Σε μια κίνηση με έντονο οικονομικό και πολιτικό βάρος, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ παρουσίασε, στις 8 Μαΐου, το περίγραμμα μιας νέας εμπορικής συμφωνίας με το Ηνωμένο Βασίλειο, την πρώτη που υπογράφει η αμερικανική πλευρά από τότε που ο Τραμπ ανακοίνωσε τα εκτεταμένα σχέδιά του για δασμούς, στις αρχές Απριλίου.
Αν και ο πρόεδρος δεν αποκάλυψε συγκεκριμένες λεπτομέρειες, υπογράμμισε ότι η συμφωνία θα ενισχύσει σημαντικά την πρόσβαση των αμερικανικών προϊόντων στη βρετανική αγορά, με τη Βρετανία να αναλαμβάνει τη μείωση ή εξάλειψη πληθώρας μη δασμολογικών εμποδίων που μέχρι σήμερα δημιουργούσαν αθέμιτο ανταγωνισμό στα αμερικανικά προϊόντα. «Τις επόμενες εβδομάδες, όλα θα έχουν ολοκληρωθεί», δήλωσε o Τραμπ σε δημοσιογράφους στο Οβάλ Γραφείο, διευκρινίζοντας ότι δεν υπεγράφη ακόμη κάποιο επίσημο κείμενο.
Παράλληλα, ο Τραμπ δημοσίευσε στα κοινωνικά δίκτυα πίνακα που προέβλεπε αύξηση των αμερικανικών εξαγωγών κατά 5 δισ. δολάρια — σε προϊόντα όπως το βοδινό κρέας, η αιθανόλη, τα φρούτα, τα λαχανικά και άλλα αγαθά — καθώς και ενίσχυση των εσόδων από δασμούς κατά 6 δισ. δολάρια.
Ειδικότερα, το συνολικό βρετανικό δασμολόγιο κατεβαίνει από το 5,1% στο 1,8%. Ωστόσο, το αμερικανικό «βασικό» επίπεδο δασμών, ύψους 10%, στα βρετανικά προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ παραμένει αμετάβλητο.
Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Κηρ Στάρμερ, μίλησε λίγο αργότερα από εργοστάσιο της Jaguar Land Rover στα Μίντλαντς, μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τραμπ, προσφέροντας περισσότερες λεπτομέρειες: «Αυτό είναι μόνο η αρχή. Συνεχίζουμε τις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ, όπως και με άλλες χώρες, για τη μείωση των εμπορικών προσκομμάτων», τόνισε.
Η συμφωνία προβλέπει τη μείωση των αμερικανικών δασμών στα βρετανικά αυτοκίνητα από το 27,5% στο 10% και την κατάργηση των δασμών σε χάλυβα και αλουμίνιο. Παράλληλα, θεσπίζεται ποσόστωση: έως 100.000 βρετανικά αυτοκίνητα θα μπορούν να εξαχθούν στις ΗΠΑ με δασμό 10%.
Νωρίτερα, ο Τραμπ επανέλαβε, στα κοινωνικά δίκτυα, τον χαρακτήρα της συμφωνίας ως «ολοκληρωμένης και ιστορικής, που θα ενισχύσει περαιτέρω τη σχέση των δύο χωρών. Είναι μεγάλη τιμή να ανακοινώνουμε πρώτα τη Βρετανία, λόγω της μακρόχρονης κοινής μας ιστορίας και φιλίας. Πολλές ακόμη συμφωνίες βρίσκονται σε προχωρημένες συζητήσεις!»
Η συμφωνία ανακοινώθηκε λίγο μετά τη μείωση του βασικού επιτοκίου της Τράπεζας της Αγγλίας κατά 0,25%, στο 4,25%. Ο διοικητής της ΤτΑ, Άντριου Μπέιλυ, καλωσόρισε τις εξελίξεις, σημειώνοντας πάντως ότι θα αναμένει περισσότερες λεπτομέρειες: «Αν επιβεβαιωθεί, θα είναι η πρώτη από πολλές σημαντικές εμπορικές συμφωνίες και σίγουρα θετική για τη βρετανική οικονομία». Υπογράμμισε, επίσης, ότι η εξωστρέφεια της Βρετανίας αφήνει τη χώρα ευάλωτη σε αμερικανικούς δασμούς που επιβάλλονται σε άλλα κράτη.
