Έπειτα από απουσία 14 ημερών από τη δημόσια σφαίρα, ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ επανεμφανίστηκε στις 4 Ιουνίου για να υποδεχθεί τον Λευκορώσο πρόεδρο Αλεξάντρ Λουκασένκο στην επίσημη κατοικία του στο Πεκίνο. Η συνάντηση ήταν ασυνήθιστα χαμηλών τόνων, με τα κινεζικά και λευκορωσικά μέσα ενημέρωσης να τη χαρακτηρίζουν «οικογενειακή» και ανεπίσημη. Σε αντίθεση με τις συνήθεις κρατικές επισκέψεις, έλαβε περιορισμένη μιντιακή κάλυψη, γεγονός που υπογραμμίζει τον διακριτικό της χαρακτήρα.
Αυτές οι ασυνήθιστες εξελίξεις —σε συνδυασμό με πολυάριθμους ισχυρισμούς από πληροφοριοδότες ότι ο Σι υπηρετεί πλέον μόνο έναν ονομαστικό ρόλο— έχουν πυροδοτήσει έντονη φημολογία για πολιτική αναταραχή στα ανώτατα κλιμάκια του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας (ΚΚΚ). Ορισμένοι ειδικοί εκτιμούν ότι ο Σι ενδέχεται να χάνει τον άλλοτε αδιαμφισβήτητο έλεγχο της εξουσίας — ή τουλάχιστον να αντιμετωπίζει εσωτερικούς περιορισμούς στην εξουσία λήψης αποφάσεων, ακόμη και σε καίρια ζητήματα όπως οι διαπραγματεύσεις ΗΠΑ-Κίνας.
Σε συνέντευξή του στην Epoch Times στις 3 Ιουνίου, ο Γου Ζουολάι, ακαδημαϊκός και πολιτικός σχολιαστής με έδρα τις ΗΠΑ, παρουσίασε μια λεπτομερή ανάλυση για τις, κατά την άποψή του, σημαντικές αλλαγές στη θέση του Σι εντός του ΚΚΚ.
Σύμφωνα με τον Γου, ο κεντρικός ηγετικός ρόλος του Σι έχει αισθητά αποδυναμωθεί μετά την Τρίτη Ολομέλεια του ΚΚΚ τον Ιούλιο του 2024, καθώς αναδύεται ένα νέο εσωτερικό αντίβαρο, καθοδηγούμενο από μεταρρυθμιστικές και μετριοπαθείς φράξιες.
«Φαίνεται να υπάρχει μια προσωρινή κεντρική ομάδα που έχει ουσιαστικά παραμερίσει την κεντρική εξουσία του Σι», ανέφερε ο Γου.
Εκτιμά ότι αυτή η μεταρρυθμιστική δύναμη πιθανότατα αντλεί ισχύ από την πολιτική παρακαταθήκη παλαιότερων ηγετών, όπως ο Γουέν Τζιαμπάο και ο Χου Τζιντάο, με την υποστήριξη επιλεγμένων μελών του Πολιτικού Γραφείου και της Κινεζικής Λαϊκής Πολιτικής Συμβουλευτικής Διάσκεψης (CPPCC), του ανώτατου συμβουλευτικού οργάνου της χώρας.
«Παρατηρήστε τις τρέχουσες προσωπικές ανακατατάξεις — προέρχονται από κάθε κατεύθυνση, όχι μόνο από τους πιστούς του Σι. Μαζί, συγκροτούν ένα πολυσυλλεκτικό δίκτυο εσωτερικών ελέγχων και ισορροπιών», σημείωσε. «Πολλοί από εκείνους που είχε προωθήσει στο παρελθόν έχουν απομακρυνθεί, κάτι που υποδηλώνει μια συστηματική προσπάθεια αποδόμησης των θεμελίων της μακροχρόνιας διακυβέρνησης του Σι».
Ο Γου περιέγραψε αυτή τη μετατόπιση όχι ως ανοιχτή αμφισβήτηση, αλλά ως μια αθόρυβη αναδιάταξη δυνάμεων, που προωθείται μέσω αλλαγών σε πρόσωπα και πολιτικές με στόχο τον περιορισμό της προσωπολατρίας και των πολιτικών ακροτήτων του Σι.
