Παρά τις προσπάθειες των αρχών για την πάταξη της παράνομης εξόρυξης χρυσού, χιλιάδες Κινέζοι πολίτες φέρονται να παραμένουν στη Γκάνα και να δραστηριοποιούνται παράνομα στον τομέα, σύμφωνα με πηγές της αστυνομίας στην πρωτεύουσα Άκρα.
Οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι οι παράνομοι μεταλλωρύχοι εκμεταλλεύονται την εκτόξευση της τιμής του χρυσού, η οποία άγγιξε τα 3.500 δολάρια ανά ουγγιά τον Απρίλιο, ενώ σημαντικές ποσότητες του πολύτιμου μετάλλου φέρεται να διακινούνται λαθραία προς την Κίνα.
Οργανωμένες εγκληματικές ομάδες, με επικεφαλής συχνά άτομα που φαίνονται να είναι Κινέζοι επιχειρηματίες, έχουν κατακλύσει τη Γκάνα με εξελιγμένα μηχανήματα για την εξόρυξη χρυσού σε κλίμακα που δεν έχει ξαναδεί σε ορισμένες περιοχές, με αποτέλεσμα την εκτεταμένη περιβαλλοντική καταστροφή και την αύξηση της ανεργίας, ανέφερε εμπειρογνώμονας στην εφημερίδα The Epoch Times.
Σύμφωνα με αναλυτές, η κινεζική εμπλοκή στην παράνομη εξόρυξη χρυσού στη Γκάνα και σε άλλα αφρικανικά κράτη ερμηνεύεται ως ένδειξη του πραγματικού κινήτρου του Πεκίνου για την αυξανόμενη παρουσία του στην ήπειρο: την εκμετάλλευση των φυσικών της πόρων.
Η αστυνομία της Γκάνας προχωρά συχνά σε συλλήψεις Κινέζων υπηκόων με την κατηγορία της κλοπής χρυσού, γεγονός που έχει εντείνει τις εντάσεις στις σχέσεις μεταξύ της κυβέρνησης του προέδρου Τζον Μαχάμα και του Πεκίνου.
Αξιωματούχοι της Γκάνας εκφράζουν απογοήτευση για την απουσία επαρκούς δράσης εκ μέρους των κινεζικών αρχών ώστε να αποτραπεί η εγκληματική δραστηριότητα των υπηκόων τους σε μία από τις ισχυρότερες οικονομίες της Δυτικής Αφρικής.
Ωστόσο, ο πρέσβης της Κίνας στην Άκρα, Τονγκ Ντεφά, φέρεται να υποστήριξε ότι η τοπική πρακτική της «galamsey» —όρος που χρησιμοποιείται για την παράνομη μικρής κλίμακας εξόρυξη— είναι αυτή που προσελκύει Κινέζους εργάτες στην περιοχή. Σύμφωνα με δηλώσεις του στην Epoch Times, οι περισσότεροι συλληφθέντες είναι μετανάστες που ήρθαν για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην.
Η εκπρόσωπος Τύπου της Αστυνομίας της Γκάνας, Γκρέις Άνσα-Ακρόφι, εξέφρασε διαφορετική άποψη, λέγοντας πως, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις όπως εκείνες που περιέγραψε ο πρέσβης, είναι υπερβολικό να υποστηρίζεται ότι οι Γκανέζοι είναι αυτοί που στρατολογούν Κινέζους για να διαπράξουν εγκλήματα. Όπως ανέφερε, υπάρχουν ντόπιοι που είναι πρόθυμοι να προβούν σε τέτοιες πράξεις, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι καλούν ξένους να τις διαπράξουν για λογαριασμό τους.
Ο ερευνητής του Ινστιτούτου Μελετών Ασφάλειας της Νότιας Αφρικής, Ίνοχ Έικινς (Enoch Aikins), εντοπίζει τις ρίζες της κρίσης στην περίοδο 2008–2013, όταν, όπως λέει, πάνω από 50.000 Κινέζοι εισήλθαν στη χώρα για να εξορύξουν χρυσό παράνομα. Από τότε, σύμφωνα με τον ίδιο, η κινεζική παρουσία στον χώρο της παράνομης εξόρυξης είναι σταθερή, καθώς οι πρώτοι μετανάστες εκμεταλλεύτηκαν την έλλειψη ελέγχου και διαφθοράς.
Το 2023, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Παράνομη Εξόρυξη, η οποία συστάθηκε με εντολή της κυβέρνησης, δημοσίευσε μια έκθεση που εμπλέκει αρκετούς κυβερνητικούς αξιωματούχους σε παράνομες δραστηριότητες εξόρυξης. Η κυβέρνηση Μαχάμα έχει αναθέσει στον Ειδικό Εισαγγελέα τη διερεύνηση των σχετικών πληροφοριών.
Η Γκάνα παραμένει ο μεγαλύτερος παραγωγός χρυσού στην Αφρική και έκτος σε παγκόσμιο επίπεδο, με παραγωγή 151 μετρικών τόνων το 2024, σύμφωνα με στοιχεία του Συμβουλίου Χρυσού της χώρας. Όπως ανέφερε ο Έικινς, περίπου το ένα τρίτο της παραγωγής προέρχεται από χειρονακτική εξόρυξη, μέρος της οποίας γίνεται παράνομα.
