ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ — Το Ισραήλ και η τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς κατέληξαν σε συμφωνία για την απελευθέρωση των ομήρων, γεγονός που σηματοδοτεί σημαντική πρόοδο προς τον τερματισμό του διετούς πολέμου στη Γάζα.
Μετά την ανακοίνωση ότι οι δύο πλευρές είχαν συμφωνήσει, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι οι όμηροι που εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς αναμένεται να απελευθερωθούν τις επόμενες ημέρες, ενώ η οργάνωση θα παραδώσει τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας.
Σε αντάλλαγμα, το Ισραήλ θα αποσύρει τις στρατιωτικές του δυνάμεις από την περιοχή.
Ο Τραμπ, σε ανάρτησή του στο Truth Social, ανέφερε ότι είναι «πολύ υπερήφανος» που ανακοίνωσε πως Ισραήλ και Χαμάς υπέγραψαν την Πρώτη Φάση του Σχεδίου Ειρήνης, εξηγώντας ότι αυτό σημαίνει πως «όλοι οι όμηροι θα απελευθερωθούν σύντομα» και ότι «το Ισραήλ θα αποσύρει τα στρατεύματά του σε προκαθορισμένη γραμμή ως πρώτο βήμα προς μια ισχυρή, σταθερή και διαρκή ειρήνη».
Τόνισε επίσης ότι «όλα τα μέρη θα τύχουν δίκαιης μεταχείρισης», χαρακτηρίζοντας τη μέρα «μεγάλη» για τον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο, το Ισραήλ, τις γειτονικές χώρες και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ευχαρίστησε τους μεσολαβητές από το Κατάρ, την Αίγυπτο και την Τουρκία, που συνεργάστηκαν με την Ουάσιγκτον για την επίτευξη αυτού του «ιστορικού και πρωτοφανούς γεγονότος».
Σε συνέντευξή του το βράδυ της Τετάρτης στο Fox News, ο Τραμπ δήλωσε ότι θα δημιουργηθεί ένα «Συμβούλιο Ειρήνης» για να επιβλέψει τη μεταπολεμική μετάβαση και την ανοικοδόμηση της Γάζας.
Αναφερόμενος στους ομήρους, εκτίμησε ότι θα απελευθερωθούν τη Δευτέρα (ώρα Ηνωμένων Πολιτειών), λέγοντας πως πρόκειται για «μια τρομερή κατάσταση», καθώς οι όμηροι «βρίσκονται βαθιά μέσα στη γη» και «πραγματοποιούνται πολλές επιχειρήσεις αυτή τη στιγμή» για την απελευθέρωσή τους. Εξέφρασε δε την πεποίθηση ότι «όλοι θα επιστρέψουν τη Δευτέρα», συμπεριλαμβανομένων και των σορών των νεκρών.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου χαρακτήρισε τη συμφωνία «μεγάλη μέρα για το Ισραήλ». Σε ανακοίνωσή του στο Telegram, ανέφερε ότι θα συγκαλέσει την κυβέρνηση την επομένη για να επικυρώσει τη συμφωνία και να «φέρει πίσω όλους τους πολύτιμους ομήρους», και ευχαρίστησε τον πρόεδρο Τραμπ και την ομάδα του «από τα βάθη της καρδιάς» του για την αφοσίωσή τους στην «ιερή αποστολή της απελευθέρωσης των ομήρων».
Η Χαμάς, σε δική της ανακοίνωση, εξέφρασε «μεγάλη εκτίμηση» προς τα αδελφικά κράτη και μεσολαβητές του Κατάρ, της Αιγύπτου και της Τουρκίας, καθώς και προς τον Τραμπ «για τις προσπάθειές του να τερματίσει πλήρως τον πόλεμο και να επιτύχει την πλήρη αποχώρηση της κατοχής από τη Γάζα».
