Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε ότι θα εγκαταλείψει την προσπάθεια σύναψης ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, εφόσον δεν υπάρξουν ξεκάθαρα σημάδια προόδου.
«Δεν πρόκειται να συνεχίσουμε αυτή την προσπάθεια επί εβδομάδες ή μήνες χωρίς αποτέλεσμα», ανέφερε ο γερουσιαστής Μάρκο Ρούμπιο σε δηλώσεις του σε δημοσιογράφους στο Παρίσι, την Παρασκευή, μετά από συναντήσεις με Ευρωπαίους και Ουκρανούς ηγέτες. «Πρέπει να διαπιστώσουμε πολύ σύντομα —και μιλώ για ζήτημα ημερών— αν αυτό είναι εφικτό μέσα στις επόμενες εβδομάδες», πρόσθεσε.
Οι δηλώσεις του Ρούμπιο αντανακλούν την αυξανόμενη δυσαρέσκεια της Ουάσιγκτον για την απουσία προόδου ως προς την επίτευξη συμφωνίας ειρήνης — μια δέσμευση που είχε αναλάβει ο Τραμπ λίγο μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, τον Ιανουάριο. «Αν δεν είναι εφικτό —αν οι θέσεις είναι τόσο αποκλίνουσες που δεν μπορεί να υπάρξει σύγκλιση— τότε νομίζω πως ο πρόεδρος βρίσκεται στο σημείο που θα πει: ‘Ως εδώ ήταν’», τόνισε ο Ρούμπιο.
Ο Τραμπ επανέλαβε το κάλεσμα του Ρούμπιο για πρόοδο στις διαπραγματεύσεις αργότερα την ίδια ημέρα, κατά την τελετή ορκωμοσίας του Δρ Μεχμέτ Οζ ως νέου επικεφαλής των Κέντρων Medicare και Medicaid. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ απέφυγε να προσδιορίσει ακριβές χρονοδιάγραμμα για την επίτευξη συμφωνίας, αλλά ξεκαθάρισε ότι θέλει να ληφθεί απόφαση «γρήγορα». «Αν, για κάποιο λόγο, μία από τις δύο πλευρές δυσκολεύει υπερβολικά τη διαδικασία, τότε θα πούμε απλά: ‘Είστε ανόητοι, είστε απαράδεκτοι’ και θα αποχωρήσουμε», δήλωσε ο Τραμπ. «Ας ελπίσουμε ότι δεν θα χρειαστεί να φτάσουμε εκεί».
Στο πλαίσιο της πίεσης για να καθίσουν και οι δύο πλευρές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ο Τραμπ έχει απειλήσει με αυστηρότερες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αλλά και με τερματισμό της αμερικανικής στρατιωτικής στήριξης προς την Ουκρανία.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε την Παρασκευή ότι οι διπλωματικές επαφές είναι «αρκετά περίπλοκες, καθώς το θέμα είναι, φυσικά, δύσκολο».«Η Ρωσία παραμένει δεσμευμένη στην επίλυση της σύγκρουσης, στην προάσπιση των συμφερόντων της, και είναι ανοιχτή στον διάλογο», πρόσθεσε. «Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση».
Παρά τη διπλωματική κινητικότητα των τελευταίων ημερών, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι «δεν είναι εύκολο να υπάρξει συμφωνία» ως προς τα «βασικά σημεία» μιας πιθανής ειρηνευτικής διευθέτησης. Μιλώντας στον ρωσικό Τύπο στις 14 Απριλίου, ο Λαβρόφ επιβεβαίωσε ότι Μόσχα και Ουάσινγκτον δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει ούτε στα βασικά πλαίσια μιας κατάπαυσης του πυρός. Ωστόσο, πρόσθεσε: «Βρίσκονται υπό συζήτηση».
Οι όροι της Μόσχας για τον τερματισμό του τριετούς πολέμου περιλαμβάνουν την αναγνώριση της κυριαρχίας της επί τεσσάρων ουκρανικών περιφερειών που εισέβαλε το 2022 και πλέον θεωρεί ρωσικό έδαφος. Η Ρωσία απαιτεί επίσης την απόσυρση όλων των ουκρανικών δυνάμεων από τις περιοχές αυτές, καθώς και δεσμεύσεις με ισχυρές εγγυήσεις ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ.
