Παρόλο που η θεωρία της εξέλιξης αποτελεί μέρος των εκπαιδευτικών βιβλίων εδώ και χρόνια, η εγκυρότητά της στην πραγματικότητα δεν έχει κατοχυρωθεί.
Κατ’ αρχάς, η εξελικτική θεωρία είναι μία υπόθεση και όχι ένα αξίωμα.
Ο Βρετανός βιολόγος και φυσιοδίφης Κάρολος Δαρβίνος (Charles Darwin, 1809-1882), ο οποίος συνέλαβε και διαμόρφωσε αυτή την υπόθεση, την πρότεινε στο κοινό το 1859 με το βιβλίο του «Η καταγωγή των ειδών» («On the Origin of Species by Means of Natural Selection or The Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life»), όπου ο ίδιος αναφέρει ρητά ότι η «εξελικτική θεωρία είναι απλά μία υπόθεση, όχι ένα αξίωμα και χρειάζεται να διερευνηθεί περαιτέρω και να επαληθευτεί από τις μελλοντικές γενιές».
Ορισμένα από τα κεντρικά σημεία της υπόθεσης του Δαρβίνου είναι τα παρακάτω:
- Η θεωρία των κοινών προγόνων: Οι οργανισμοί μπορούν να εξελίσσονται από ένα είδος σε ένα άλλο. Όλοι οι οργανισμοί έχουν έναν κοινό πρόγονο, όπως τα κλαδιά ενός δέντρου φυτρώνουν από τον ίδιο κορμό. Οι μονοκύτταροι οργανισμοί μπορούν να εξελιχθούν σε πολυκύτταρους και κατόπιν σε ζώα, φυτά και μύκητες, αναπτυσσόμενοι σε διάφορα φύλα, σειρές, οικογένειες, γένη και είδη.
- Οι γονιδιακές μεταλλάξεις: Τα γονίδια μπορούν και μεταλλάσσονται. Με αυτό τον τρόπο εξελίσσονται οι οργανισμοί.
- Η φυσική επιλογή: Το φυσικό περιβάλλον ασκεί πιέσεις στα διάφορα είδη. Αυτά που προσαρμόζονται καλύτερα στο περιβάλλον τους επιβιώνουν. Οι δυνατοί επιβιώνουν, οι αδύναμοι εξαλείφονται. Ωστόσο, μέχρι τον Απρίλιο του 2020, περισσότεροι από 1.100 επιστήμονες και ερευνητές της χημείας, βιολογίας, ιατρικής, φυσικής, γεωλογίας, ανθρωπολογίας, παλαιοντολογίας, στατιστικής και άλλων πεδίων είχαν υπογράψει μία δήλωση η οποία αντιτίθετο στη θεωρία του Δαρβίνου. Μεταξύ άλλων, η εν λόγω δήλωση ανέφερε: «Διατηρούμε τις επιφυλάξεις μας απέναντι στην πρόταση ότι η “τυχαία παραλλαγή” και η “φυσική επιλογή” εξηγούν επαρκώς την περιπλοκότητα της ζωής και ενθαρρύνουμε μία σοβαρή κριτική ανασκόπηση των στοιχείων που στηρίζουν τη θεωρία του Δαρβίνου».
Σε τι στηρίζουν αυτοί οι επιστήμονες τις αμφιβολίες τους για τη θεωρία της εξέλιξης;
ΠΡΩΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ:
Έχουν πράγματι όλοι οι οργανισμοί έναν κοινό πρόγονο; Τι συμβαίνει με τον χαμένο κρίκο στην αλυσίδα της εξέλιξης;
Είναι πλέον παγιωμένη πεποίθηση και ακούμε συχνά ότι «το ανθρώπινο είδος εξελίχθηκε από τους πιθήκους». Η θεωρία της εξέλιξης υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι και οι πίθηκοι έχουν έναν κοινό πρόγονο – ανήκοντας και οι δύο στην οικογένεια των Ανθρωπιδών ή Hominidae – και ότι οι άνθρωποι εξελίχθηκαν από φυτά σε ζώα, σε πιθήκους και, τέλος, στον σύγχρονο άνθρωπο – τον Homo Sapiens. Αν τα πράγματα έγιναν όντως έτσι, σύμφωνα με την εξελικτική θεωρία θα έπρεπε να έχουν παραχθεί αμέτρητες γενεές ενδιάμεσων ειδών με ελάχιστες διαφορές μεταξύ τους. Ωστόσο, μέχρι τώρα, δεν έχει ανακαλυφθεί κανένα ενδιάμεσο είδος για κανένα πλάσμα. Δεν έχει βρεθεί κανένα δείγμα πιθηκοειδούς προγόνου του ανθρώπου.
