Εξερευνήτρια, ορειβάτις, φωτογράφος, ζωγράφος, ανθογράφος είναι μερικές μόνο από τις ιδιότητες της. Πρωτοπόρος στους τομείς της επιστήμης, της τέχνης και της εξερεύνησης, η Μαίρη Βωξ Γουόλκοτ (Mary Vaux Walcott, 1860–1940) είναι πιο γνωστή για την έκδοση, μεταξύ 1925 και 1928, μίας πεντάτομης σειράς εξαιρετικών υδατογραφιών με μελέτες των αγριολούλουδων της Βόρειας Αμερικής. Αυτό το αναγνωρισμένο και πρωτοποριακό έργο της της χάρισε το παρατσούκλι «Ωντυμπόν της Ανθογραφίας».
Τα σκίτσα και οι εικονογραφήσεις της, που φτάνουν σχεδόν τις 1.000, συνεχίζουν να εκτίθενται και να επανεκδίδονται. Η διαχρονική γοητεία και η σημασία τους έγκειται στον συνδυασμό της εξαιρετικής ομορφιάς τους και της επιστημονικής ακρίβειας.
Πρώτα χρώματα και ταξίδια
Η Γουόλκοτ γεννήθηκε σε μια ευημερούσα οικογένεια Κουακέρων της Φιλαδέλφειας, η μεγαλύτερη από τρία αδέλφια. Όταν ήταν ακόμα παιδί, της δόθηκε ένα κουτί με χρώματα, το οποίο κράτησε για όλη της τη ζωή. Αυτό το σετ χρωμάτων ήταν το καταλυτικό στοιχείο για τις πρώτες της προσπάθειες στη ζωγραφική λουλουδιών και τοπίων. Στα τέλη του 19ου αιώνα, η ενασχόληση με την ανθογραφία θεωρούνταν κατάλληλο χόμπι για μια μορφωμένη νεαρή γυναίκα. Ωστόσο, οι κυρίες υποτίθεται ότι αντλούσαν έμπνευση από τους κήπους τους και όχι από απόκρημνες βουνοκορφές, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι τους.
Η Γουόλκοτ σκόπευε να φοιτήσει στο Κολλέγιο Μπρυν Μάουρ, αλλά ο απροσδόκητος θάνατος της μητέρας της την ανάγκασε να μείνει στο σπίτι για να φροντίσει τον πατέρα και τους αδελφούς της. Αν και έχασε την ευκαιρία για επίσημη ανώτερη εκπαίδευση, ένα νέο μονοπάτι άνοιξε μπροστά της: το 1887, οι Γουόλκοτ άρχισαν να πραγματοποιούν ετήσιες ερασιτεχνικές επιστημονικές ερευνητικές εκδρομές στα Βραχώδη Όρη του Καναδά, στις οποίες η Γουόλκοτ συμμετείχε ενεργά.
Στο πρώτο τους ταξίδι, οι Βωξ ταξίδεψαν 10.000 μίλια, χρησιμοποιώντας τόσο παραδοσιακά μέσα μεταφοράς (πεζοπορία, άλογα, πορθμεία, άμαξες) όσο και νέα (τον Καναδικό Σιδηρόδρομο του Ειρηνικού). Το ταξίδι ήταν γεμάτο περιπέτειες, καθώς επέζησαν από ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα και έναν εκτροχιασμό. Όλα τα μέλη της οικογένειας ήταν έμπειροι φωτογράφοι, ειδικά η Μαίρη, η οποία έγινε γνωστή για την ικανότητά της να στήνει σκοτεινό θάλαμο ακόμη και σε έναν καταυλισμό στο βουνό. Άρχισαν να φωτογραφίζουν τον παγετώνα Ιλλεσιλλεγουέτ (Illecillewaet), τραβώντας ίσως τις πρώτες φωτογραφίες του. Η καταγραφή τους διήρκεσε πάνω από 40 χρόνια.
