Ως μία ακόμη ένδειξη της αυξανόμενης στρατηγικής βαρύτητας της Ανατολικής Μεσογείου και της Ελλάδας ειδικότερα για την αμερικανική αμυντική πολιτική, κατατέθηκε στο Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών διακομματικό νομοσχέδιο (H.R. 4343) με τίτλο «Νόμος για την καταγραφή της συνεργασίας ασφαλείας μεταξύ των ΗΠΑ και της Ελλάδος» (U.S.-Greece Defense Interparliamentary Partnership Act) με στόχο την ενίσχυση και επέκταση της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην Ελλάδα, εδραιώνοντας έναν μηχανισμό παρακολούθησης και αξιολόγησης της διμερούς αμυντικής συνεργασίας από το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ.
Το νομοσχέδιο, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή των αντιπροσώπων από τους βουλευτές Γκρέης Μενγκ, Γκας Μπιλιράκη, Ντίνα Τάιτους και Νικόλ Μαλλιωτάκη, εξέχοντα μέλη της ομάδας ελληνικών υποθέσεων στο Κογκρέσο (Congressional Hellenic Caucus), αποσκοπεί στη θεσμική καταγραφή των ευκαιριών για περαιτέρω εμβάθυνση της διμερούς αμυντικής συνεργασίας, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις βάσεις που περιλαμβάνει η ανανεωμένη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA), αλλά και στις προοπτικές για αξιοποίηση νέων περιοχών, συμπεριλαμβανομένων ελληνικών νησιών.
Έκθεση Πενταγώνου και στρατιωτικές βάσεις
Βάσει του νομοσχεδίου, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας θα υποχρεούται να υποβάλει ετήσια έκθεση στο Κογκρέσο με συγκεκριμένες προτάσεις για την περαιτέρω ενίσχυση της στρατιωτικής συνεργασίας στην Ελλάδα. Στην έκθεση θα αναλύονται τα υφιστάμενα δικαιώματα και υποδομές που προσφέρονται στις ΗΠΑ μέσω MDCA, όπως οι βάσεις στην Αλεξανδρούπολη και στη Σούδα, και θα εξετάζεται η δυνατότητα στρατιωτικής επέκτασης σε άλλα σημεία, περιλαμβανομένων στρατιωτικών βάσεων στην ηπειρωτική χώρα και νησιωτικών περιοχών. Αφορά τέσσερις επιπλέον βάσεις. Συγκεκριμένα, εξετάζεται η αξιοποίηση των περιουσιακών δικαιωμάτων που παρείχε η συμφωνία του 2021, η οποία επέτρεψε πρόσβαση σε τέσσερις νέες βάσεις και ενισχύθηκε μέσω τροπολογιών.
Στόχος του είναι η καθαρή καταγραφή και ενημέρωση του Κογκρέσου αναφορικά με τις χρήσεις, ευκαιρίες και επιπτώσεις της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Ελλάδα.
Η Αλεξανδρούπολη έχει εξελιχθεί σε κρίσιμο κόμβο για την τροφοδοσία του ΝΑΤΟ προς την Ανατολική Ευρώπη και την Ουκρανία, ενώ η βάση της Σούδας παραμένει ένα από τα πιο στρατηγικά σημεία για τις ναυτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή.
Υφιστάμενες βάσεις υπό τη συμφωνία MDCA (2021)
Σούδα (Κρήτη): Κρίσιμη ναυτική βάση για ΝΑΤΟ και ΗΠΑ, με αμερικανικά μεταγωγικά και κατασκοπευτικά αεροσκάφη (C-130,C-17, KC-135,RC-135), η οποία έχει αναβαθμιστεί σημαντικά τεχνικά και υπηρεσιακά.
Λάρισα και Στεφανοβίκειο (Θεσσαλία): Υποδομές για MQ-9 Reaper και αεροσκάφη θαλάσσιας επιτήρησης, με δυνατότητες συντήρησης, ανεφοδιασμού και επιχειρήσεων.
Αλεξανδρούπολη: Μετεξελίσσεται σε στρατηγικό κόμβο μεταφοράς στρατιωτικού υλικού προς Βουλγαρία και Ρουμανία, παρακάμπτοντας τον Βόσπορο. Η MDCA καλύπτει λιμάνι και αεροδρόμιο.
