Ο πρώην αντιπρόεδρος της Κένυας, Ριγκάθι Γκατσάγκουα, υποστήριξε ότι η κινεζική Πρωτοβουλία «Μία ζώνη, ένας δρόμος» έχει παγιώσει τη διαφθορά στη χώρα του και τροφοδοτεί σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων απαγωγών ακτιβιστών που επέκριναν την κακοδιαχείριση κινεζικών δανείων.
Σε συνέντευξή του, που παραχώρησε στις 9 Αυγούστου στην Καλιφόρνια, ο Γκατσάγκουα ανέφερε ότι η συνεργασία Κένυας-Κίνας έχει μετατραπεί «από ανάπτυξη σε εκμετάλλευση». Υποστήριξε ότι δισεκατομμύρια δολάρια που δανείστηκε η χώρα από το Πεκίνο δεν αξιοποιούνται προς όφελος των πολιτών, αλλά διοχετεύονται μέσω συμφωνιών ανάμεσα σε Κινέζους εργολάβους και κυβερνητικούς αξιωματούχους.
Ο Γκατσάγκουα χαρακτήρισε την πρωτοβουλία ως «οικονομική εισβολή», λέγοντας ότι η κινεζική παρουσία πλήττει τις τοπικές επιχειρήσεις. Κατά τους ισχυρισμούς του, κινεζικές εταιρείες έχουν εισχωρήσει ακόμη και σε μικρές δραστηριότητες – από καταστήματα εργαλείων έως μικρές κατασκευαστικές – με αποτέλεσμα να εκτοπίζονται Κενυάτες επιχειρηματίες.
Όπως ανέφερε, τα έργα «ναυαρχίδες» της πρωτοβουλίας εξυπηρετούν κυρίως κινεζικές εταιρείες, με συμβάσεις που χαρακτηρίζονται «σκόπιμα αδιαφανείς», χωρίς συμμετοχή τοπικής εργασίας και με δισεκατομμύρια δολάρια να χάνονται.
Παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Τα τελευταία δύο χρόνια, διεθνή μέσα ενημέρωσης και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων παρακολουθούν στενά και έχουν αναδείξει το φαινόμενο των συνεχών εξαφανίσεων διαφωνούντων στην Κένυα. Η Διεθνής Αμνηστία και η Εθνική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Κένυας έχουν επανειλημμένα καταδικάσει αυτές τις «εξαναγκαστικές εξαφανίσεις» ως σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καλώντας την κυβέρνηση να αναλάβει ευθύνες.
Ο Ριγκάθι Γκατσάγκουα δήλωσε ότι αυτή η ευρέως καταγεγραμμένη πολιτική καταστολή συνδέεται με κατηγορίες για διαφθορά που αφορούν την κινεζική εμπλοκή στην τοπική οικονομία.
Όπως σημείωσε, οι νέοι – οι οποίοι είναι συχνά στόχος κυβερνητικής κακομεταχείρισης – εκφράζουν παράπονα για τα τεράστια δάνεια που έχει λάβει η χώρα από την Κίνα και τα οποία δεν αξιοποιούνται προς όφελος του κοινού, ενώ οι Κενυάτες θα κληθούν να τα αποπληρώσουν. Έχουν επίσης εκφράσει ανησυχίες για το ότι οι Κινέζοι έχουν κυριαρχήσει στην οικονομία της Κένυας.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, διαφωνούντες που τοποθετήθηκαν δημόσια έχουν υποστεί βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης.
Ο Γκατσάγκουα επεσήμανε ότι οι ενέργειες αυτές της κυβέρνησης παραβιάζουν το Σύνταγμα της Κένυας του 2010, ιδιαίτερα όσον αφορά την ελευθερία της έκφρασης, το δικαίωμα συνάθροισης και διαδήλωσης, καθώς και τα δικαιώματα των συλληφθέντων. «Οι εξαφανίσεις αυτές δεν στρέφονται μόνο κατά ατόμων· είναι επιθέσεις κατά της ίδιας της δημοκρατίας μας», τόνισε.
Ζήτημα κυριαρχίας
Με το χρέος της Κένυας προς την Κίνα να ανέρχεται σε δισεκατομμύρια δολάρια, ο Ριγκάθι Γκατσάγκουα προειδοποίησε για πιθανή απώλεια εθνικής κυριαρχίας. Επεσήμανε ότι το ζήτημα δεν αφορά μόνο τα οικονομικά, αλλά και την ικανότητα της χώρας να προστατεύσει τα δικαιώματα των πολιτών της, την οικονομία και την ανεξαρτησία της.
