Ανησυχίες της Νέας Ζηλανδίας πως η Ρωσία χρησιμοποιεί το νηολόγιο των Νήσων Κουκ για να αποκρύψει τον «στόλο-φάντασμα» και να αποφύγει τις διεθνείς κυρώσεις στο πετρέλαιο
Δημοσιευμένα στοιχεία από το Υπουργείο Εξωτερικών και Εμπορίου της Νέας Ζηλανδίας (MFAT) αποκαλύπτουν ανησυχίες ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί σημαίες των Νήσων Κουκ προκειμένου να καταχωρεί πλοία της, στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός «στόλου-φάντασμα» («shadow fleet») με στόχο την αποφυγή διεθνών κυρώσεων στην πώληση πετρελαίου.
Τα σκάφη αυτά, γνωστά και ως «dark fleet», είναι κυρίως δεξαμενόπλοια πετρελαίου με συνήθη πρακτική να απενεργοποιούν τους αυτόματους εντοπιστές θέσης (trackers), για να κρύβουν τις πορείες τους και να δυσχεραίνουν τον εντοπισμό τους.
Βάσει της διεθνούς νομοθεσίας, κάθε πλοίο ανοιχτής θαλάσσης υποχρεούται να φέρει σημαία καταχωρημένου κράτους, διαφορετικά θεωρείται πειρατικό. Το κράτος του οποίου τη σημαία φέρει το πλοίο είναι υπεύθυνο για θέματα ασφάλειας και εφαρμογής κανονισμών.
Η περίπλοκη δομή ιδιοκτησίας αυτών των πλοίων, που σχεδιάζεται για την απόκρυψη των πραγματικών ιδιοκτητών τους, απαιτεί ιδιαίτερα υψηλά στάνταρ από τα νηολόγια και αυστηρές διαδικασίες ελέγχου, κάτι που μάλλον απουσιάζει σε αυτήν την περίπτωση, καθώς τα σκάφη αυτά είναι αρκετές φορές γηρασμένα, κακοσυντηρημένα και υπο-ασφαλισμένα, χωρίς να πληρούν διεθνή κριτήρια ασφάλειας.
Τα emails που δημοσιεύτηκαν βάσει του Νόμου Περί Πρόσβασης στην Επίσημη Πληροφόρηση της Νέας Ζηλανδίας δείχνουν επιπλέον ότι το Mfat προσφέρθηκε να παράσχει βοήθεια στην αρμόδια υπηρεσία Maritime Cook Islands, ώστε να βελτιώσει τα στάνταρ της, καθώς το πρόβλημα εντείνεται παρά το γεγονός ότι η υπηρεσία διαθέτει όλες τις πληροφορίες για να αναλάβει δράση κατά πλοίων που δεν συμμορφώνονται.
Ένταση στις σχέσεις Νέας Ζηλανδίας και Νήσων Κουκ
Οι σχέσεις Νέας Ζηλανδίας και Νήσων Κουκ είναι σε ένταση, ιδιαίτερα μετά το ταξίδι του πρωθυπουργού των Νήσων Κουκ, Μαρκ Μπράουν, στο Πεκίνο τον Φεβρουάριο, όπου υπέγραψε συμφωνίες χωρίς προηγούμενη διαβούλευση με το Γουέλινγκτον, παρά το γεγονός ότι οι Νήσοι Κουκ συνιστούν τμήμα του ευρύτερου Βασιλείου της Νέας Ζηλανδίας και οι πολίτες τους φέρουν νεοζηλανδικό διαβατήριο. Η κίνηση αυτή προκάλεσε ευρείες αντιδράσεις και διαδηλώσεις στα νησιά.
Η περίπτωση του Eagle S εντείνει την αγωνία
Η προσοχή των αρχών έχει στραφεί ιδιαίτερα στο δεξαμενόπλοιο Eagle S με σημαία Νήσων Κουκ, που κατασχέθηκε από τις φινλανδικές αρχές τα Χριστούγεννα του 2024 στη Βαλτική Θάλασσα, μετά από υποψία εμπλοκής του στην καταστροφή του υποβρύχιου καλωδίου Estlink 2, το οποίο μεταφέρει ηλεκτρισμό από τη Φινλανδία στην Εσθονία. Η Νέα Ζηλανδία είχε ενημερώσει από τον προηγούμενο μήνα τις αρχές των Νήσων Κουκ πως το πλοίο παρουσίαζε σημαντικά προβλήματα συμμόρφωσης.
Επίσημες συνομιλίες αποκαλύπτουν βαθιές ανησυχίες
Η επίσημη αλληλογραφία καταγράφει τη βαθιά ανησυχία του Υπουργείου Εξωτερικών της Νέας Ζηλανδίας, σημειώνοντας πως η κατάσταση του μητρώου των Νησιών Κουκ χειροτερεύει διαρκώς, με πλοία που πιστεύεται ότι έχουν άμεση σχέση με τον ρωσικό «στόλο-φάντασμα».
«Το Γουέλινγκτον μάς έδωσε εντολή να κάνουμε διάβημα προς τις Νήσους Κουκ, ζητώντας εγγυήσεις και προσφέροντας παράλληλα βοήθεια για επίλυση του προβλήματος», αναφέρει σχετικό μήνυμα στις 10 Ιανουαρίου.
Η Νέα Ζηλανδία ζητά ξεκάθαρη διαβεβαίωση πως όλα τα πλοία που βρίσκονται υπό καθεστώς κυρώσεων έχουν διαγραφεί και πως διεξάγονται οι απαραίτητες ενέργειες προς αυτήν την κατεύθυνση.
Κίνδυνος για τη διεθνή ασφάλεια και φήμη των Νήσων Κουκ
Σε σχετικό έγγραφο του Φόρουμ Διαλόγου Άμυνας και Ασφάλειας Νέας Ζηλανδίας-Νήσων Κουκ υπογραμμίζεται ότι οι κινήσεις πλοίων του «στόλου-φάντασμα» υπονομεύουν τη διεθνή ασφάλεια και θέτουν σε κίνδυνο την αξιοπιστία των διεθνών προσπαθειών εφαρμογής κυρώσεων.
Επισημαίνεται ότι τέτοιες ενέργειες ενδέχεται να πλήξουν σοβαρά το διεθνές κύρος των ίδιων των Νήσων Κουκ και την αποτελεσματικότητα των διεθνών διπλωματικών προσπαθειών.
Οι Νήσοι Κουκ, πάντως, επιμένουν πως τόσο οι ίδιες όσο και η ιδιωτική εταιρεία Maritime Cook Islands δεσμεύονται να εφαρμόζουν απαρέγκλιτα τις διεθνείς κυρώσεις κατά της Μόσχας. Παρ’ όλα αυτά, από τα 59 υπό κυρώσεις πλοία, τα εννέα καταπλέουν ακόμα με σημαία τον Νήσων Κουκ.
