Πρόταση για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο παρουσίασε την Τετάρτη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προτείνοντας προϋπολογισμό ύψους 2 τρισ. ευρώ για την περίοδο 2028-2034, με έμφαση στην άμυνα και την οικονομική ανταγωνιστικότητα.
Ο Επίτροπος Προϋπολογισμού της Ε.Ε., Πιότρ Σεραφίν, δήλωσε: «300 δισ. ευρώ προορίζονται για τη γεωργία, 218 δισ. ευρώ για τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες και 451 δισ. ευρώ για το Ταμείο Ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης». Παρουσιάζοντας το πακέτο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το χαρακτήρισε «έναν σύγχρονο, πιο ευέλικτο προϋπολογισμό, που ανταποκρίνεται στις εξελισσόμενες προτεραιότητες της Ευρώπης».
Σε συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε: «…επενδύουμε περισσότερο στην ικανότητά μας να ανταποκρινόμαστε και στην ανεξαρτησία μας».
Ο Σεραφίν υπογράμμισε ότι το πακέτο αποτυπώνει διδάγματα από πρόσφατες κρίσεις, όπως η πανδημία Covid-19 και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Επανέλαβε ότι στόχος του νέου ΜΠΔΠ είναι «ένας σύγχρονος, πιο ευέλικτος προϋπολογισμός που αξιοποιεί τις επιτυχίες του παρελθόντος και ανταποκρίνεται στις προκλήσεις του σήμερα».
Δομή τριών πυλώνων
Ο νέος προϋπολογισμός της Ε.Ε. θα επικεντρωθεί σε τρεις βασικούς τομείς: στήριξη των κρατών-μελών μέσω εθνικών και περιφερειακών σχεδίων σύμπραξης, ενίσχυση επιχειρήσεων και δικαιούχων μέσω του Ταμείου Ανταγωνιστικότητας και υποστήριξη εξωτερικών εταίρων μέσω του προγράμματος Global Europe.
Ο Σεραφίν εξήγησε ότι στα εθνικά και περιφερειακά σχέδια σύμπραξης θα διατεθούν «300 δισ. ευρώ για τους αγρότες και επιπλέον 2 δισ. ευρώ για τους αλιείς». Πρόσθεσε πως οι λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες θα λάβουν «218 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της συνοχής και της περιφερειακής ανάπτυξης».
Τα κονδύλια για τη διαχείριση συνόρων και μεταναστευτικού τριπλασιάζονται, ενώ οι περιοχές που συνορεύουν με την Ουκρανία, τη Ρωσία και τη Λευκορωσία θα λάβουν επιπλέον χρηματοδότηση για να αντιμετωπίσουν τις ιδιαίτερες προκλήσεις τους, σημείωσε ο Σεραφίν.
Ο νέος προϋπολογισμός θα κατευθύνει επίσης «131 δισ. ευρώ σε άμυνα και διαστημικές δραστηριότητες», δηλαδή πέντε φορές περισσότερα σε σχέση με το ισχύον πλαίσιο.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην ενοποίηση όλων των εργαλείων εξωτερικής πολιτικής στο πρόγραμμα Global Europe, με «200 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των εξωτερικών δράσεων και των συνεργασιών της Ευρώπης», εκ των οποίων έως και «100 δισ. ευρώ εκτός προϋπολογισμού θα διατεθούν για την ανάκαμψη και ανοικοδόμηση της Ουκρανίας».
«Πρόκειται για μια μακροπρόθεσμη δέσμευση για την ανάκαμψη και ανοικοδόμηση της Ουκρανίας», τόνισε ο Σεραφίν. Παράλληλα, το ενισχυμένο πρόγραμμα Connecting Europe θα διαθέσει «81 δισ. ευρώ σε έργα υποδομής», μεταξύ αυτών δεκαπλασιασμένη χρηματοδότηση για τη στρατιωτική κινητικότητα.
Η φον ντερ Λάιεν επισήμανε ότι το «κρίσιμο εργαλείο προϋπολογισμού ύψους 400 δισ. ευρώ» θα επιτρέπει ταχεία χρηματοδότηση κατά τη διάρκεια εκτάκτων αναγκών, με την προϋπόθεση ομόφωνης απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Όπως είπε: «Εάν ξεσπάσει μια σοβαρή κρίση, όπως ο κορονοϊός, η ενεργειακή κρίση ή, για παράδειγμα, ο πόλεμος, ο ρωσικός πόλεμος στην Ουκρανία, το εργαλείο αυτό μας παρέχει τη δυνατότητα άμεσης και ευέλικτης χρηματοδότησης».
Κριτική και αντιδράσεις
Ωστόσο, ο εισηγητής του Κοινοβουλίου για τον προϋπολογισμό, Ζίγκφριντ Μόρισον, άσκησε κριτική στην πρόταση, επισημαίνοντας την έλλειψη επαρκούς συνεργασίας με τους ευρωβουλευτές και ανεπαρκή ενημέρωση. Κάλεσε σε περισσότερη στήριξη προς τους αγρότες και σε μεταρρυθμίσεις που θα ευθυγραμμίσουν τις πολιτικές με τους νέους στόχους, αντιτιθέμενος ωστόσο σε αλλαγές που πιθανόν να αποδυναμώσουν τις υφιστάμενες πολιτικές.
Ο Μόρισον δήλωσε: «Θέλουμε έναν προϋπολογισμό σύμφωνο με τις προτεραιότητες της Ένωσης κατά δεύτερον, θέλουμε έναν επαρκή προϋπολογισμό που να εξασφαλίζει σταθερότητα και προβλεψιμότητα στους δικαιούχους, στην έρευνα, στους αγρότες, στην τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση». Κατέληξε ότι το προτεινόμενο πακέτο κινδυνεύει να αποδυναμώσει τόσο τον προϋπολογισμό όσο και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Για την έγκριση του νέου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού απαιτείται ομόφωνη αποδοχή από τα 27 κράτη-μέλη και επικύρωση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν τους επόμενους μήνες, προκειμένου το νέο πλαίσιο να υιοθετηθεί πριν τη λήξη του υφιστάμενου ΜΠΔΠ το 2027.