Η οργάνωση κάλεσε τον Τραμπ, «τις εγγυήτριες χώρες της συμφωνίας» και όλες τις αραβικές, ισλαμικές και διεθνείς δυνάμεις να πιέσουν την ισραηλινή κυβέρνηση «να τηρήσει πλήρως τις δεσμεύσεις της και να μην καθυστερήσει ή υπαναχωρήσει από τα συμφωνηθέντα».
Σε τηλεφωνική συνέντευξή του στο Reuters, ο Τραμπ χαρακτήρισε τη συμφωνία «μεγάλη μέρα για τον κόσμο», σημειώνοντας ότι «όλος ο κόσμος ενώθηκε πάνω σε αυτό το ζήτημα».
Η συμφωνία αποτελεί το πρώτο βήμα του Σχεδίου Ειρήνης των Είκοσι Σημείων για τη Γάζα, που έχει προτείνει η αμερικανική κυβέρνηση. Η ανταλλαγή των ομήρων αναμένεται να πραγματοποιηθεί εντός ημερών (ενδεχομένως να συμπέσει με την πιθανή επίσκεψη του Τραμπ στην περιοχή), ενώ οι διαπραγματεύσεις για τα υπόλοιπα σημεία του σχεδίου συνεχίζονται.
Η είδηση έγινε γνωστή όταν ο Τραμπ συμμετείχε σε συνάντηση στον Λευκό Οίκο με υπουργούς και δημοσιογράφους για το θέμα της Antifa. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο τού παρέδωσε ένα σημείωμα, μετά την ανάγνωση του οποίου ο πρόεδρος δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι «μια συμφωνία στη Μέση Ανατολή είναι πολύ κοντά» και ότι θα χρειαστεί να ασχοληθεί άμεσα.
Λίγο αργότερα, ο Τραμπ έκλεισε τη συνέντευξη Τύπου, ανακοινώνοντας ότι πιθανόν να ταξιδέψει στη Μέση Ανατολή το σαββατοκύριακο. «Θα πάω στην Αίγυπτο, το πιο πιθανό. Εκεί βρίσκονται όλοι αυτή τη στιγμή και το εκτιμούμε πολύ», είπε, προσθέτοντας ότι θα κάνει τις απαραίτητες συναντήσεις.
Η Αίγυπτος φιλοξενούσε τις τελευταίες ημέρες έμμεσες συνομιλίες μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς για τον τερματισμό του πολέμου, στις οποίες συμμετείχαν, σύμφωνα με τον Τραμπ, όλες οι μουσουλμανικές και αραβικές χώρες.
Το Σχέδιο Ειρήνης των Είκοσι Σημείων της Ουάσιγκτον
Η κυβέρνηση Τραμπ παρουσίασε πρόσφατα ένα σχέδιο ειρήνης είκοσι σημείων για τη Μέση Ανατολή με στόχο τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα. Το σχέδιο περιλαμβάνει την επιστροφή όλων των απαχθέντων, είτε είναι ζωντανοί είτε νεκροί, την άμεση κατάπαυση του πυρός, την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, εκτεταμένη ανοικοδόμηση και την έναρξη νέου διαλόγου μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραήλ για ειρηνική συνύπαρξη.
Στις 3 Οκτωβρίου, η Χαμάς είχε δηλώσει ότι αποδέχεται την απελευθέρωση όλων των ομήρων σύμφωνα με το σχέδιο Τραμπ και ότι δέχεται ορισμένα από τα σημεία του σχεδίου για τον τερματισμό του πολέμου, περιλαμβανομένης της παραίτησης από την εξουσία στη Γάζα, αν και επεσήμανε ότι ορισμένες διατάξεις χρειάζονται περαιτέρω διαβουλεύσεις μεταξύ Παλαιστινίων.
Ο Τραμπ, σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του στο Truth Social, ευχαρίστησε τις χώρες της Μέσης Ανατολής – Κατάρ, Τουρκία, Σαουδική Αραβία, Ιορδανία και Αίγυπτο – για τη συνεργασία τους, τονίζοντας ότι απομένει να καταγραφεί η τελική συμφωνία και ότι ανυπομονεί να δει τους ομήρους να επιστρέφουν στις οικογένειές τους.
