Της Yvonne Marcotte
Μετάφραση: Αλία Ζάε
Ο ερχομός της Άνοιξης φέρνει πάντα μαζί του ελπίδες για τη νέα ζωή, ιδίως μετά από έναν δύσκολο χειμώνα. Στην αρχαιότητα, οι άνθρωποι πίστευαν ότι οι θεοί όριζαν τα πάντα στη γη και όλα τα φυσικά φαινόμενα υπάκουαν σε ανώτερους νόμους. Στην αρχαία Ελλάδα, ο ερχομός της Άνοιξης συνδεόταν με την επιστροφή της Περσεφόνης, κόρης της θεάς Δήμητρας, στον επάνω κόσμο.
Όταν ο Πλούτωνας, θεός του Κάτω Κόσμου, αγάπησε την Περσεφόνη και την άρπαξε για να την πάρει μαζί του στο σκοτεινό του βασίλειο των ψυχών, η μητέρα της, θεά της γης και των γεννημάτων, θρηνούσε ακατάπαυστα τον χαμό της κόρης της. Τα πάντα στη γη μαράθηκαν, τίποτε δεν φύτρωνε πια. Ο Δίας έπρεπε να παρέμβει και ζήτησε από τον Πλούτωνα να αφήσει την κόρη να επιστρέψει στη μητέρα της. Αυτός συμφώνησε, αλλά πριν φύγει η Περσεφόνη, της έδωσε να φάει λίγο ρόδι. Αυτό την έδεσε με τον Κάτω Κόσμο και δεν μπορούσε πια να τον εγκαταλείψει για πάντα. Τελικά, βρέθηκε μια συμβιβαστική λύση: η Περσεφόνη θα περνούσε τον μισό χρόνο με τη μητέρα της στη γη και τον υπόλοιπο μισό με τον άντρα της στον Άδη. Όσο η Περσεφόνη βρισκόταν στον Άδη, η Δήμητρα θρηνούσε κι ο χειμώνας μαινόταν. Όταν επέστρεφε, η Δήμητρα αναγάλλιαζε και η γη αναγεννιόταν και άνθιζε. Η Περσεφόνη έφερνε μαζί της την Άνοιξη.
Ο Φρέντερικ Λέιτον επέλεξε να απαθανατίσει στον πίνακά του «Η επιστροφή της Περσεφόνης» (περ. 1890-91) τη στιγμή που ο Ερμής ψυχοπομπός οδηγεί την κόρη έξω από τα σκοτάδια του Άδη στο φως και στην αγκαλιά της μητέρας της.
Η Δήμητρα στέκεται στην είσοδο του Άδη με τα χέρια της ανοικτά, έτοιμη να αγκαλιάσει και να καλωσορίσει την κόρη της. Τα φωτεινά της ενδύματα με τα γήινα ζεστά χρώματα μάς μεταδίδουν την αγάπη της για το παιδί της, αλλά και τον ερχομό μιας λαμπερής εποχής, γεμάτης καρπούς.
Ο ουρανός πίσω της είναι γεμάτος σύννεφα, με κομμάτια γαλάζιου να διαφαίνονται στα ανοίγματά τους, προϊδεάζοντάς μας για την αλλαγή των εποχών. Στα πόδια της Δήμητρας, ένα ανθισμένο κλαδί αμυγδαλιάς επίσης μαρτυρά τον ερχομό της Άνοιξης.
Στα δεξιά, βλέπουμε την Περσεφόνη, που τεντώνει κι αυτή τα χέρια της προς τη μητέρα της. Το χλωμό της δέρμα και τα κάπως ξεθωριασμένα ρούχα της μιλούν για τον χρόνο που πέρασε μακριά από το ζωογόνο φως του ήλιου. Η κόρη είναι ολόψυχα στραμμένη προς το άνοιγμα της σπηλιάς και τη μητέρα της, ανυπομονώντας να επιστρέψει στο σπίτι της στον επάνω κόσμο. Οι δυο γυναικείες μορφές αδημονούν να ενωθούν και πάλι.
Ο Ερμής ψυχοπομπός, σταλμένος από τον Δία, οδηγεί με ασφάλεια την Περσεφόνη στο φως της ημέρας. Φορά σκούρο μπλε μανδύα και τα φτερά στο χαρακτηριστικό καπέλο του ξεχωρίζουν κόκκινα. Κρατά το κηρύκειο, ως αγγελιοφόρος του Δία. Κάτω αριστερά, κρυμμένο στα σκοτάδια, αχνοφαίνεται ένα ον του Κάτω Κόσμου, που παρατηρεί τη σκηνή με περιέργεια.
Μια εποχή γιορτής
Ο ερχομός της Άνοιξης γιορτάζεται με πολλούς τρόπους σε όλες τις μεριές του πλανήτη. Οι Ιάπωνες περιδιαβαίνουν κάτω από τις ανθισμένες κερασιές και κρεμούν γιοκαζούρα (φανάρια) από τα δέντρα. Στην Αυστραλία, πάλι, όπου η Άνοιξη τους επισκέπτεται τον μήνα Σεπτέμβριο, οι εορτασμοί διαρκούν έναν μήνα. Αποκαλούν αυτήν την περίοδο «Φλωριάδα», δηλαδή λουλουδιασμένη. Στην Ινδία, έχουν το φεστιβάλ της Άνοιξης, ένα πολύχρωμο φεστιβάλ, που ονομάζεται και «φεστιβάλ της Αγάπης».
Ο πίνακας του Λέιτον «Η επιστροφή της Περσεφόνης» φέρει τη σφραγίδα των ιδανικών των Προ-Ραφαηλιτών. Ο ζωγράφος [Frederic Leighton, 1830-1896] είχε γνωριστεί με τον Τζον Έβερετ Μιλλαί και τους Νέο-κλασικιστές Ζαν-Ωγκίστ-Ντομινίκ Ενγκρ και Ευγένιο Ντελακρουά, ενώ το 1860, ανακάλυψε τους Προ-Ραφαηλίτες, η επιρροή των οποίων φαίνεται στο ιδεαλιστικό και ρομαντικό φως που λούζει τον πίνακά του.
Η Άνοιξη είναι τόσο συμβολική όσο και πραγματική. Σε κάθε περίπτωση, είναι πάντα καλοδεχούμενη!
