Οι ηγέτες της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν θα υπογράψουν σήμερα στην Ουάσιγκτον, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Πολιτειών, μια «ιστορική» συμφωνία ειρήνης για τον τερματισμό της εδαφικής σύγκρουσης που ταλανίζει εδώ και δεκαετίες τις δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
«Πολλοί ηγέτες επιχείρησαν να βάλουν τέλος σε αυτόν τον πόλεμο, χωρίς επιτυχία· αυτό επιτεύχθηκε τώρα», διακήρυξε χθες, Πέμπτη, το βράδυ ο Τραμπ μέσω του Truth Social, προσθέτοντας ότι η κυβέρνησή του ήταν σε διαπραγματεύσεις με τις δύο πλευρές «για αρκετό καιρό».
Επιπλέον, διευκρίνισε ότι μια «τελετή υπογραφής της ειρήνης» θα οργανωθεί στη διάρκεια αυτής της «ιστορικής συνόδου κορυφής» με τη συμμετοχή του Αζέρου προέδρου Ιλχάμ Αλίεφ και του Αρμένιου πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν.
Ο Αμερικανός πρόεδρος θα υποδεχθεί αρχικά τους δύο ηγέτες χωριστά και θα υπογράψει με καθέναν μια διμερή συμφωνία ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη χώρα τους, πριν από την υπογραφή της τριμερούς συμφωνίας που θα πραγματοποιηθεί στις 16:15 (23:14 ώρα Ελλάδος).
Η σύγκρουση των δύο εθνών χρονολογείται από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν η αζερική περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, στην οποία πλειοψηφούσε ο αρμενικός πληθυσμός, αποσχίστηκε από το Αζερμπαϊτζάν με την υποστήριξη της Αρμενίας. Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, το 1991, οι δύο ανεξάρτητες πλέον χώρες ενεπλάκησαν σε δύο πολέμους μεταξύ τους, με το Αζερμπαϊτζάν να ανακτά το μεγαλύτερο μέρος των αποσχισθέντων εδαφών το 2020. Το 2023, ο αζερικός στρατός κατέλαβε και την περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Τον Μάρτιο, ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Στηβ Γουίτκοφ επισκέφθηκε την περιοχή με αποστολή να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις για την επίτευξη μίας ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ των δύο όμορων χωρών, η οποία αναμένεται να μεταμορφώσει τον Νότιο Καύκασο και να αναδείξει την ενεργειακή σημασία του για την ευρύτερη περιοχή. Παρόλο που τα εδάφη αυτά ήδη διατρέχονται από αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου και πετρελαίου, οι συγκρούσεις και τα κλειστά σύνορα υποβάθμιζαν τη λειτουργία τους.
«[Η ειρηνευτική συμφωνία] θα ανοίξει τον δρόμο για σημαντικές οικονομικές συνεργασίες, ώστε να αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητες της περιοχής του Νοτίου Καυκάσου», σημείωσε σχετικά ο Τραμπ. «Νιώθω υπερήφανος που οι ηγέτες της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν είχαν το θάρρος να πάρουν αυτήν την απόφαση για τον λαό τους. Είναι μία ιστορική ημέρα για την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, τις Ηνωμένες Πολιτείες και όλον τον κόσμο».
Σύμφωνα με το τηλεοπτικό δίκτυο CBS, το κείμενο της συμφωνίας δίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες δικαιώματα διαμόρφωσης ενός διαδρόμου 43 χιλιομέτρων στο αρμενικό έδαφος, ο οποίος θα ονομαστεί «Οδός Τραμπ για τη διεθνή ειρήνη και ευημερία» ή TRIPP (Trump Route for International Peace and Prosperity).
Ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε σε ερωτήσεις του Γαλλικού Πρακτορείου σχετικά με τις πληροφορίες αυτές.
Το Ερεβάν επιβεβαίωσε ότι ο πρωθυπουργός της Αρμενίας θα έχει συνομιλία με τον Αμερικανό πρόεδρο «για την ενίσχυση της στρατηγικής σύμπραξης ανάμεσα στην Αρμενία και τις Ηνωμένες Πολιτείες». Η αρμενική κυβέρνηση πρόσθεσε πως μια «τριμερής σύνοδος […] με τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Αζέρο πρόεδρο θα πραγματοποιηθεί επίσης για να συμβάλει στην ειρήνη, την ολοκλήρωση και την οικονομική συνεργασία στην περιοχή».
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, η υπογραφή της τελικής συμφωνίας σήμερα επιστεγάζει τις προσπάθειες της αμερικανικής διπλωματίας, οι οποίες αποτελούν μέρος μίας ευρύτερης κίνησης προς τη γεφύρωση διαφορών μεταξύ χωρών όπως η Ινδία και το Πακιστάν, η Καμπότζη και η Ταϊλάνδη, η Ρουάντα και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό.
Ωστόσο, η πλέον αναμενόμενη συνθήκη μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας που θα θέσει τέλος σε έναν πόλεμο που διαρκεί πάνω από 3 χρόνια παραμένει ακόμα σκιώδης, παρά την πρόοδο που φαίνεται να έχει σημειωθεί μετά την πρόσφατη επίσκεψη του Στηβ Γουίτκοφ στη Μόσχα. Καρπός της συνάντησής του με τον πρόεδρο Πούτιν, η η προσδοκία μίας συνάντησης μεταξύ του Ρώσου και του Αμερικανού προέδρου, η οποία αναμένεται να ανακοινωθεί εντός των προσεχών ημερών, σύμφωνα με το Κρεμλίνο.
Του Jacob Burg
Με τη συμβολή των Ryan Morgan, Victoria Friedman, Chris Summers και πληροφορίες από Reuters και ΑΠΕ ΜΠΕ