Κατά την απουσία του Σι, άλλα μέλη της Μόνιμης Επιτροπής του Πολιτικού Γραφείου —συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού Λι Τσιάνγκ— συνέχισαν να εμφανίζονται σε επίσημες εκδηλώσεις. Τη φημολογία ενέτεινε το γεγονός ότι το ΚΚΚ δεν παρείχε καμία πληροφορία για το αν πραγματοποιήθηκε τον Μάιο η τακτική συνεδρίαση του Πολιτικού Γραφείου, που διεξάγεται στο τέλος κάθε μήνα.
Αρκετοί αναλυτές προβαίνουν σε παρόμοιες εκτιμήσεις.
Ο πολιτικός σχολιαστής Τανγκ Τζινγκγιουάν σημείωσε ότι η υποτονική κάλυψη από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης κατά την απουσία του Σι είναι αποκαλυπτική.
«Αν ο Σι διατηρούσε τον πλήρη έλεγχο, ο προπαγανδιστικός μηχανισμός θα είχε κινητοποιηθεί στο έπακρο για να επιβεβαιώσει την εξουσία του — αυτή είναι η πάγια τακτική στην Κίνα», δήλωσε ο Τανγκ στην Epoch Times. «Αντ’ αυτού, εξαφανίστηκε από τη δημόσια θέα για πάνω από δέκα ημέρες και η κάλυψη για το πρόσωπό του μειώθηκε. Αυτό υποδηλώνει έντονα ότι κάτι σημαντικό συμβαίνει στην κορυφή του Κόμματος».
Ο Γκόρντον Τσανγκ, ειδικός σε θέματα Κίνας και ανώτερος συνεργάτης σε αμερικανικό συντηρητικό think tank, ανέφερε ότι η ενδεχόμενη μειωμένη εξουσία του Σι θα μπορούσε να επηρεάσει την επιτυχία των εμπορικών συνομιλιών μεταξύ του ιδίου και του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
«Ας μην έχουμε μεγάλες προσδοκίες», έγραψε στις 2 Ιουνίου στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X. «Ο Σι έχει χάσει πολλή δύναμη πρόσφατα, οπότε κατά πάσα πιθανότητα δεν έχει πλέον την πολιτική ισχύ να κλείσει μια συμφωνία».
Ο Τσανγκ, απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Cornell και γνωστός για τις κριτικές του αναλύσεις για το ΚΚΚ, είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων με επιρροή για την Κίνα, όπως τα Plan Red: China’s Project to Destroy America, The Great U.S.-China Tech War και το πολυσυζητημένο The Coming Collapse of China (2001).
Η εσωτερική πολυπλοκότητα του ΚΚΚ
Ο Γου προειδοποίησε ότι η στρατηγική του Προέδρου Τραμπ να επιδιώκει απευθείας διάλογο με τον Σι για την επίλυση των διμερών εντάσεων ενδέχεται να υποτιμά την εσωτερική πολυπλοκότητα που επικρατεί σήμερα στο ΚΚΚ.
Σύμφωνα με τον Γου, ο Τραμπ πιθανότατα εξακολουθεί να βλέπει τον Σι ως τον βασικό παράγοντα στις σινοαμερικανικές διαπραγματεύσεις και φαίνεται να αγνοεί τις σημαντικές πολιτικές ανακατατάξεις που εκτυλίσσονται στο Πεκίνο.
«Στο τρέχον πολιτικό κλίμα, η Ουάσινγκτον ίσως χρειαστεί να εξετάσει τολμηρές, άνευ προηγουμένου προσεγγίσεις για την Κίνα», δήλωσε. «Για παράδειγμα, θα μπορούσε να προωθήσει την ένταξη της Ταϊβάν στα Ηνωμένα Έθνη».
Πιστεύει ότι, αξιοποιώντας πολιτικά εργαλεία όπως η υποστήριξη της διεθνούς θέσης της Ταϊβάν, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να ενισχύσουν τους μεταρρυθμιστές στο εσωτερικό του ΚΚΚ, οι οποίοι με τη σειρά τους θα περιορίσουν περαιτέρω τις επιθετικές πολιτικές του Σι, ανοίγοντας τον δρόμο για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις.
