Περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε διάστημα μόλις 48 ωρών, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθώς νέο κύμα συγκρούσεων ξέσπασε στη Συρία μεταξύ κυβερνητικών δυνάμεων και υποστηρικτών του πρώην προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ. Το 70% των θυμάτων είναι άμαχοι πολίτες, με την πλειοψηφία τους να ανήκουν στην Αλαουιτική κοινότητα.
Επίκεντρο και χαρακτήρας των συγκρούσεων
Οι συγκρούσεις ξεκίνησαν το απόγευμα της Πέμπτης 6 Μαρτίου στην περιοχή της Τζαμπλέ στη Λαττάκεια, όταν δυνάμεις πιστές στον πρώην πρόεδρο Άσαντ επιτέθηκαν σε κυβερνητικές μονάδες. Η βία εξαπλώθηκε ταχύτατα στις παράκτιες περιοχές της Μεσογείου, τα βουνά του Ανσαρίγια και τις πόλεις Χομς και Ταρτούς.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι ανθρώπινες απώλειες ανέρχονται σε 1.018 νεκρούς, εκ των οποίων:
- 745 άμαχοι πολίτες
- 125 στρατιώτες
- 148 μαχητές προσκείμενοι στον Άσαντ
Ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι εκτιμούν ότι ο πραγματικός αριθμός ενδέχεται να ξεπερνά τους 1.200, καθώς πολλά περιστατικά σε απομακρυσμένες περιοχές δεν έχουν καταγραφεί επίσημα.
Η θρησκευτική διάσταση της σύγκρουσης
Οι εξελίξεις φέρνουν στο προσκήνιο τη βαθιά θρησκευτική και εθνοτική διαίρεση που χαρακτηρίζει τη συριακή κοινωνία. Η αλαουίτικη κοινότητα, μια σιιτική μουσουλμανική ομάδα που αποτελεί το 10-12% του πληθυσμού της Συρίας, βρίσκεται στο επίκεντρο των επιθέσεων.
Παρά το γεγονός ότι πολλοί Αλαουίτες αντιτάχθηκαν στο καθεστώς Άσαντ, η συλλογική τους ταυτότητα έχει συνδεθεί με αυτό λόγω της καταγωγής του πρώην προέδρου. Αυτό έχει καταστήσει την κοινότητα στόχο αντιποίνων, με το 80% των αμάχων θυμάτων να προέρχονται από αυτή.
Ιδιαίτερα ανησυχητικές είναι οι αναφορές για εκτελέσεις γυναικών και παιδιών σε σπίτια και δημόσιους χώρους, καθώς και βίντεο που κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα και δείχνουν μαχητές με κυβερνητικά διακριτικά να εκτελούν αιχμαλώτους.
Ανθρωπιστική κρίση και διεθνείς αντιδράσεις
Ο Ερυθρός Σταυρός έχει εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για την κατάρρευση των υγειονομικών δομών στη Λαττάκεια. Τα νοσοκομεία λειτουργούν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και βασικά φάρμακα, ενώ οι δυνάμεις ασφαλείας φέρονται να εμποδίζουν την πρόσβαση ανθρωπιστικών οργανώσεων, αφήνοντας εκατοντάδες τραυματίες χωρίς ιατρική περίθαλψη.
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε τις αναφορές «βαθύτατα ανησυχητικές» και ζήτησε άμεση κατάπαυση του πυρός και σεβασμό του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Παράλληλα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ανθρωπιστικής Βοήθειας (ECHO) ανακοίνωσε την αποστολή πέντε ειδικών αεροσκαφών με ιατροφαρμακευτικό εξοπλισμό, αλλά η κυβέρνηση της Δαμασκού αρνείται να χορηγήσει άδεια προσγείωσης.
Η τοποθέτηση του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά
Στο πλαίσιο των διεθνών αντιδράσεων, ο πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας Αντώνης Σαμαράς εξέδωσε γραπτή δήλωση με την οποία προειδοποιεί την Ευρωπαϊκή Ένωση για τον ρόλο της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας και άμυνας, με αφορμή τις πρόσφατες συγκρούσεις στη Συρία.
Στη δήλωσή του, ο κος Σαμαράς επισημαίνει: «Η ανατροπή του Άσαντ καλωσορίστηκε από την Ευρώπη και τη Δύση, γιατί εκπροσωπούσε ένα αυταρχικό καθεστώς. Όμως, η ΕΕ και η Δύση όφειλε να γνωρίζει ότι όταν αντικαθιστάς το κακό με το χείρον, τον αυταρχικό ηγέτη με ένα ηγετικό στέλεχος της Αλ Κάιντα, ενεργούμενο της Τουρκίας του Ερντογάν και του Φιντάν, τότε νομοτελειακά οδηγούμαστε σε σφαγές χιλιάδων αμάχων και σκηνές βαρβαρότητας που δεν αντέχει η ανθρωπότητα τον 21ο αιώνα».
Ο πρώην πρωθυπουργός χαρακτηρίζει τα γεγονότα στη Συρία ως «νεοοθωμανικής εμπνεύσεως» που «υλοποιείται δια χειρός των τρομοκρατών του Αχμέντ αλ-Σάρα», προσθέτοντας πως η Ευρωπαϊκή Ένωση «οφείλει να αντιληφθεί το ρόλο της Τουρκίας του Ερντογάν σε αυτό το εν εξελίξει έγκλημα».
Επιπλέον, ο κος Σαμαράς καλεί την ελληνική κυβέρνηση να αναλάβει πρωτοβουλία ώστε η ΕΕ να καταδικάσει το νέο καθεστώς της Δαμασκού και να επαναφέρει τις κυρώσεις, τονίζοντας ότι «πρώτα [έρχονται] οι μεταρρυθμίσεις και η τήρησή τους στην πράξη και μετά η άρση των κυρώσεων».
Πολιτικό πλαίσιο και προοπτικές
Η πτώση του Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024, μετά από 13 χρόνια εμφύλιου πολέμου, είχε δημιουργήσει ελπίδες για μια νέα αρχή στη χώρα. Ωστόσο, οι πρόσφατες εξελίξεις αποκαλύπτουν τις βαθιές διαιρέσεις που εξακολουθούν να υπάρχουν.
Ο νέος πρόεδρος Αχμέντ αλ-Σάρα έχει υποσχεθεί «αυστηρή τιμωρία» σε όσους διαπράττουν εγκλήματα κατά αμάχων. Ωστόσο, αναλυτές επισημαίνουν ότι οι ενέργειες των κυβερνητικών δυνάμεων υπονομεύουν αυτήν τη ρητορική, ενώ η συνεχιζόμενη παρουσία ανεξέλεγκτων πολιτοφυλακών – παρά την επίσημη διάλυσή τους – αποτελεί κρίσιμο παράγοντα αστάθειας.
Η διεθνής κοινότητα εκφράζει φόβους ότι η τρέχουσα κλιμάκωση μπορεί να οδηγήσει σε νέο κύκλο εμφύλιας σύγκρουσης. Ήδη παρατηρείται αυξημένη κινητικότητα στα σύνορα, με την Τουρκία και το Ιράν να ενισχύουν τις στρατιωτικές τους εγκαταστάσεις, ενώ ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη έχουν εντοπιστεί στον συριακό εναέριο χώρο.