Για τον πρωθυπουργό Στάρμερ, η συμφωνία αποτελεί επιβεβαίωση της πολιτικής του να επιδιώξει συνεννόηση, αντί αντίδρασης στην αμερικανική τακτική των δασμών. Τον περασμένο Απρίλιο, αρνήθηκε να μπει σε «αγώνα αντιποίνων», σε αντίθεση με την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Καναδά, επιλέγοντας να συζητήσει περαιτέρω τρόπους άμβλυνσης των συνεπειών για τη βρετανική οικονομία: «Ο εμπορικός πόλεμος δεν συμφέρει κανέναν — ούτε υπάρχει επιχειρηματικός κλάδος που να ζητάει αντεκδίκηση», είχε δηλώσει.
Από τη μεριά τους, οι Ευρωπαίοι και οι Καναδοί υιοθέτησαν αντίμετρα, θέτοντας δασμούς σε πλήθος αμερικανικών προϊόντων. Από το δημοψήφισμα του 2016 για το Brexit, ΗΠΑ και Βρετανία προσπαθούν να καταλήξουν σε διμερή συμφωνία, με τις διαπραγματεύσεις να μην έχουν αποφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα την προηγούμενη πενταετία. Το 2024, το συνολικό εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ ΗΠΑ–Βρετανίας ανήλθε στα 400 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Αμερικανικού Γραφείου Εμπορίου, το εμπορικό πλεόνασμα των ΗΠΑ σε αγαθά από τη Βρετανία έφτασε τα 11,9 δισ. δολάρια (+17% σε σχέση με το 2023). Οι ΗΠΑ καλύπτουν το 16% του συνολικού βρετανικού εμπορίου (έναντι 48% της ΕΕ).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση Στάρμερ επιδιώκει εμπορικές συμφωνίες και με άλλες αγορές, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την πρόσφατη συμφωνία με την Ινδία μετά από πολυετείς διαπραγματεύσεις. Η βρετανική πλευρά κάνει λόγο για «ιστορική» συμφωνία, που θα ενισχύσει την οικονομία και θα φέρει απτά οφέλη για πολίτες και επιχειρήσεις, μειώνοντας δασμούς σε προϊόντα όπως ρούχα, αυτοκίνητα, τρόφιμα και κοσμήματα, ενώ η Ινδία καλύπτει περίπου το 2% του βρετανικού εμπορίου.
Αντίδραση των αγορών
Η ανακοίνωση της στροφής της αμερικανικής κυβέρνησης προς νέες εμπορικές συμφωνίες έτυχε άμεσης θετικής αποδοχής από τις αγορές, καθώς θεωρήθηκε ένδειξη αποκλιμάκωσης της αβεβαιότητας. Οι αμερικανικοί χρηματιστηριακοί δείκτες κινήθηκαν ανοδικά, με το Dow Jones να ενισχύεται κατά περίπου 200 μονάδες, ενώ Nasdaq και S&P 500 κέρδισαν περί το 0,5%.
Οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων επίσης σημείωσαν αύξηση, με το δεκαετές να σκαρφαλώνει στο 4,3%. Το δολαριακό δείκτης (U.S. Dollar Index) επίσης κινήθηκε ανοδικά, περιορίζοντας τις φετινές απώλειες στο 8%.
Όπως επισημαίνει ο διαχειριστής κεφαλαίων Τσάρλι Άσλεϋ των Catalyst Funds, η προσοχή των αγορών πλέον μετατοπίζεται στις εμπορικές διαπραγματεύσεις, παρά στη νομισματική πολιτική της Fed: «Αυτήν τη στιγμή, το αμερικανικό χρηματιστήριο κινδυνεύει περισσότερο από ένα λάθος στην εμπορική πολιτική παρά από τη Fed. Οι διαπραγματεύσεις για το εμπόριο θα είναι ο βασικός παράγοντας για τη βραχυπρόθεσμη πορεία των αγορών», σημειώνει.
Μετά τη συνεδρίαση της Fed στις 7 Μαΐου, τα επιτόκια παρέμειναν σταθερά για τρίτη συνεχόμενη φορά, στο 4,25–4,5%. Οι υπεύθυνοι χάραξης νομισματικής πολιτικής τόνισαν τη διατήρηση ισχυρής οικονομικής δραστηριότητας, αλλά και την αύξηση των κινδύνων για στασιμοπληθωρισμό, καθώς «οι πιθανότητες για υψηλότερη ανεργία και πληθωρισμό είναι πλέον περισσότερες».