«Δύο ανταγωνιστικές γραμμές εντός του συστήματος»
Στην Κίνα έχει παρατηρηθεί μια σειρά από ασυνήθιστες αλλαγές προσώπων τους τελευταίους μήνες. Το ΚΚΚ αντικατέστησε τον ανώτατο αξιωματούχο για τις υποθέσεις της Ταϊβάν, καθώς και τον αρμόδιο για το Χονγκ Κονγκ. Στις 2 Ιουνίου, οι αρχές ανακοίνωσαν τον θάνατο του Σου Τσιλιάνγκ, ανώτατου στρατιωτικού διοικητή, πυροδοτώντας φημολογία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για ύποπτες συνθήκες γύρω από τον θάνατό του. Στον Διάλογο Shangri-La του 2025 (30 Μαΐου – 1 Ιουνίου), η Κίνα έστειλε τη χαμηλότερη σε βαθμό αντιπροσωπεία των τελευταίων ετών – μια κίνηση που ερμηνεύθηκε ευρέως ως ένα ασυνήθιστο μήνυμα στη στρατιωτική διπλωματία.
Κατά τον Γου, οι εξελίξεις αυτές υποδηλώνουν την κλιμάκωση μιας εσωτερικής πάλης για την εξουσία, που θυμίζει τις φραξιονιστικές διαμάχες γύρω από τις διαδηλώσεις της πλατείας Τιενανμέν το 1989.
«Υπάρχουν τώρα δύο ανταγωνιστικές γραμμές εντός του συστήματος, ακριβώς όπως το 1989 πριν από τη σφαγή της Τιενανμέν», δήλωσε ο Γου. «Το αποτέλεσμα δεν έχει ακόμη κριθεί, γεγονός που οδηγεί σε ασυνήθιστους διορισμούς».
Η σφαγή, που έλαβε χώρα στις 4 Ιουνίου 1989, είδε τα κινεζικά στρατεύματα να καταστέλλουν βίαια ένα φοιτητικό κίνημα υπέρ της δημοκρατίας, με αποτέλεσμα χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες.
Ο πολιτικός σχολιαστής Λι Γιανμίνγκ συμφωνεί ότι οι πολλαπλές ασυνήθιστες εξελίξεις υποδεικνύουν πως η δίμηνη απουσία του Σι ήταν εξαιρετικά περίεργη. Πιστεύει ότι η ηγεσία του ΚΚΚ, μέσω διαφόρων ενεργειών και μηνυμάτων στα μέσα ενημέρωσης, στέλνει ένα μήνυμα τόσο στο εσωτερικό του κόμματος όσο και στον έξω κόσμο, σηματοδοτώντας μια προσπάθεια μείωσης της εξουσίας του Σι.
«Αφενός, αυτό ισοδυναμεί με μια σχεδόν δημόσια παραδοχή της αποδυνάμωσης του Σι Τζινπίνγκ. Αφετέρου, ενισχύει τις φήμες ότι βετεράνοι ηγέτες, όπως ο Χου Τζιντάο και ο Γουέν Τζιαμπάο, ασκούν ουσιαστική εξουσία από το παρασκήνιο», δήλωσε στην Epoch Times. «Μια πολιτική θύελλα μαίνεται στα παρασκήνια του Πεκίνου».
Μια κρίσιμη στιγμή για την Κίνα — και την αμερικανική στρατηγική
Ο Γου τόνισε ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί για το μέλλον της Κίνας, καθώς και για την κατεύθυνση της εσωτερικής και εξωτερικής της πολιτικής.
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Γου πιστεύει ότι οι οικονομικές κυρώσεις ή ο διάλογος από μόνα τους δύσκολα θα μεταβάλουν τη στρατηγική του ΚΚΚ. Αντιθέτως, επανέλαβε την ανάγκη για μια πιο δυναμική προσέγγιση —μια προσέγγιση που περιλαμβάνει την ανοιχτή υποστήριξη της κυριαρχίας της Ταϊβάν και την άσκηση συντονισμένης διεθνούς πίεσης στο Πεκίνο.
«Αυτή η προσέγγιση μπορεί να βαθύνει τις ρωγμές εντός της ηγεσίας του ΚΚΚ, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για την επικράτηση μιας εσωτερικής μεταρρυθμιστικής δυναμικής», κατέληξε.
Οι Li Jing και Luo Ya συνέβαλαν σε αυτό το ρεπορτάζ.