Κάλεσε την πολιτική ηγεσία να σεβαστεί τα συνταγματικά δικαιώματα και να αντισταθεί σε κάθε μορφή ξένης παρέμβασης. Όπως είπε, το Σύνταγμα της Κένυας είναι σαφές ως προς τα δικαιώματα των πολιτών, και καθήκον των ηγετών είναι να τα υπερασπίζονται απέναντι σε κάθε εξωτερική ή εσωτερική απειλή, είτε αυτή προέρχεται από οικονομική εκμετάλλευση είτε από πολιτική καταστολή είτε από ξένη επιρροή.
Ο Γκατσάγκουα καθαιρέθηκε από το αξίωμα του αντιπροέδρου τον Οκτώβριο του 2024, ύστερα από πέντε καταδικαστικές ψήφους σε σύνολο έντεκα κατηγοριών, τις οποίες αρνήθηκε στο σύνολό τους. Οι κατηγορίες περιελάμβαναν ξέπλυμα χρήματος και διαφθορά. Τη θέση του ανέλαβε ο Κιθούρε Κιντίκι.
Ο Γκατσάγκουα δήλωσε ότι σκοπεύει να θέσει υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου 2027, σηματοδοτώντας την πρόθεσή του να συνεχίσει την πολιτική του πορεία. Τόνισε ότι το μήνυμά του προς τους πολίτες είναι σαφές και ότι «το ραντεβού με την κάλπη είναι τον Αύγουστο του 2027».
Σχέσεις με τις ΗΠΑ
Ο Ριγκάθι Γκατσάγκουα δήλωσε ότι, σε περίπτωση εκλογής του, οραματίζεται μια «στρατηγική επανατοποθέτηση» των σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες, δίνοντας έμφαση στις δημοκρατικές αξίες, τη διαφάνεια στο εμπόριο και τον αμοιβαίο σεβασμό.
Υπογράμμισε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υπήρξαν παραδοσιακός εταίρος της Κένυας, με κοινές αξίες όπως η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου. Πρόσθεσε ότι, εφόσον εκλεγεί, η κυβέρνησή του θα δώσει προτεραιότητα στην ενίσχυση των διμερών δεσμών, διασφαλίζοντας πως οι συνεργασίες θα βασίζονται στη διαφάνεια και το αμοιβαίο όφελος, και όχι στην εκμετάλλευση.
Εξέφρασε την ελπίδα οι μελλοντικές σχέσεις Κένυας-Ηνωμένων Πολιτειών να επικεντρωθούν στην ενίσχυση ικανοτήτων, στη συνεργασία κατά της διαφθοράς και στην ανάπτυξη βιώσιμων υποδομών, αντί σε έργα που επιβαρύνουν με χρέος τη χώρα. Τόνισε ότι η Κένυα θέλει να συνεργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες για επενδύσεις «καθαρές, διαφανείς και πραγματικά επωφελείς» για τον λαό, χωρίς να υποθηκεύεται το μέλλον της χώρας.
Κατά τον Γκατσάγκουα, η Αμερική μπορεί να αποτελέσει σημαντικό σύμμαχο για την αποκατάσταση της εθνικής κυριαρχίας και την προστασία του συντάγματος.
Έκκληση στη διεθνή κοινότητα
Ο Ριγκάθι Γκατσάγκουα απηύθυνε έκκληση στις δημοκρατίες όλου του κόσμου να ζητήσουν λογοδοσία από την κινεζική Πρωτοβουλία «Μία ζώνη, ένας δρόμος».
Υπογράμμισε ότι το ζήτημα δεν αφορά μόνο την Κένυα, αλλά ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο, σημειώνοντας ότι το κινεζικό μοντέλο διασπείρει χρέος, διαφθορά και καταστολή. Προειδοποίησε ότι αν οι αφρικανικές δημοκρατίες υποκύψουν σε αυτή την πίεση, η γεωπολιτική ισορροπία θα μετατοπιστεί υπέρ αυταρχικών καθεστώτων.
Παρά τις πολιτικές προκλήσεις, τόνισε ότι «η σιωπή ισοδυναμεί με συνενοχή» και επεσήμανε ότι οι Κενυάτες και οι μελλοντικές γενιές αξίζουν να γνωρίζουν την αλήθεια για την «οικονομική εισβολή» της Κίνας και τη διαφθορά που αυτή γεννά.
Του Nathan Su
Με τη συμβολή της Nancy Githoitho
