Ο Μπιλ Γκέιτς κάλεσε τα Ηνωμένα Έθνη να προχωρήσουν σε μια «μεγάλη στρατηγική στροφή» από αυτό που χαρακτήρισε «αποκαλυπτική προσέγγιση» των στόχων για το κλίμα, προς την κατεύθυνση της ανακούφισης της φτώχειας και της χρηματοδότησης εμβολίων.
Κατά τη διάρκεια συζήτησης στις 28 Οκτωβρίου, ο συνιδρυτής της Microsoft ανέφερε ότι, αν έπρεπε να επιλέξει μεταξύ της εξάλειψης της ελονοσίας και μιας αύξησης της θερμοκρασίας κατά ένα δέκατο του βαθμού, θα προτιμούσε «να ανέβει η θερμοκρασία κατά 0,1 βαθμό, αν αυτό σήμαινε να απαλλαγούμε από την ελονοσία», υπογραμμίζοντας ότι «ο κόσμος δεν αντιλαμβάνεται τα βάσανα που υπάρχουν σήμερα».
Σε ανάρτηση 17 σελίδων, η οποία δημοσιεύθηκε ανήμερα των 70ών γενεθλίων του, ο Γκέιτς ανέφερε ότι η αλλαγή στάσης του είναι ρεαλιστική, δεδομένων των περικοπών στη διεθνή βοήθεια από τις πλούσιες χώρες, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, γεγονός που, όπως είπε, επηρεάζει τη χρηματοδότηση των εμβολίων.
Το Ίδρυμα Γκέιτς αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους δωρητές παγκόσμιων οργανισμών υγείας, όπως η Παγκόσμια Συμμαχία για τα Εμβόλια και τον Εμβολιασμό (GAVI) και πλήθος ερευνητικών προγραμμάτων. Ωστόσο, ορισμένα προγράμματα εμβολιασμού που χρηματοδοτήθηκαν από το Ίδρυμα στις αναπτυσσόμενες χώρες έχουν δεχθεί επικρίσεις για ζητήματα συναίνεσης, διαφάνειας και σοβαρών παρενεργειών, ακόμη και θανάτων.
Το 2017, η ινδική κυβέρνηση διέκοψε μέρος της συνεργασίας της με το Ίδρυμα Γκέιτς σε προγράμματα ανοσοποίησης, επικαλούμενη σύγκρουση συμφερόντων. Παράλληλα, η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα των εμβολίων έχουν τεθεί υπό αμφισβήτηση μετά τους εμβολιασμούς για την COVID-19, τους οποίους ο Γκέιτς προώθησε ενεργά. Ο υπουργός Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών των Ηνωμένων Πολιτειών, Ρόμπερτ Φ. Κέννεντυ Τζ., μακροχρόνιος επικριτής του Γκέιτς, ανακοίνωσε πρόσφατα μια συνολική επανεξέταση της ασφάλειας των παιδικών εμβολίων.
Ελονοσία και υποσιτισμός
Ο Γκέιτς τόνισε ότι εξακολουθεί να θεωρεί την κλιματική αλλαγή σοβαρό πρόβλημα, αλλά, κατά την άποψή του, οι στόχοι θερμοκρασίας δεν αποτελούν το καταλληλότερο μέτρο της ανθρώπινης ευημερίας. Υποστήριξε ότι τα εμβόλια πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα χρηματοδότησης, καθώς βελτιώνουν τα επίπεδα υγείας και δημιουργούν πιο ανθεκτικές κοινωνίες, οι οποίες, όπως είπε, είναι καλύτερα εξοπλισμένες για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του κλίματος.
Επικαλέστηκε έρευνα του University of Chicago Climate Impact Lab, σύμφωνα με την οποία οι προβλεπόμενοι θάνατοι από την κλιματική αλλαγή μειώνονται κατά περισσότερο από 50% όταν ληφθεί υπόψη η αναμενόμενη οικονομική ανάπτυξη έως το τέλος του αιώνα.