Ορισμένα απολιθώματα «προγόνων» του ανθρώπου που έχουν ανακαλυφθεί συνίστανται κυρίως σε θραύσματα οστών. Οι πληροφορίες που παρέχουν αυτά τα δείγματα είναι ελάχιστες και δεν μπορούν να χρησιμεύσουν ως επιστημονικές αποδείξεις ότι ο άνθρωπος εξελίχθηκε από τον πίθηκο.
Το 1974, ανακαλύφθηκε στην Ανατολική Αφρική ένας σκελετός, ο οποίος ονομάστηκε «Λούσυ». Θεωρήθηκε ότι θα μπορούσε να αποτελεί τον κοινό πρόγονο των ανθρώπων και των πιθήκων και μελετήθηκε εκτεταμένα από πολλούς επιστήμονες παγκοσμίως.
Οι βασικές διαφορές μεταξύ του σκελετού της «Λούσυ» και ενός ανθρώπινου σκελετού βρίσκονται κυρίως στη δομή. Οι ανατόμοι Τζακ Στερν και Ράνταλ Σάσμαν [Jack Stern & Randall Sussman], από το Κέντρο Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, δημοσίευσαν μια εργασία στην Αμερικανική Εφημερίδα Ανθρωπολογίας, όπου επεσήμαναν ότι τα χέρια και τα πόδια της Λούσυ δεν έμοιαζαν καθόλου με ανθρώπινα: τα χέρια και πόδια των ανθρώπων είναι ίσια, ενώ αυτά της Λούσυ ήταν καμπύλα.
Ο Δρ Τσαρλς Όξναρντ, καθηγητής ανατομίας και ανθρώπινης βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας και καθηγητής στα Πανεπιστήμια του Σικάγο και του Μπέρμιγχαμ, γράφει στο βιβλίο του “Απολιθώματα, δόντια και φύλο: Νέες απόψεις για τη θεωρία της εξέλιξης» (εκδ. Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, 1987) ότι η Λούσυ δεν είχε καμία σχέση με τους προγόνους του ανθρώπου, αλλά ήταν ένα τύπος εξαφανισμένου πιθήκου που ανήκε στο είδος του «νοτίου αρχαιοπτέρυγος Αλφάλφα» και ο οποίος διέθετε μακριά, καμπύλα δάκτυλα χεριών και ποδιών, όπως όλα τα δενδρόβια πρωτεύοντα θηλαστικά.
Εν τούτοις, κατασκευάστηκε ένα άγαλμα της Λούσυ με ανθρώπινα χέρια και πόδια, το οποίο και τοποθετήθηκε σε ένα πάρκο.
Ο πίθηκος Πίλτνταουν ήταν ένα απολίθωμα το οποίο, όταν εμφανίστηκε στην Αγγλία μεταξύ του 1908 και του 1915, αντιμετωπίστηκε ως ο «χαμένος κρίκος» της εξελικτικής διαδικασίας των πιθήκων σε ανθρώπους. Τον Νοέμβριο του 1953, το περιοδικό Time δημοσίευσε μια πληθώρα στοιχείων που είχαν συγκεντρώσει οι Κέννεθ Πέητζ Όουκλεϋ, Σερ Ουίλφριντ Έντουαρντ Λε Γκρος Κλαρκ και Τζόζεφ Σ. Γουάινερ, μεταξύ άλλων, τα οποία αποδείκνυαν ότι το εν λόγω απολίθωμα ήταν, στην πραγματικότητα, κατασκευασμένο από τρία διαφορετικά είδη: το κρανίο ενός ανθρώπου του Μεσαίωνα, το σαγόνι ενός ουρακοτάγκου του Σαραβάκ 500 ετών και τα δόντια ενός χιμπατζή. Το κρανίο έφερε κηλίδες σκουριάς και χρωμικού οξέος. Η εξέταση στο μικροσκόπιο αποκάλυψε ίχνη από σφραγίσματα στα δόντια, οδηγώντας στο συμπέρασμα ότι τα δόντια του χιμπατζή είχαν αλλοιωθεί ώστε να μοιάζουν περισσότερο με τα ανθρώπινα δόντια και ότι ο πίθηκος του Πίλτνταουν ήταν η «μεγαλύτερη απάτη στη βρετανική ιστορία», όπως χαρακτηρίστηκε από άρθρο του BBC.
