Σε πρόσφατη κλινική δοκιμή διαπιστώθηκε ότι μια χαμηλή δόση ασπιρίνης μείωσε στο μισό τον κίνδυνο επανεμφάνισης του καρκίνου του παχέος και του ορθού σε ασθενείς των οποίων οι όγκοι έφεραν συγκεκριμένη γενετική μετάλλαξη. Η ημερήσια λήψη μόλις 160 χιλιοστόγραμμων ασπιρίνης —περίπου μισό χάπι μιας τυπικής δόσης για ενήλικες— μείωσε την πιθανότητα υποτροπής του καρκίνου κατά περίπου 60 % σε μια συγκεκριμένη υποομάδα ασθενών.
Οι ασθενείς αυτοί είχαν μεταλλάξεις στο γονίδιο PI3K, το οποίο επηρεάζει περίπου το ένα τρίτο των περιστατικών καρκίνου του παχέος εντέρου. Η επικεφαλής της μελέτης, Δρ Άννα Μάρτλινγκ (Dr. Anna Martling), καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Στοκχόλμης, δήλωσε ότι το αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό, καθώς η ασπιρίνη είναι «ένα φάρμακο ευρέως διαθέσιμο παγκοσμίως και εξαιρετικά φθηνό σε σύγκριση με πολλές σύγχρονες αντικαρκινικές θεραπείες».
Τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο New England Journal of Medicine, παρακολούθησε περισσότερους από 600 ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου που εμφάνιζαν γενετική μεταβολή στην οδό PI3K, σε 33 νοσοκομεία της Σουηδίας, της Δανίας, της Φινλανδίας και της Νορβηγίας.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ασθενείς που λάμβαναν ασπιρίνη είχαν μικρότερη πιθανότητα να παρουσιάσουν ανάπτυξη ή επανεμφάνιση του καρκίνου μέσα σε τρία χρόνια, σε σύγκριση με εκείνους που λάμβαναν εικονικό φάρμακο (placebo). Όλοι οι συμμετέχοντες είχαν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση για καρκίνο σταδίου 2 ή 3 του παχέος ή του ορθού εντέρου. Οι ασθενείς χωρίστηκαν τυχαία ώστε να λαμβάνουν καθημερινά είτε 160 χιλιοστόγραμμα ασπιρίνης είτε ένα εικονικό σκεύασμα για τρία χρόνια. Η μελέτη δεν περιλάμβανε ασθενείς χωρίς τη μετάλλαξη στο γονίδιο PI3K.
Ανάλογα με το σημείο του γονιδίου στο οποίο βρισκόταν η μετάλλαξη, τα οφέλη από τη συμπληρωματική λήψη ασπιρίνης διέφεραν. Στην ομάδα με μετάλλαξη στις περιοχές εξόνιο 9 ή 20, ο κίνδυνος επανεμφάνισης του καρκίνου μειώθηκε κατά 51 %, ενώ σε ασθενείς με μεταλλάξεις σε άλλα τμήματα του γονιδίου η μείωση έφτασε το 58 %. Συνολικά, οι ασθενείς που λάμβαναν ασπιρίνη είχαν περίπου 55 % μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν ξανά καρκίνο —λιγότερο από το μισό ποσοστό υποτροπών που καταγράφηκε στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου.
Η Δρ Μάρτλινγκ επεσήμανε ότι η θεραπεία αυτή θα μπορούσε να ωφελήσει περισσότερο από το ένα τρίτο των ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου —ένα σημαντικό ποσοστό από τους πάνω από 100 000 Αμερικανούς που διαγιγνώσκονται ετησίως με τη νόσο.
Αν και ο ακριβής μηχανισμός με τον οποίο η ασπιρίνη μειώνει την επανεμφάνιση του καρκίνου παραμένει άγνωστος, μια πιθανή εξήγηση είναι ότι επηρεάζει μονοπάτια ανάπτυξης των όγκων που σχετίζονται με το PI3K. Η ασπιρίνη μπλοκάρει μια πρωτεΐνη που προάγει την ανάπτυξη όγκων, την COX-2, ενώ το PI3K αυξάνει τα επίπεδά της. Έτσι, στους ασθενείς με μεταλλάξεις σε αυτή την οδό, η ασπιρίνη φαίνεται να αναστέλλει στοχευμένα τις διεργασίες που ευνοούν τον καρκίνο. Παράλληλοι μηχανισμοί περιλαμβάνουν τη μείωση της φλεγμονής και την αναστολή της λειτουργίας των αιμοπεταλίων, παράγοντες που επίσης συμβάλλουν στην ανάπτυξη των όγκων.