Ο πόλεμος στη Γάζα ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου 2023, όταν δυνάμεις υπό την ηγεσία της Χαμάς επιτέθηκαν στο Ισραήλ, σκοτώνοντας περίπου 1.200 ανθρώπους, κυρίως αμάχους, και αιχμαλωτίζοντας πάνω από 250. Υπολογίζεται ότι σήμερα περίπου 20 όμηροι παραμένουν ζωντανοί σε αιχμαλωσία.
Η συμφωνία του Τραμπ προβλέπει την απόσυρση του Ισραήλ σε προκαθορισμένη γραμμή, την αναστολή όλων των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Γάζα και την απελευθέρωση 250 φυλακισμένων σε ισόβια, καθώς και 1.700 Παλαιστινίων που κρατούνται μετά την επίθεση της Χαμάς το 2023.
Το κείμενο διευκρινίζει ότι το Ισραήλ δεν θα καταλάβει ούτε θα προσαρτήσει τη Γάζα.
Η περιοχή θα διοικείται από προσωρινή, μη πολιτική παλαιστινιακή τεχνοκρατική επιτροπή, η οποία θα διαχειρίζεται τις δημόσιες υπηρεσίες και τους δήμους της Γάζας. Η επιτροπή θα απαρτίζεται από Παλαιστίνιους τεχνοκράτες και διεθνείς εμπειρογνώμονες, υπό την εποπτεία ενός νέου διεθνούς φορέα, του Συμβουλίου Ειρήνης, που θα προεδρεύεται από τον ίδιο τον Τραμπ. Στο συμβούλιο θα συμμετέχουν γνωστές προσωπικότητες, όπως ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός Τόνυ Μπλαιρ, ενώ θα ανακοινωθούν και άλλα μέλη.
Το σχέδιο προβλέπει επίσης ότι, μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος μεταρρυθμίσεων της Παλαιστινιακής Αρχής, θα τεθούν οι βάσεις της πορείας «προς την παλαιστινιακή αυτοδιάθεση και κρατική υπόσταση».
Η Γάζα θα αποστρατιωτικοποιηθεί και θα καταστεί ζώνη χωρίς τρομοκρατία, ώστε να μην αποτελεί στο μέλλον απειλή. Μετά τον τερματισμό των εχθροπραξιών, θα λάβει πλήρη διεθνή βοήθεια.
Τόσο ο Τραμπ όσο και ο Νετανιάχου έχουν καταστήσει σαφές ότι η Χαμάς δεν θα έχει ρόλο στη διακυβέρνηση της Γάζας.
Το σχέδιο αναφέρει ακόμη ότι «όλες οι στρατιωτικές, τρομοκρατικές και επιθετικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των τούνελ και των εργοστασίων όπλων, θα καταστραφούν και δεν θα ξαναχτιστούν».
Κανείς δεν θα εξαναγκαστεί να εγκαταλείψει τη Γάζα, αλλά όσοι το επιθυμούν θα είναι ελεύθεροι να φύγουν και να επιστρέψουν.
Ο Τραμπ είχε παρουσιάσει το σχέδιο κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο στις 29 Σεπτεμβρίου, δηλώνοντας«Σε συνεργασία με τη νέα μεταβατική αρχή της Γάζας, όλα τα μέρη θα συμφωνήσουν σε ένα χρονοδιάγραμμα σταδιακής απόσυρσης των ισραηλινών δυνάμεων».
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λέβιτ ανακοίνωσε ότι ο πρόεδρος θα επισκεφθεί το Ιατρικό Κέντρο Walter Reed στις 10 Οκτωβρίου, για συνάντηση και ομιλία προς τα στρατεύματα, καθώς και για τον ετήσιο ιατρικό του έλεγχο. Μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, εξετάζει το ενδεχόμενο ταξιδιού στη Μέση Ανατολή.
