Ο ηγέτης του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, απέρριψε την προοπτική άμεσων συνομιλιών με τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας, χαρακτηρίζοντας την παρούσα κατάσταση «άλυτη».
Η απόφαση αυτή έπεται της αναστολής των διαπραγματεύσεων με την Ουάσιγκτον μετά τους αμερικανικούς βομβαρδισμούς στο υπόγειο πυρηνικό συγκρότημα του Φορντό στις 21 και 22 Ιουνίου, όταν βομβαρδιστικά B-2 έπληξαν την περιοχή με βόμβες διάτρησης σκυροδέματος βάρους 13,6 τόνων.
Σύμφωνα με το ιρανικό πρακτορείο IRNA, ο Χαμενεΐ, σε ομιλία του στις 24 Αυγούστου, υποστήριξε ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν το Ιράν να υπακούσει στις εντολές τους», προσθέτοντας ότι ο ιρανικός λαός «αισθάνεται βαθιά προσβεβλημένος από αυτή τη σοβαρή ύβρη και θα σταθεί με όλες του τις δυνάμεις απέναντι σε όσους τρέφουν μια τέτοια λανθασμένη προσδοκία». Όσους εισηγούνται άμεσες διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον τους χαρακτήρισε «επιπόλαιους».
Ο 86χρονος αγιατολάχ, που βρίσκεται στην ηγεσία από το 1989, επανέλαβε ότι «το ζήτημα αυτό είναι άλυτο».
Τα σχόλια αυτά έγιναν λίγο μετά τη συμφωνία της Τεχεράνης, στις 22 Αυγούστου, να ξαναρχίσει συνομιλίες με τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία για τον εμπλουτισμό ουρανίου. Στις 15 Ιουλίου, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρρό είχε προειδοποιήσει ότι οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες επιφυλάσσονται του δικαιώματός τους να επαναφέρουν τις κυρώσεις εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία για ένα μακροπρόθεσμο πλαίσιο στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Στις 22 Αυγούστου, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεπουλ ανακοίνωσε ότι οι συνομιλίες θα ξεκινήσουν στις 26 Αυγούστου και προειδοποίησε ότι οι λεγόμενες «κυρώσεις επαναφοράς» του ΟΗΕ θα τεθούν σε ισχύ, εάν δεν υπάρξει επαληθεύσιμη και διαρκής συμφωνία για το ιρανικό πρόγραμμα.
Η Τεχεράνη υποστηρίζει ότι επιδιώκει την ανάπτυξη πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς, αρνούμενη πως κατασκευάζει όπλα. Ωστόσο, στις 12 Ιουνίου, το Διοικητικό Συμβούλιο της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (International Atomic Energy Agency – IAEA) κατέληξε ότι το Ιράν δεν συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις του στο πλαίσιο της «Συνθήκης Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων».
Λίγες ώρες μετά την απόφαση αυτή, το Ισραήλ ξεκίνησε αεροπορικές επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις και άλλους στόχους εντός του Ιράν, που διήρκεσαν δώδεκα ημέρες. Η Τεχεράνη απάντησε με επιθέσεις πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών εναντίον του Ισραήλ, ενώ στις 24 Ιουνίου συμφωνήθηκε εκεχειρία, μετά από συμβολικό πλήγμα του Ιράν σε αμερικανική στρατιωτική βάση στο Κατάρ, ως αντίποινα για τον βομβαρδισμό του Φορντό.
Στις 30 Ιουνίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι δεν σχεδιάζει να προσφέρει οτιδήποτε στο Ιράν και ότι δεν προτίθεται να συμμετάσχει σε συνομιλίες με το καθεστώς της Τεχεράνης.
Ο Χαμενεΐ τόνισε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν εχθρική στάση απέναντι στο Ιράν από το 1979, όταν ανατράπηκε ο Σάχης και εγκαθιδρύθηκε το θεοκρατικό καθεστώς. Όπως είπε, οι αιτίες της εχθρότητας αυτής συχνά καλύπτονται με προσχήματα όπως η τρομοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η θέση της γυναίκας και η δημοκρατία. Κατά τον ίδιο, η τρέχουσα αμερικανική διοίκηση έχει ξεκαθαρίσει τον πραγματικό της στόχο, που είναι να καταστήσει το Ιράν υπάκουο.
Ο Ιρανός ηγέτης υποστήριξε ότι η χώρα παραμένει ενωμένη και ότι το ισλαμικό σύστημα δεν μπορεί να καμφθεί με τον πόλεμο. Αναφερόμενος στην κατάσταση στη Γάζα, μίλησε για «πρωτοφανή ιστορικά δεινά» των Παλαιστινίων και επέκρινε τις φραστικές καταδίκες του Ισραήλ από δυτικές κυβερνήσεις ως ανεπαρκείς.
Για το Ισραήλ, ο Χαμενεΐ το χαρακτήρισε «κακοήθη καρκίνο» και εξέφρασε την ελπίδα ότι «ο Θεός θα ευλογήσει τον αγώνα του ιρανικού έθνους και των αληθινών αναζητητών της δικαιοσύνης παγκοσμίως ώστε να ξεριζωθεί».
Παράλληλα, το ιρανικό καθεστώς, αφού επιβίωσε της στρατιωτικής πίεσης από το Ισραήλ, εμφανίζεται να ανανεώνει τις απειλές του κατά αντιφρονούντων και επικριτών στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Στις 31 Ιουλίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς και δώδεκα ευρωπαϊκές χώρες εξέδωσαν κοινή δήλωση, καταδικάζοντας τον «αυξανόμενο αριθμό κρατικών απειλών» από τις ιρανικές υπηρεσίες πληροφοριών.
Στη δήλωση τονιζόταν ότι «υπάρχει ενιαία αντίθεση στις απόπειρες των ιρανικών υπηρεσιών να δολοφονήσουν, να απαγάγουν και να παρενοχλήσουν άτομα στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, σε κατάφωρη παραβίαση της κυριαρχίας μας». Υπογραμμιζόταν επίσης ότι στόχοι των ιρανικών επιχειρήσεων είναι «δημοσιογράφοι, αντιφρονούντες, εβραϊκές κοινότητες, καθώς και νυν και πρώην αξιωματούχοι στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική».
Του Chris Summers
Με πληροφορίες από το Reuters