Ο «Άνθρωπος της Ιάβας», που ανακαλύφθηκε το 1891, συνδύαζε ένα κρανίο, ένα μηριαίο οστό και τρία δόντια. Αργότερα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο «Άνθρωπος της Ιάβας» αποτελούνταν επίσης από οστά διαφορετικών ειδών.
Ο «Άνθρωπος του Πεκίνου» ήταν ένας «όρθιος άνθρωπος» που ανακαλύφθηκε στο Τζοουκοουντιέν του Πεκίνου, στην Κίνα, μεταξύ των ετών 1920 και 1930. Θεωρήθηκε ισχυρή απόδειξη της ύπαρξης ενός κοινού προγόνου των ανθρώπων και των πιθήκων. Ωστόσο, αποδείχθηκε ότι και αυτός ήταν απλά ένα συνονθύλευμα από θραύσματα κρανίου, δόντια κλπ. Πολλοί επιστήμονες υποψιάζονται ότι ο εγκέφαλος του «Ανθρώπου του Πεκίνου» ήταν τόσο μικρός που δεν έμοιαζε με τον εγκέφαλο ενός πιθήκου, αλλά μάλλον με «έναν πίθηκο που κυνηγήθηκε και φαγώθηκε από τους ανθρώπους».
ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΡΩΤΗΜΑ:
Η εξέλιξη των ειδών βασίζεται στη «γονιδιακή μετάλλαξη»; Δεν υπάρχει αρκετός χρόνος στο σύμπαν!
Με βάση τη θεωρία της εξέλιξης, για να εξελιχθεί το είδος απαιτείται μια συγκεκριμένη γονιδιακή μετάλλαξη στο αρχικό είδος. Ενώ οι περισσότερες γονιδιακές μεταλλάξεις είναι επιβλαβείς, η πιθανότητα μιας ευεργετικής μετάλλαξης είναι περίπου μόνο 1 στις 1.000.
Στη συνέχεια, η μετάλλαξη πρέπει όχι μόνο να είναι συμβατή με άλλα γονίδια στο ίδιο το αρχικό είδος, αλλά και να επιβιώσει από τον φυσικό ανταγωνισμό και να είναι σε θέση να αναπαραχθεί. Η πιθανότητα ένα μεταλλαγμένο αλλά ωφέλιμο γονίδιο να είναι σταθερό και να εξαπλώνεται στον πληθυσμό είναι σχεδόν μηδενική.
Ας υποθέσουμε ότι απαιτούνται 10 ευεργετικές μεταλλάξεις (στην πραγματικότητα, χρειάζονται περισσότερες από 10) για να εξελιχθεί ένα είδος σε νέο είδος και ο χρόνος που απαιτείται είναι 10 στην ενενηκοστή εβδόμη χρόνια. Ωστόσο, γνωρίζουμε τώρα ότι η ηλικία του σύμπαντος είναι μόνο 20 δισεκατομμύρια χρόνια, δηλαδή 10 στη δεκάτη, οπότε είναι σχεδόν αδύνατο να παραχθεί ένα νέο είδος με γενετική μετάλλαξη. Το σύμπαν, κυριολεκτικά, δεν διαθέτει αρκετό χρόνο για την εξέλιξη.
ΤΡΙΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ:
Ισχύει πάντα στη φύση η «επιβίωση του ισχυρότερου»;
Ένα άλλο σημαντικό σημείο της θεωρίας της εξέλιξης είναι η «επιβίωση του ισχυρότερου», ότι δηλαδή επιβιώνουν τα πιο ευπροσάρμοστα άτομα. Ωστόσο, ακολουθούν όντως όλοι οι οργανισμοί στη φύση αυτόν τον κανόνα;
Το περιοδικό Nature δημοσίευσε μια μελέτη για την ανθεκτικότητα των βακτηρίων στα φάρμακα από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Βοστώνης και του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Διαπίστωσαν ότι ορισμένα στελέχη βακτηρίων με ισχυρή αντοχή στα φάρμακα θυσιάζονταν προκειμένου να αυξηθεί η συνολική αντοχή των βακτηρίων στα φάρμακα, βελτιώνοντας έτσι τις πιθανότητες επιβίωσης του είδους τους. Με άλλα λόγια, η φύση δεν ακολουθεί απόλυτα τον σκληρό νόμο του ανταγωνισμού για την «επιβίωση του ισχυρότερου» – ακόμη και μικροσκοπικά βακτήρια επιδεικνύουν αλτρουιστική συμπεριφορά και αυτοθυσία.