Στην ίδια ανάρτηση, η οποία γράφτηκε ενόψει της διάσκεψης COP30 του ΟΗΕ για το κλίμα στη Βραζιλία τον επόμενο μήνα —στην οποία δεν θα συμμετάσχει— ο Γκέιτς εξέφρασε την πεποίθηση ότι τα κονδύλια που προορίζονται για τους κλιματικούς στόχους δεν δαπανώνται «για τα σωστά πράγματα». Υπογράμμισε ότι ο πήχης πρέπει να είναι «πολύ υψηλός» για το τι χρηματοδοτείται με χρήματα βοήθειας, επισημαίνοντας πως, αν κάτι εξαλείφει 10.000 τόνους εκπομπών με κόστος αρκετά εκατομμύρια δολάρια, «αυτό απλώς δεν πληροί τα κριτήρια».
Ρεαλιστική θεώρηση του προβλήματος
Ο Γκέιτς σημείωσε ότι πιστεύει πως η κλιματική αλλαγή θα έχει σοβαρές συνέπειες, αλλά δεν θα σημάνει την καταστροφή της ανθρωπότητας, και εκτίμησε ότι τα χρήματα θα μπορούσαν να δαπανηθούν πιο αποτελεσματικά σε τομείς όπως η ανθεκτικότητα των καλλιεργειών και η υγειονομική περίθαλψη.
Αναγνώρισε ότι ορισμένοι υποστηρικτές της κλιματικής δράσης ενδέχεται να διαφωνήσουν μαζί του ή να τον χαρακτηρίσουν υποκριτή λόγω του δικού του ανθρακικού αποτυπώματος —το οποίο, όπως διευκρίνισε, «αντισταθμίζει πλήρως με νόμιμες πιστώσεις άνθρακα»— ή να θεωρήσουν τη θέση του ως τρόπο να μειώσει τη σημασία της κλιματικής αλλαγής.
Αν και παραδέχτηκε ότι δεν υπάρχει «καμία πιθανότητα» η υπερθέρμανση του πλανήτη να περιοριστεί στους 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, αλλά «πιθανότατα θα είναι κάτω από τους 3 βαθμούς», εξέφρασε την πεποίθηση ότι η προσαρμογή και η καινοτομία θα διασφαλίσουν πως μια τέτοια αύξηση «δεν θα σημάνει το τέλος του πολιτισμού».
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης με δημοσιογράφους, εξήγησε ότι η στάση του είναι «μια ρεαλιστική θεώρηση» από κάποιον που «προσπαθεί να μεγιστοποιήσει τα χρήματα και την καινοτομία που βοηθούν τις φτωχές χώρες».
Αλλαγή στάσης
Η πρόσφατη τοποθέτηση του Γκέιτς σηματοδοτεί αλλαγή στάσης σε σχέση με το παρελθόν. Το 2021 είχε εκδώσει βιβλίο στο οποίο παρουσίαζε ένα σχέδιο για τη μείωση των εκπομπών, με στόχο την αποφυγή αυτού που αποκαλούσε «κλιματική καταστροφή». Πριν από μία δεκαετία, οι παγκόσμιοι ηγέτες είχαν υπογράψει τη Συμφωνία του Παρισιού για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου, αλλά οι επιστήμονες πλέον θεωρούν σχεδόν αναπόφευκτη την υπέρβαση αυτού του ορίου.
Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, είχε αποσύρει τη χώρα του από τη Συμφωνία του Παρισιού και έχει επανειλημμένα χαρακτηρίσει την έννοια της ανθρωπογενούς υπερθέρμανσης του πλανήτη ως «απάτη». Μάλιστα, σε ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 23 Σεπτεμβρίου, είχε αποκαλέσει την κλιματική αλλαγή «τη μεγαλύτερη απάτη που διαπράχθηκε ποτέ εις βάρος του κόσμου».
Σύμφωνα με το Forbes, τον Μάιο του 2025, η καθαρή περιουσία του Γκέιτς ανερχόταν στα 115,1 δισεκατομμύρια δολάρια, καθιστώντας τον 13ο πλουσιότερο άνθρωπο στον κόσμο.
Της Rachel Roberts
Με πληροφορίες από το Associated Press
