Ο Νίκος Βαξεβάνης είναι καπετάνιος και συνιδιοκτήτης, μαζί με τον Γιάννη Μπισμπίκα που εργάζεται και αυτός στο καΐκι, του «Ταξιάρχη». Της μεγάλης ξύλινης μηχανότρατας που από την 1η Οκτωβρίου ξανοίχτηκε ξανά από το λιμάνι του Περάματος στην είσοδο του κόλπου της Γέρας, ψαρεύοντας. Μαζί με τον «Ταξιάρχη» και άλλες έξι ανεμότρατες και πέντε γρι γρι.
«Πριν από 50 χρόνια στη Λέσβο, είχαμε πάνω από 50 μηχανότρατες και γρι γρι…», λέει ο κος Βαξεβάνης. «Πολλά καΐκια, πολλά ψάρια… Αλλά έτρωγε και ψάρια ο κόσμος τότε… Τώρα πάει…. Άλλαξαν οι συνήθειες του κόσμου. Λιγόστεψαν και τα καΐκια, λιγόστεψαν και τα ψάρια. Εκεί που ψαρεύαμε 1.000 κιλά ψάρια τη μέρα σήμερα με το ζόρι ψαρεύουμε τα μισά», τονίζει.
Η μηχανότρατα με την οποία ξανοίχτηκε το ΑΠΕ-ΜΠΕ στις νοτιοανατολικές ακτές της Λέσβου παρακολουθώντας μια μέρα ψαρέματος, μια «καλάδα» όπως λένε το μεροκάματο τους οι ψαράδες, είναι ένα ξύλινο σκαρί που ρίχνει στη θάλασσα και σέρνει ένα μεγάλο δίχτυ που καταλήγει σε ένα μακρύ σάκο. Αυτός ο σάκος σέρνεται από δύο συρματόσχοινα δεμένα σε δύο πλάκες, τις πόρτες, που ακουμπάν στο βυθό και κρατάνε το δίχτυ ανοιχτό πιάνοντας τα ψάρια που βρίσκονται εκεί.
Με πλήρωμα τέσσερεις-πέντε το πολύ αλιεργάτες, ο «Ταξιάρχης» ζει με τις ψαριές του κοντά 30 άτομα. Το μαγαζί που αγοράζει τα ψάρια και τα πουλά, τους «μανάβηδες», που αγοράζουν κι αυτοί και πουλούν κομμάτι από την ψαριά.
«Δίνουμε μάχη», λέει ο κος Βαξεβάνης. «Μάχη να κρατηθούμε ζωντανοί. Από την 1η Οκτωβρίου που μας επιτράπηκε να ψαρέψουμε ξανά, έχουμε να αντιμετωπίσουμε τα διπλά σχεδόν έξοδα από αυτά που είχαμε όταν κλειστήκαμε. Στα ύψη τα καύσιμα και όχι μοναχά αυτά, αλλά και ό,τι άλλο χρειαζόμαστε για να δουλέψουμε. Και οι ψαριές, μισές».
Όπως λέει ο κος Βαξεβάνης, τα μέτρα προστασίας των αλιευμάτων που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Ένωση επιτρέπουν στους Τούρκους ψαράδες την περίοδο που οι ελληνικές μηχανότρατες είναι δεμένες κυριολεκτικά, να οργώνουν το Αιγαίο. «Όταν βγήκαμε για ψάρεμα, λέει ο κος Βαξεβάνης, «βρήκαμε τους ψαρότοπους κυριολεκτικά αδειανούς. Εμείς προστατεύουμε τις θάλασσες για να τις υπεραλιεύουν οι γείτονές μας. Μερικές φορές με πραγματικά καταστροφικούς τρόπους. Κι εμείς τους βλέπουμε μην μπορώντας να αντιδράσουμε».
Σύμφωνα με τον καπετάνιο του «Ταξιάρχη» τα μέτρα προστασίας των θαλασσών και των αλιευμάτων έπρεπε να είναι κοινά. «Κοινοί περίοδοι που αφήνουμε τη θάλασσα να ξεκουραστεί, κοινά είδη διχτυών, βάθη ψαρέματος, μεγέθη ψαριών… Αν αυτό δεν γίνει ο ένας θα ψαρεύει πολύ κι ο άλλος καθόλου», λέει.
Ο Νίκος Βαξεβάνης είναι από 15 χρόνων στη θάλασσα. Πρώτα στην παράκτια αλιεία και τα τελευταία 10 – 12 χρόνια στη μηχανότρατα. «Πρέπει να παρθούν πρωτοβουλίες να μη σβήσει η αλιεία στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Οι Τούρκοι ψαρεύουν 11 μήνες τον χρόνο. Ιχθυοαποθέματα που ψαρεύονται από τους Τούρκους και προστατεύονται από τους Έλληνες. Αυτό όμως δεν μπορεί να συνεχιστεί. Σβήνουμε. Τα παιδιά μας πρώτα απ’ όλους, φεύγουν. Οι αγορές των ψαριών δεν ανακάμπτουν. Μια απασχόληση αιώνων σβήνει. Ας γίνει κάτι, έστω την τελευταία στιγμή…».