Οι άνθρωποι πίστευαν ότι τα άτομα ήταν αδιαίρετα μέχρι το 1897, όταν ο Βρετανός φυσικός Σερ Τζ. Τζ. Τόμσον ανακάλυψε ότι μπορούν να διαιρεθούν. Η ανάπτυξη της επιστήμης απαιτεί συνεχή αναθεώρηση των παλαιών αντιλήψεων. Είναι φυσικό η θεωρία της εξέλιξης, η οποία προτάθηκε το 1859, να αμφισβητείται σήμερα.
Αν, λοιπόν, η εξελικτική θεωρία δεν είναι αξιόπιστη, τι άλλο γνωρίζουμε για την προέλευση των ειδών;
Πριν από την Κάμβρια περίοδο, η βιολογική ποικιλομορφία ήταν ελάχιστη.
Ωστόσο, το 1909, ο Ουώλκοτ βρήκε απολιθώματα μιας ποικιλίας θαλάσσιων ζώων στον σχιστόλιθο Μπέρτζες στον Καναδά, τα οποία εμφανίστηκαν ξαφνικά σε μεγάλους αριθμούς κατά την Κάμβρια περίοδο (περίπου 570 έως 500 εκατομμύρια χρόνια πριν).
Η «ομάδα απολιθωμάτων του Τσενγκτζιάνγκ της Κίνας» δείχνει επίσης ότι, πριν από 530 εκατομμύρια χρόνια, πολλά διαφορετικά είδη ζώων εμφανίστηκαν ξαφνικά στην περιοχή Τσενγκτζιάνγκ. Τα απολιθώματα της Καμβρίου που βρέθηκαν σε όλο τον κόσμο ανήκουν συνολικά σε περισσότερες από 50 οικογένειες και δεκάδες χιλιάδες είδη. Δεν καταδεικνύουν κανένα ίχνος εξέλιξης ή αλλαγών, εξ ου και η ονομασία «Μεγάλη Έκρηξη της Ζωής».
Σύμφωνα με τη θεωρία της εξέλιξης, η ζωή προήλθε από τον ωκεανό και η ποικιλομορφία των ειδών είναι αποτέλεσμα της εξέλιξης κατά τη διάρκεια μιας μακράς χρονικής περιόδου. Δηλαδή, οι άνθρωποι εξελίχθηκαν από τα ψάρια. Ωστόσο, η ακόλουθη μελέτη αναιρεί πλήρως αυτή την άποψη.
Το 2018, ο Μαρκ Στοκλ [Mark Stoeckle] από το Πανεπιστήμιο Ροκφέλερ της Νέας Υόρκης και ο Ντέιβιντ Θάλερ [David Thaler] από το Πανεπιστήμιο της Βασιλείας στην Ελβετία δημοσίευσαν μια κοινή μελέτη στο περιοδικό Human Evolution. Μαζί με εκατοντάδες ερευνητές παγκοσμίως, μελέτησαν 100.000 είδη ζώων και 5 εκατομμύρια τμήματα DNA.
Ως γνωστόν, όπως το κάθε είδος στο σούπερ μάρκετ έχει το δικό του γραμμωτό κώδικα (barcode), έτσι και κάθε είδος στη Γη έχει έναν αντίστοιχο «γραμμoκώδικα» DNA στο μιτοχονδριακό γονίδιο. Αναλύοντας τους «γενετικούς γραμμωτούς κώδικες» των διαφόρων ειδών στη Γη και συγκρίνοντας τη μεταξύ τους ποικιλομορφία, οι επιστήμονες συμπέραναν ότι το 90% των ειδών στη Γη σήμερα, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου, εμφανίστηκαν την ίδια στιγμή πριν από 100.000 έως 200.000 χρόνια.
Ορισμένοι φυσικοί έχουν προτείνει την πιθανότητα ύπαρξης πολιτισμών ανώτερων του ανθρώπινου και ότι το περιβάλλον στο οποίο ζουν οι άνθρωποι μπορεί να έχει δημιουργηθεί από ανώτερα όντα. Σε αυτή την περίπτωση, είναι δυνατόν και το πλήθος των όντων με εκλεπτυσμένες λειτουργίες να δημιουργήθηκαν επίσης από ανώτερα όντα;
Αναμένουμε ότι, με τη συνεχή ανάπτυξη και βελτίωση της επιστήμης, η ανθρώπινη κατανόηση του φαινομένου της ζωής θα γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρη και ότι αυτά τα μυστήρια θα επιλύονται σταδιακά.
Της Yuhong Dong
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