Οι οδηγίες θεραπείας αλλάζουν ήδη
Οι ερευνητές ανέφεραν ότι τα ευρήματα θα μπορούσαν να αλλάξουν άμεσα τον τρόπο με τον οποίο οι γιατροί αντιμετωπίζουν πολλούς ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου.
Ο Δρ Ντέιβιντ Μπάγιορ (Dr. David Bajor), επίκουρος καθηγητής ιατρικής και μέλος του Case Comprehensive Cancer Center, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε στην εφημερίδα The Epoch Times ότι τα αποτελέσματα έχουν ήδη οδηγήσει σε αλλαγές στα πρωτόκολλα του δικού του κέντρου, με την εισαγωγή γενετικού ελέγχου για τη μετάλλαξη αυτή σε πληθυσμούς που προηγουμένως δεν υποβάλλονταν σε τέτοιους ελέγχους. Εξήγησε ότι μέχρι πρόσφατα οι γιατροί πραγματοποιούσαν εξετάσεις για μεταλλάξεις PIK3CA μόνο σε ασθενείς με καρκίνο σταδίου 4, αλλά πλέον συνιστάται να εξετάζονται και όσοι βρίσκονται στα στάδια 2 και 3.
Η Δρ Μάρτλινγκ τόνισε ότι η έρευνα αναδεικνύει τη σημασία της ιατρικής ακριβείας και της χρήσης προηγμένων διαγνωστικών εργαλείων, τα οποία «επιτρέπουν εξατομικευμένες θεραπείες και την επαναξιοποίηση υπαρχόντων φαρμάκων για νέες εφαρμογές».
Προφίλ ασφάλειας και κίνδυνοι
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι παρενέργειες από τη μακροχρόνια λήψη χαμηλής δόσης ασπιρίνης ήταν σπάνιες. Παρ’ όλα αυτά, καταγράφηκε ένα περιστατικό σοβαρής γαστρεντερικής αιμορραγίας, ένα περιστατικό εγκεφαλικής αιμορραγίας και ένα αλλεργικής αντίδρασης.
Ο γαστρεντερολόγος Δρ Τζέισον Κόρενμπλιτ (Dr. Jason Korenblit) από το Ορλάντο της Φλόριντα, ο οποίος επίσης δεν συμμετείχε στη μελέτη, προειδοποίησε ότι ακόμη και η χαμηλή δόση ασπιρίνης ενέχει κινδύνους, όπως γαστρεντερική αιμορραγία, πεπτικά έλκη και αιμορραγικό εγκεφαλικό, καθώς και πιθανές αρνητικές αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα.
Επεσήμανε ότι «οι ασθενείς με ιστορικό ελκών, αιμορραγικών διαταραχών, χρήση αντιπηκτικών ή αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας» —όπως οι ηλικιωμένοι και όσοι πάσχουν από νεφρική νόσο— διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Πρόσθεσε ότι η ασπιρίνη μπορεί να ερεθίσει το γαστρικό τοίχωμα και ότι άτομα με ταυτόχρονη χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (NSAID), λοίμωξη από H. pylori ή άλλους παράγοντες κινδύνου ενδέχεται να αντιμετωπίσουν αυξημένες επιπλοκές.
Οι ερευνητές σκοπεύουν να συνεχίσουν την ανάλυση των δεδομένων, εξετάζοντας και παράγοντες όπως το φύλο και το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, που ενδέχεται να επηρεάζουν τα αποτελέσματα.
Ο Δρ Ρατζ Ντασγκούπτα (Dr. Raj Dasgupta), ιατρός πιστοποιημένος σε πνευμονολογία, εντατική και ιατρική ύπνου, προειδοποίησε ότι οι ασθενείς με καρκίνο δεν πρέπει να λαμβάνουν ασπιρίνη χωρίς ιατρική καθοδήγηση. Υπογράμμισε ότι τα οφέλη εμφανίστηκαν κυρίως σε ασθενείς με μεταλλάξεις στην οδό PI3K, γεγονός που σημαίνει ότι η ασπιρίνη δεν θα ωφελήσει όλους με τον ίδιο τρόπο.
Για τον λόγο αυτόν, συνέστησε οι ενδιαφερόμενοι να συζητούν πάντα πρώτα με τον ογκολόγο τους, ο οποίος μπορεί να αξιολογήσει το γενετικό προφίλ και τη συνολική υγεία τους ώστε να διαπιστώσει αν η ασπιρίνη αποτελεί κατάλληλη επιλογή θεραπείας.