Η Γουόλκοτ κράτησε ένα ημερολόγιο ταξιδιού από αυτές τις περιπέτειες στον δυτικό Καναδά, συλλέγοντας και αποτυπώνοντας με τα χρώματά της εικόνες από αγριολούλουδα. Ανέβηκε ακόμη και στο όρος Στήβεν, που έχει ύψος πάνω από 3.048 μ. Η Γουόλκοτ πέτυχε περαιτέρω επιτεύγματα ως λάτρης της φύσης καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της, και το όρος Μαίρη Βωξ στο Εθνικό Πάρκο Τζάσπερ, στην Αλμπέρτα του Καναδά, πήρε το όνομά της προς τιμήν της.
Κατά τη διάρκεια ενός καλοκαιρινού ταξιδιού, η Γουόλκοτ ζωγράφισε μια σπάνια ανθισμένη άρνικα κατόπιν αιτήματος ενός βοτανολόγου. Το έργο της έτυχε θερμής υποδοχής και την ενέπνευσε να αφοσιωθεί στην ακαδημαϊκή βοτανική εικονογράφηση. Έψαξε παντού για σπάνια λουλούδια, καταβάλλοντας ακάματες προσπάθειες. Πάντα δούλευε επί τόπου, κάτι που δεν συνηθιζόταν. Ωστόσο, εκείνη το θεωρούσε απαραίτητο για να αποτυπώσει με ακρίβεια τα χρώματα. Παρά την έλλειψη άνεσης και τα κουνούπια, έπρεπε να δουλεύει γρήγορα, καθώς τα αγριολούλουδα ζουν μόνο μια μέρα ή μερικές φορές μόνο λίγες ώρες. Λεγόταν ότι η Γουόλκοτ δούλευε έως και 17 ώρες έξω.
Οι βοτανικές ακουαρέλες της Γουόλκοτ είναι εξαιρετικές ως προς τις αποχρώσεις, τους τόνους, το φως, τις λεπτομέρειες, την κίνηση και τη σύνθεση. Αυτές οι ακριβείς απεικονίσεις είναι ασυνήθιστες για την εποχή, καθώς η καλλιτέχνιδα αποτύπωνε τα φυτά σε κλίμακα. Ορισμένες σελίδες με μικροσκοπικά δείγματα έχουν μεγάλα κενά περιθώρια, ενώ οι απεικονίσεις μεγάλων λουλουδιών μπορεί να είναι κομμένες στα άκρα.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, τα μέλη της οικογένειας της Γουόλκοτ δεν μπορούσαν πλέον να επισκέπτονται κάθε καλοκαίρι τα Βραχώδη Όρη του Καναδά. Παρ’ όλα αυτά, η Μαίρη συνέχισε τις επιστημονικές της αποστολές, πηγαίνοντας με φίλους ή ταξιδεύοντας μόνη της, μια τολμηρή επιλογή για μια γυναίκα εκείνη την εποχή. Το 1914, παντρεύτηκε τον παλαιοντολόγο Τσαρλς Ντούλιτλ Γουόλκοτ, επικεφαλής του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν.
Είχε έναν ευτυχισμένο γάμο. Περνούσε με τον σύζυγό της τα καλοκαίρια στα Βραχώδη Όρη, ο καθένας αφοσιωμένος στην έρευνά του, ενώ τον χειμώνα, στην Ουάσιγκτον, τον βοηθούσε στην καταλογογράφηση των απολιθωμάτων που είχε συλλέξει κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Ο γάμος τους ήταν μια πραγματική συνεργασία, όπου ο ένας υποστήριζε το έργο του άλλου.