Η Ελλάδα έχει προτείνει τη Λήμνο και τη Σκύρο ως μελλοντικές βάσεις, ενισχύοντας τον γεωπολιτικό ρόλο της στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. ενώ σχεδιάζεται επιπλέον αναβάθμιση της Αλεξανδρούπολης.
Στρατηγική σημασία εν μέσω γεωπολιτικής αστάθειας
Οι εμπνευστές του νομοσχεδίου τονίζουν ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία ανταποκρίνεται στις σύγχρονες γεωπολιτικές προκλήσεις, ιδίως με φόντο τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην Ουκρανία και την ευρύτερη Μέση Ανατολή. Όπως δήλωσε η βουλευτής Μενγκ, «η νομοθεσία αυτή υποστηρίζει τη σταθερή αμυντική σχέση ΗΠΑ-Ελλάδας και διευρύνει τη συνεργασία ΗΠΑ-ΝΑΤΟ για την υποστήριξη των συμμάχων μας και την αντιμετώπιση των αντιπάλων μας».
Ο βουλευτής Γκας Μπιλιράκης, από τους πιο σταθερούς υποστηρικτές των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, δήλωσε πως «η Ελλάδα αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο» και ότι «η ενίσχυση της συνεργασίας δεν εξυπηρετεί μόνο τα συμφέροντα των ΗΠΑ, αλλά και την ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή».
Η Ντίνα Τάιτους είπε ότι «η εξακολουθητική συνεργασία πρέπει να διατηρείται στο επίκεντρο του Κογκρέσου. Η Νικόλ Μαλλιωτάκη επεσήμανε την ενίσχυση της ασφάλειας στη Μεσόγειο και «τη σημασία θωράκισης των δημοκρατικών αξιών».
Υποστήριξη από τις ελληνοαμερικανικές οργανώσεις
Το νομοσχέδιο έτυχε θερμής υποδοχής από κορυφαίους ελληνοαμερικανικούς οργανισμούς, όπως το Ελληνοαμερικανικό Συμβούλιο Ηγεσίας (HALC ), το Αμερικανικό Ελληνικό Ινστιτούτο (AHI), την ιστορική ΑΧΕΠΑ και τις Κόρες της Πηνελόπης (Daughters of Penelope) που τονίζουν την αξία της Ελλάδας ως σταθερού συμμάχου του ΝΑΤΟ. Ο εκτελεστικός διευθυντής του HALC, Έντι Ζεμενίδης, σημείωσε ότι η «νομοθεσία αυτή θα οδηγήσει τη διμερή σχέση ΗΠΑ-Ελλάδας στο επόμενο επίπεδο», ενώ ο πρόεδρος της ΑΧΕΠΑ, Σάββας Τσιβίκος, τόνισε ότι «η Ελλάδα είναι ένας στενός και αξιόπιστος σύμμαχος που υπερβαίνει τακτικά τον στόχο του 2% του ΑΕΠ για τις αμυντικές δαπάνες».
Νομοθετική πορεία
Το νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων στις 10 Ιουλίου 2025 και παραπέμφθηκε σε επιτροπές Εξωτερικών Υποθέσεων και Ένοπλων Δυνάμεων. Εφόσον εγκριθεί, ενδέχεται να ενσωματωθεί στον ετήσιο Αμυντικό Προϋπολογισμό (FY2026 NDAA) για το οικονομικό έτος 2026, διαδικασία που θα του δώσει ισχύ μέσω του ευρύτερου πλαισίου χρηματοδότησης του Πενταγώνου.
Προοπτικές και επόμενα βήματα
Η ψήφιση του νομοσχεδίου ενδέχεται να ενισχύσει περαιτέρω την αμερικανική επιρροή σε μια περιοχή με αυξανόμενο ενδιαφέρον για Ουάσιγκτον, Βρυξέλλες και Μόσχα. Παράλληλα, αναδεικνύει τον κομβικό ρόλο της Ελλάδας ως πύλης μεταξύ Δύσης και Ανατολής, όχι μόνο σε επίπεδο ενέργειας και διοικητικής μέριμνας, αλλά και ως στρατηγικό παρατηρητήριο σε μια εποχή έντονης αστάθειας και επαναχάραξης σφαιρών επιρροής.
Το αν η διεύρυνση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας θα αποτελέσει τελικά ένα μόνιμο δεδομένο ή μια ευέλικτη προσαρμογή στις έκτακτες συνθήκες του σήμερα, θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές και στρατηγικές εξελίξεις των επόμενων μηνών, τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στην ευρύτερη περιοχή.