Ωστόσο, το Κίεβο, αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και ορισμένοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ χαρακτηρίζουν απαράδεκτες τις ρωσικές απαιτήσεις, λέγοντας ότι θα ισοδυναμούσαν με de facto παράδοση της Ουκρανίας.
Στις 18 Απριλίου, ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζ. Ντ. Βανς, εξέφρασε αισιοδοξία πως, παρά τις δυσκολίες, θα μπορούσε να υπάρξει συμφωνία για κατάπαυση του πυρός. «Ακόμα και τις τελευταίες 24 ώρες, πιστεύουμε ότι έχουμε κάποια ενδιαφέροντα δεδομένα», δήλωσε ο Βανς σε δημοσιογράφους στη Ρώμη, στο περιθώριο συνάντησης με την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι. «Αφού βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις, δεν θα τις προκαταλάβω. Αλλά είμαστε αισιόδοξοι ότι μπορούμε, ελπίζουμε, να φέρουμε αυτόν τον πόλεμο στο τέλος του».
Μία ημέρα νωρίτερα, το Κίεβο ανακοίνωσε ότι υπέγραψε μνημόνιο με την Ουάσιγκτον ως βήμα προς την επίτευξη συμφωνίας για την αξιοποίηση των ορυκτών πόρων της Ουκρανίας. Η πιθανή συμφωνία έχει προβληθεί από τον Τραμπ ως μέσο ενίσχυσης της ειρήνης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, δίνοντας στις ΗΠΑ οικονομικό συμφέρον στο μέλλον της χώρας. «Ακόμα εργαζόμαστε πάνω στις λεπτομέρειες», δήλωσε αυτή την εβδομάδα ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ.
Ζήτημα ημερών
Τον περασμένο μήνα στη Σαουδική Αραβία, Αμερικανοί αξιωματούχοι πραγματοποίησαν χωριστές συνομιλίες με Ρώσους και Ουκρανούς ομολόγους τους, οι οποίοι συμφώνησαν σε προσωρινή εκεχειρία για τον τερματισμό των εχθροπραξιών στη Μαύρη Θάλασσα. Ωστόσο, το Κρεμλίνο προσέθεσε στη συνέχεια νέους όρους στην υπό διαμόρφωση εκεχειρία, τους οποίους, σύμφωνα με τον Ρούμπιο, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι «θα αξιολογήσουν». Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης παραμένουν ασαφή.
Κατά τις διαπραγματεύσεις στη Σαουδική Αραβία, Μόσχα και Κίεβο δεσμεύθηκαν επίσης να τηρήσουν 30ήμερη κατάπαυση πυρός στις επιθέσεις κατά ενεργειακών υποδομών, με αμερικανική διαμεσολάβηση. Έκτοτε, όμως, αλληλοκατηγορούνται για παραβίαση της συμφωνίας, θέτοντας εν αμφιβόλω την αποτελεσματικότητα των προσπαθειών ειρήνευσης των ΗΠΑ.
Μετά από «εποικοδομητικές» συνομιλίες στο Παρίσι με Ευρωπαίους και Ουκρανούς ηγέτες, ο Ρούμπιο δήλωσε ότι μίλησε με τον Λαβρόφ και τον ενημέρωσε για «στοιχεία» του αμερικανικού πλαισίου ειρήνης. Ο ίδιος τόνισε ότι οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο σε οποιαδήποτε συμφωνία, καθώς οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας —τις οποίες η Ουάσιγκτον δεν ελέγχει— πιθανότατα θα πρέπει να αρθούν για να επιτευχθεί συμφωνία.
«Κανείς δεν λέει ότι μπορεί να γίνει μέσα σε 12 ώρες», υπογράμμισε ο Ρούμπιο. «Πρέπει να διαπιστώσουμε εδώ και τώρα —σε ζήτημα ημερών— αν αυτό είναι εφικτό βραχυπρόθεσμα. Διότι αν δεν είναι, τότε απλώς θα προχωρήσουμε παρακάτω».
Το Κρεμλίνο δεν έχει σχολιάσει ακόμη αυτές τις δηλώσεις.
Με τη συμβολή των Ryan Morgan και Reuters