Ινστιτούτο Σμιθσόνιαν
Ως σύζυγος ενός επιφανούς κατοίκου της Ουάσιγκτον, η Γουόλκοτ ανέλαβε έναν νέο ρόλο: αυτόν της οικοδέσποινας της υψηλής κοινωνίας. Διακρίθηκε σε αυτό το περιβάλλον, διοργανώνοντας σημαντικές δεξιώσεις για διεθνείς αξιωματούχους και μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου. Ήταν επίσης συχνή επισκέπτρια του Λευκού Οίκου. Από την εποχή που ο Χέρμπερτ Χούβερ ήταν υπουργός Εμπορίου και καθ’ όλη τη διάρκεια της προεδρίας του, η Γουόλκοτ ήταν στενή φίλη με τη σύζυγό του, Λου, επίσης Κουάκερος και γεωλόγος. Όταν οι Γουόλκοτ περνούσαν τους χειμώνες τους στην Ουάσινγκτον, η Μαίρη βοηθούσε τον σύζυγό της στην καταλογογράφηση των απολιθωμάτων του.
Το ζευγάρι ήταν αφοσιωμένο στο Σμιθσόνιαν και ήταν γενναιόδωροι ευεργέτες. Τα έσοδα από τα πέντε τεράστια τόμοι του «Άγρια λουλούδια της Βόρειας Αμερικής» δωρίστηκαν στο ίδρυμα. Το έργο, που περιλαμβάνει 400 ακουαρέλες από τους πίνακές της, δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1920 μετά από παρότρυνση συναδέλφων επιστημόνων.
Η έκδοση ήταν επίσης καινοτόμος λόγω της τεχνικής εκτύπωσης, η οποία έγινε γνωστή ως η μέθοδος Σμιθσόνιαν. Στρώσεις αδιάβροχης μελάνης απλώνονταν σε βαρύ χαρτί που αποτελείτο από ίνες βαμβακιού. Οι σελίδες δεν στέγνωναν εντελώς μεταξύ των εκτυπώσεων των επιμέρους χρωμάτων. Στη συνέχεια, οι σελίδες βυθίζονταν σε νερό για να αναδυθούν οι ίνες τους. Μετά, κάθε σελίδα στεγνωνόταν με το χέρι, γεγονός που έδινε στο τελικό προϊόν μια πιο τραχιά επιφάνεια που θύμιζε την αρχική ακουαρέλα. Αυτή η μέθοδος επέτρεπε την πιο ακριβή αναπαραγωγή των χρωμάτων και οι εκτυπώσεις δεν ξεθώριαζαν.
Ο Τσαρλς πέθανε πρώτος, το 1927. Όταν πέθανε η Μαίρη, το 1940, κληροδότησε 400.000 δολάρια στο ταμείο Σμιθσόνιαν που είχε ιδρύσει παλαιότερα μαζί με τον σύζυγό της. Σχεδόν 80 χρόνια αργότερα, ήρθαν στο φως νέες πληροφορίες για το έργο της. Μερικά από τα συλλεγμένα βοτανικά δείγματά της είχαν αποδοθεί λανθασμένα στον Τσαρλς. Το 2019, ένας ειδικευόμενος του Σμιθσόνιαν που εργαζόταν σε ένα πρόγραμμα ψηφιοποίησης συλλογών ανακάλυψε αυτό το λάθος.
Το 2022, οι Κήποι Σμιθσόνιαν ονόμασαν ένα υβρίδιο ορχιδέας προς τιμήν της: x Rhyncattleanthe Mary Vaux Walcott. Ήταν κατάλληλο, καθώς η Γουόλκοτ είχε αποτυπώσει πολλές ασυνήθιστες ορχιδέες. Το εκτεταμένο έργο της ανέδειξε την ποικιλία των λουλουδιών της Βόρειας Αμερικής, πλήθος εφήμερων αγριολούλουδων, εύθραυστων αλλά και ανθεκτικών, και τα πρόβαλλε στο ευρύ κοινό.
Η αστείρευτη περιέργεια, η τόλμη, η παραγωγικότητα, η ζωντάνια και η πρωτοτυπία της Γουόλκοτ διαπέρασαν την ανθογραφία, τις καλές τέχνες και τη φιλανθρωπική της δράση. Ήταν τόσο σπάνια όσο τα πιο σπάνια αγριολούλουδα που αναζητούσε και διατήρησε για τις μελλοντικές γενιές μέσω των ρεαλιστικών εικονογραφήσεών της.
