Σε μια κίνηση που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο, η ισραηλινή κυβέρνηση ενέκρινε στις 29 Μαΐου τα σχέδια για την ίδρυση 22 νέων οικισμών στη Δυτική Όχθη, συμπεριλαμβανομένης της νομιμοποίησης υφιστάμενων εγκαταστάσεων που μέχρι σήμερα θεωρούνταν παράνομες σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Η απόφαση, την οποία ανακοίνωσαν ισραηλινά μέσα ενημέρωσης επικαλούμενα το υπουργείο Άμυνας, εντάσσεται στη συνολική στρατηγική επέκτασης της παρουσίας του Ισραήλ στην περιοχή.
Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Ισραέλ Κατζ, περιέγραψε την έγκριση των νέων οικισμών ως μια «στρατηγική κίνηση που αποτρέπει τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους το οποίο θα έθετε σε κίνδυνο το Ισραήλ». Η τοποθέτηση αυτή αντανακλά τη βασική θέση της παρούσας ισραηλινής κυβέρνησης, η οποία τάσσεται υπέρ της επέκτασης των οικισμών και κατά των διεθνών πιέσεων υπέρ της λύσης των δύο κρατών.
Παράλληλα, ο υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς υποστήριξε ότι «δεν έχουμε καταλάβει ξένη γη, αλλά την κληρονομιά των προγόνων μας», δίνοντας έμφαση στη θρησκευτική και ιστορική διάσταση της ισραηλινής παρουσίας στη Δυτική Όχθη, γνωστή και ως Iουδαία και Σαμάρεια στην εβραϊκή γλώσσα.
Η νέα κυβερνητική απόφαση περιλαμβάνει και τη νομιμοποίηση υφιστάμενων προκεχωρημένων εγκαταστάσεων (outposts), οι οποίες ανεγέρθησαν δίχως επίσημη έγκριση των ισραηλινών αρχών. Μέχρι σήμερα, τέτοιες εγκαταστάσεις χαρακτηρίζονταν παράνομες ακόμα και σύμφωνα με την ισραηλινή νομοθεσία, ενώ το διεθνές δίκαιο θεωρεί παράνομους όλους τους ισραηλινούς οικισμούς σε κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.
Η Δυτική Όχθη παραμένει ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα στη μακροχρόνια σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. Η ισραηλινή παρουσία στην περιοχή εντάθηκε μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967, με διαδοχικές κυβερνήσεις να προωθούν την εγκατάσταση ισραηλινών πολιτών. Σήμερα ζουν περίπου 500.000 Ισραηλινοί σε δεκάδες οικισμούς, έχοντας δημιουργήσει τετελεσμένα τα οποία δυσχεραίνουν τις διαπραγματεύσεις για οριστική ειρηνική διευθέτηση.
Αντιδράσεις και διεθνής διάσταση
Η νέα απόφαση αναμένεται να οξύνει περαιτέρω τις εντάσεις τόσο με τους Παλαιστινίους όσο και με μέρος της διεθνούς κοινότητας, που καλεί σε τερματισμό της επέκτασης των οικισμών ως προϋπόθεση για την επανέναρξη ειρηνευτικών συνομιλιών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ηνωμένα Έθνη έχουν επανειλημμένως χαρακτηρίσει παράνομη κάθε μονομερή αλλαγή του status quo στα κατεχόμενα εδάφη, επισημαίνοντας ότι παρόμοιες κινήσεις αναιρούν τη βάση για λύση δύο κρατών.
Ωστόσο, η ισραηλινή κυβέρνηση επιμένει στη θέση ότι τα μέτρα αυτά αποτελούν εγγύηση ασφάλειας για τον ισραηλινό λαό, ενώ παράλληλα εμπεδώνουν την εθνική κυριαρχία σε εδάφη με ιδιαίτερη ιστορική βαρύτητα για τον εβραϊκό λαό.
Η μονομερής αυτή ενέργεια τοποθετεί νέα εμπόδια στην ήδη δοκιμαζόμενη ειρηνευτική διαδικασία Ισραήλ-Παλαιστινίων. Αναλυτές εκτιμούν ότι η περαιτέρω νομιμοποίηση οικισμών περιπλέκει τα δεδομένα και ενισχύει την καχυποψία μεταξύ των δύο πλευρών, καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολη την αναζήτηση μιας κοινά αποδεκτής λύσης στο μεσανατολικό πρόβλημα.
Η παρούσα συγκυρία καταδεικνύει πως η ισραηλινή πολιτική για τη Δυτική Όχθη, πέρα από τοπικό χαρακτήρα, λαμβάνει ευρύτερη διεθνή διάσταση, τροφοδοτώντας έναν συνεχιζόμενο κύκλο αβεβαιότητας και εντάσεων στην περιοχή.
