Ηγέτες και εκπρόσωποι περισσότερων από 30 χωρών συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες την Πέμπτη και δεσμεύτηκαν να αξιοποιήσουν την πυρηνική ενέργεια. Συζήτησαν επίσης τις δυνατότητές της ως κύρια πηγή ηλεκτρικής ενέργειας μετά τις τρομερές συνέπειες του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας.
Η σύνοδος κορυφής, υπό τη συμπροεδρία του πρωθυπουργού του Βελγίου Αλεξάντερ Ντε Κρου και του γενικού διευθυντή του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, αποτέλεσε την υψηλότερου επιπέδου συνάντηση που επικεντρώθηκε αποκλειστικά στην πυρηνική ενέργεια.
«Πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να διευκολύνουμε τη συμβολή της πυρηνικής ενέργειας», δήλωσε ο κ. Γκρόσι. «Είναι ξεκάθαρο: η πυρηνική ενέργεια είναι εδώ. Έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει», πρόσθεσε.
Οι ηγέτες των κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Γαλλίας, του Βελγίου, της Πολωνίας, της Ουγγαρίας, της Τσεχίας και άλλων χωρών, καθώς και εκπρόσωποι άλλων χωρών, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ιαπωνίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, συγκεντρώθηκαν δίπλα στο Atomium του 1958, την ύψους 335 μέτρων κατασκευή από εννέα άτομα σιδήρου. Το Atomium επεδίωκε να προωθήσει την ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας μετά τις εκρήξεις πυρηνικών βομβών στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τη χρήση τους ως γεωπολιτικού αποτρεπτικού μέσου έκτοτε.
Σε κοινή δήλωσή τους, οι χώρες δεσμεύτηκαν «να εργαστούν για την πλήρη απελευθέρωση του δυναμικού της πυρηνικής ενέργειας με τη λήψη μέτρων, όπως οι ευνοϊκές συνθήκες για τη στήριξη και την ανταγωνιστική χρηματοδότηση της επέκτασης της διάρκειας ζωής των υφιστάμενων πυρηνικών αντιδραστήρων».
Η δήλωση δεσμεύεται επίσης για την κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών και την έγκαιρη ανάπτυξη προηγμένων αντιδραστήρων, συμπεριλαμβανομένων των μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων παγκοσμίως, διατηρώντας παράλληλα τα υψηλότερα επίπεδα ασφάλειας και προστασίας.
Η πυρηνική ενέργεια έχασε την εύνοιά της στην Ευρώπη λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια μετά το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας το 2011. Το ατύχημα αυτό ώθησε τη Γερμανία να κλείσει αμέσως έξι πυρηνικούς σταθμούς και να θέσει σταδιακά εκτός λειτουργίας τους υπόλοιπους αντιδραστήρες της. Οι τρεις τελευταίοι έκλεισαν τον Απρίλιο του 2023.
Ωστόσο, η ανάγκη εξεύρεσης εναλλακτικών λύσεων για το ρωσικό φυσικό αέριο μετά τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας το 2022 και η δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μειώσει τις καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030 αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον για την πυρηνική ενέργεια.
Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές χώρες παραμένουν διχασμένες όσον αφορά την προώθηση της πυρηνικής ενέργειας. Υπάρχουν δύο παγιωμένα στρατόπεδα – το ένα με επικεφαλής τη Γαλλία, η οποία πιστεύει ότι η επέκταση της πυρηνικής ενέργειας είναι ζωτικής σημασίας, και το άλλο που περιλαμβάνει τις αντιπυρηνικές χώρες Αυστρία και Γερμανία, οι οποίες θέλουν να παραμείνει η εστίαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια.
Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν δήλωσε ότι η Ευρώπη πρέπει να απαλλαγεί από το να είναι «όμηρος ιδεολογικών προσεγγίσεων».
Ο Φατίχ Μπιρόλ, εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, δήλωσε: «Χωρίς την υποστήριξη της πυρηνικής ενέργειας δεν έχουμε καμία πιθανότητα να επιτύχουμε εγκαίρως τους κλιματικούς μας στόχους. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα διαδραματίσουν τον κύριο ρόλο όσον αφορά την ηλεκτρική ενέργεια, ιδίως η ηλιακή ενέργεια με την υποστήριξη της αιολικής και της υδροηλεκτρικής ενέργειας», δήλωσε ο κ. Μπιρόλ. «Αλλά χρειαζόμαστε επίσης την πυρηνική ενέργεια, ιδίως σε εκείνες τις χώρες όπου δεν έχουμε σημαντικό δυναμικό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας».
«Πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να αυξήσουμε την τρέχουσα πυρηνική δυναμικότητα, η οποία σήμερα είναι μόνο λιγότερο από το 10% της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας», δήλωσε.
Ο κ. Ντε Κρου πρότεινε τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στη χρηματοδότηση νέων αντιδραστήρων.
«Δεν υπάρχει έλλειψη ιδιωτικής χρηματοδότησης. Αντιθέτως, αυτό που λείπει είναι οι κατάλληλες συνθήκες για να ξεκινήσει η ιδιωτική χρηματοδότηση και μια πολυμερής τράπεζα θα πρέπει να αποτελέσει μοχλό για τον πολλαπλασιασμό των επενδύσεων», δήλωσε.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Ντε Κρου είπε επίσης ότι οι αλυσίδες εφοδιασμού της ευρωπαϊκής πυρηνικής βιομηχανίας πρέπει να αποσυνδεθούν από τη Ρωσία το συντομότερο δυνατό, εξισορροπώντας παράλληλα τις υφιστάμενες δραστηριότητες.
Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες εξαρτώνται από τη ρωσική τεχνολογία και το ουράνιο για τον εφοδιασμό και τη συντήρηση των αντιδραστήρων τους.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, επίσης, επιδιώκουν να αναβιώσουν τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας.
«Υποστηρίζουμε τη γαλλική πρωτοβουλία να ενθαρρύνουμε την Παγκόσμια Τράπεζα και άλλες αναπτυξιακές τράπεζες να εξαλείψουν τον περιορισμό στη χρηματοδότηση της πυρηνικής ενέργειας», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Τζον Ποντέστα, ανώτερος σύμβουλος του Αμερικανού προέδρου για την καθαρή ενέργεια.
Πρόσθεσε ότι το Κογκρέσο ενέκρινε πρόσφατα 2,7 δισεκατομμύρια δολάρια για την επανεκκίνηση ενός προγράμματος εμπλουτισμού, ιδίως για προηγμένα καύσιμα όπως το ήλιο.
Πυρηνική Γαλλία
Στην Ευρώπη, όσον αφορά την πυρηνική ενέργεια, η Γαλλία κατέχει ηγετική θέση και αντιπροσωπεύει περίπου τα δύο τρίτα των συνολικών προβλέψεών της.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι «χάρη στο πυρηνικό μοντέλο, η Γαλλία είναι μία από τις λίγες χώρες που εξάγει την ηλεκτρική της ενέργεια, γεγονός που αποτελεί ευκαιρία».
«Θα πρέπει να ανησυχούμε πολύ περισσότερο, για παράδειγμα, για τις εκπομπές CO2, οι οποίες έχουν άμεσο αντίκτυπο σε εσάς και σε μένα και στην υγεία μας καθημερινά», είπε. «Προτεραιότητά μας πρέπει να είναι να εγκαταλείψουμε τον άνθρακα και το φυσικό αέριο και να κινηθούμε προς την πυρηνική ενέργεια και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».
Ακόμη και ένα χρόνο πριν από τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξέπληξε τον κόσμο λέγοντας ότι η ΕΕ χρειάζεται την πυρηνική ενέργεια ως «σταθερή πηγή» ενέργειας. Η πυρηνική ενέργεια χαρακτηρίστηκε στη συνέχεια από την ΕΕ ως «βιώσιμη» επένδυση.
Μέχρι το 2023, η Γαλλία ήταν επικεφαλής μιας ομάδας ευρωπαϊκής πολιτικής με επίκεντρο δώδεκα χώρες, μεταξύ των οποίων η Πολωνία, η Βουλγαρία, η Φινλανδία και η Ολλανδία.
Οι προσπάθειές τους απέδωσαν καρπούς, καθώς τον περασμένο Ιούνιο η Γαλλία εξασφάλισε μια αλλαγή στους κανόνες της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ώστε να αναγνωριστεί η πυρηνική ενέργεια ως τρόπος παραγωγής υδρογόνου χαμηλών εκπομπών άνθρακα, σύμφωνα με το AFP.