Η τιμή του χρυσού, που θεωρείται ασφαλές καταφύγιο σε περιόδους αβεβαιότητας, ξεπέρασε τα 3.300 δολάρια ανά ουγγιά την 1η Αυγούστου. Σε αυτό το πλαίσιο, κινεζικές εταιρείες επενδύουν δισεκατομμύρια δολάρια στον κλάδο του χρυσού στη Γκάνα, όπως ανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Φέλιξ Οφόσου (Felix Ofosu), επισημαίνοντας ότι, παρότι η κυβέρνηση αναγνωρίζει τη συμβολή της Κίνας στην οικονομία, δεν μπορεί να αγνοήσει τις καταχρήσεις στις οποίες φέρονται να προβαίνουν Κινέζοι πολίτες.
Τον Ιούνιο, η Global Initiative Against Transnational Organized Crime (GI-TOC), με έδρα τη Γενεύη, έδωσε στη δημοσιότητα έκθεση στην οποία περιγράφεται πώς ξένοι —ιδίως Κινέζοι και Μπουρκιναμπέ— έχουν εισαγάγει τεχνολογίες και εξοπλισμό που αυξάνουν μεν την παραγωγή, αλλά προκαλούν σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Η έκθεση αναφέρει ότι οι ξένοι φέρονται να συνεργάζονται με τοπικούς παραδοσιακούς αρχηγούς και πολιτικές ελίτ, διευκολύνοντας ή επωφελούμενοι από την παράνομη δραστηριότητα. Σύμφωνα με την GI-TOC, τα εγκληματικά δίκτυα φέρονται να εμπλέκονται επίσης σε ξέπλυμα χρήματος μέσω καζίνο και άλλων επιχειρήσεων.
Ο Οφόσου ανέφερε ότι από δικαστικές υποθέσεις και έρευνες προκύπτει πως οι «Κινέζοι εγκληματίες» είναι εκείνοι που χρηματοδοτούν και παρέχουν τεχνική υποστήριξη σε ντόπιους για την παράνομη εξόρυξη. Αναφέρθηκε επίσης στην υπόθεση της Εν «Αΐσα» Χουάνγκ (En “Aisha” Huang), γνωστής και ως «βασίλισσας του galamsey», η οποία είχε απελαθεί αρκετές φορές από το 2018 έως το 2022, αλλά επανήλθε, γιατί δεν μπορεί να αντισταθεί στην προοπτική πλουτισμού από τον χρυσό της Γκάνας. Τον Δεκέμβριο του 2023, η Χουάνγκ καταδικάστηκε σε 4,5 χρόνια φυλάκισης και χρηματικό πρόστιμο 4.000 δολαρίων για λειτουργία παράνομου κυκλώματος εξόρυξης.
Ο Τζέιμς Μπόαφο (James Boafo), ειδικός στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της εξόρυξης στο University of Cape Coast, υποστήριξε ότι η Κίνα έχει σαφή ρόλο στην καταστροφή της χώρας του. Όπως δήλωσε, ο εξοπλισμός που έχει εισαχθεί από την Κίνα προκαλεί τεράστιες ζημιές, επισημαίνοντας ότι οι ντόπιοι χρησιμοποιούν βασικά εργαλεία για επιφανειακή εξόρυξη, ενώ σήμερα, με τη χρήση κινεζικών μηχανημάτων, επιτυγχάνεται εκμετάλλευση μεγάλου βάθους.
Ο Μπόαφο επεσήμανε ότι ποτάμια μολύνονται σε εκτεταμένη κλίμακα, καθώς η απόληψη χρυσού γίνεται με τη χρήση τοξικών ουσιών, όπως ο μόλυβδος και ο υδράργυρος. «Είτε πρόκειται για Κινέζους είτε για Αφρικανούς, φαίνεται να μην ενδιαφέρονται για τις συνέπειες», ανέφερε χαρακτηριστικά. Πρόσθεσε ότι οι ίδιες δραστηριότητες απειλούν και την καλλιέργεια κακάο, υπονομεύοντας τις γεωργικές υποδομές της χώρας.
Η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Γκάνας, Γκλάντις Άνσα (Gladys Ansah), τόνισε ότι η κυβέρνηση οφείλει να συνεχίσει τις συλλήψεις και τις διώξεις, ανεξαρτήτως εθνικότητας των δραστών. Όπως υποστήριξε, στο παρελθόν υπήρξαν πολλές επιτροπές και προγράμματα, όμως η αποτελεσματικότητά τους ήταν περιορισμένη, εν μέρει λόγω της απροθυμίας των αρχών να προκαλέσουν την κινεζική κυβέρνηση.
Η Άνσα ανέφερε ότι ήδη από το 2013, κοινή ομάδα στρατού και αστυνομίας είχε προχωρήσει στη σύλληψη 4.500 Κινέζων μεταλλωρύχων, οι οποίοι απελάθηκαν χωρίς να ασκηθεί ποινική δίωξη, με αποτέλεσμα πολλοί να επιστρέψουν και να παραμένουν ενεργοί μέχρι σήμερα.
Η αναλύτρια εξωτερικής πολιτικής από τη Νότια Αφρική, Σανούσα Νάιντου (Sanusha Naidu), σχολίασε ότι οι δεσμοί μεταξύ Κίνας και παράνομης εξόρυξης μετάλλων εδραιώνουν την εντύπωση ότι ο πραγματικός σκοπός της ισχυρής κινεζικής παρουσίας στην Αφρική είναι η εκμετάλλευση των φυσικών της πόρων, με κάθε δυνατό μέσο.
Του Darren Taylor
