ένα έως τρία χρόνια. Το μέτρο ορίζει επίσης ότι εάν χρησιμοποιούνται ανώνυμοι λογαριασμοί για τη διάδοση της υποτιθέμενης παραπληροφόρησης, οι ποινές μπορούν να αυξηθούν έως και κατά το ήμισυ.
Οι επικριτές είπαν επίσης ότι δεν υπάρχει σαφής ορισμός της «ψευδούς ή παραπλανητικής πληροφόρησης» και ότι τα δικαστήρια θα μπορούσαν να κάνουν κατάχρηση του νόμου.
Η νέα νομοθεσία έρχεται εν μέσω μειούμενης υποστήριξης για τον Ερντογάν και το AKP του, ενόψει των προεδρικών εκλογών της χώρας τον Ιούνιο του 2023.
Ένας συνασπισμός 22 οργανώσεων για την ελευθερία του Τύπου δήλωσε ότι το νομοσχέδιο έχει έναν «ασαφώς διατυπωμένο ορισμό της παραπληροφόρησης και της “πρόθεσης”», προσθέτοντας ότι «θα θέσει εκατομμύρια χρήστες του διαδικτύου σε κίνδυνο ποινικών κυρώσεων και θα μπορούσε να οδηγήσει σε γενική λογοκρισία και αυτολογοκρισία ενόψει των εκλογών του 2023».
Η Επιτροπή της Βενετίας, η οποία συμβουλεύει την ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, δήλωσε ότι ανησυχεί ιδιαίτερα για τις συνέπειες της διάταξης περί φυλάκισης του νομοσχεδίου, «δηλαδή για το τρομακτικό αντίκτυπο και την αύξηση της αυτολογοκρισίας» ενόψει των εκλογών.
Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης (PACE) κάλεσε στις 12 Οκτωβρίου την τουρκική κυβέρνηση να μην θέσει σε ισχύ τον νέο νόμο περί “παραπληροφόρησης”.
Η Ένωση Τούρκων Δημοσιογράφων (TGS), η οποία περιλαμβάνει επτά κορυφαίες δημοσιογραφικές οργανώσεις της χώρας, καταδίκασε τον τρόπο με τον οποίο η τουρκική κυβέρνηση «συμβουλεύτηκε τη γνώμη των εταιρειών ψηφιακών μέσων ενημέρωσης με έδρα τις ΗΠΑ» κατά την προετοιμασία του νομοσχεδίου, αλλά «απέτυχε να ζητήσει τις απόψεις των δημοσιογραφικών οργανώσεων στην Τουρκία που θα επηρεαστούν άμεσα».
«Αποτελεί βασική απαίτηση της δημοκρατίας οι πολιτικοί να διεξάγουν διάλογο με τις κορυφαίες επαγγελματικές οργανώσεις και την κοινωνία των πολιτών κατά την προετοιμασία τέτοιων νομικών ρυθμίσεων που αφορούν άμεσα το δικαίωμα της κοινωνίας να αποκτά και να λαμβάνει πληροφορίες», ανέφερε η ομάδα. «Καταδικάζουμε την παραβίαση αυτής της δημοκρατικής αρχής».
Η Γκιουνέι Γιλντίζ, περιφερειακή ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας, ανέφερε σε δήλωσή της ότι το μέτρο θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να «λογοκρίνει και να φιμώσει περαιτέρω τις κριτικές φωνές ενόψει των επερχόμενων εκλογών στην Τουρκία και πέραν αυτών, με το πρόσχημα της καταπολέμησης της παραπληροφόρησης».
«[Οι] ασαφώς καθορισμένες διατάξεις του νόμου διευκολύνουν περαιτέρω τη δίωξη όσων φέρονται να διαδίδουν δημόσια “ψευδείς πληροφορίες” και θα μπορούσαν να δουν ανθρώπους να αντιμετωπίζουν ποινές φυλάκισης έως και τρία χρόνια απλώς και μόνο για ένα retweet», δήλωσε η Γιλντίζ, προσθέτοντας ότι το μέτρο ανοίγει «νέους δρόμους για τις αρχές να επεκτείνουν τη δρακόντεια καταστολή της ελευθερίας της έκφρασης και να αυξήσουν το ανατριχιαστικό αποτέλεσμα που επιφέρει ο φόβος της ποινικής δίωξης».
Σύμφωνα με τον παγκόσμιο δείκτη ελευθερίας του Τύπου των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα για το 2022, η Τουρκία κατατάσσεται στην 149η θέση μεταξύ 180 χωρών.
Η Katabella Roberts και το Reuters συνέβαλαν σε αυτό το ρεπορτάζ.
