Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, ελπίζει να ενταχθεί τελικά στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (Shanghai Cooperation Organization-SCO) υπό την ηγεσία της Μόσχας, δήλωσε ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αυτή την εβδομάδα.
«Στόχος μας είναι να γίνουμε μόνιμο μέλος εκεί [στον SCO] -όχι παρατηρητής», δήλωσε ο κ. Ερντογάν στους δημοσιογράφους στις 11 Ιουλίου.
Από το 2013, η Τουρκία είναι «εταίρος διαλόγου» του SCO, κάτι που θεωρείται γενικά ως ένα πρώτο βήμα προς την ενδεχόμενη ένταξη στον οργανισμό.
Η Τουρκία, είπε ο κ. Ερντογάν, «θα πρέπει τώρα να ενταχθεί στους Shanghai Five («Πέντε της Σαγκάης») ως μόνιμο μέλος». Έχει ήδη θέσει το θέμα, όπως είπε, στους ηγέτες της Ρωσίας και της Κίνας.
Ο Τούρκος ηγέτης έκανε τις παρατηρήσεις αυτές μετά τη συμμετοχή του σε τριήμερη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσινγκτον, η οποία επικεντρώθηκε κυρίως στη συνεχιζόμενη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας.
Το 1996, η Μόσχα και το Πεκίνο ίδρυσαν τους λεγόμενους Shanghai Five για να αντιμετωπίσουν την αντιληπτή δυτική επιρροή στην Ευρασία.
Μαζί με τη Ρωσία και την Κίνα, στα ιδρυτικά μέλη του οργανισμού περιλαμβάνονταν το Καζακστάν, το Τατζικιστάν και το Κιργιστάν.
Όταν το Ουζμπεκιστάν προσχώρησε το 2001, το περιφερειακό μπλοκ άλλαξε επίσημα το όνομά του σε Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης.
Η Ινδία και το Πακιστάν έγιναν μέλη το 2017, παρά τις ιστορικές τους αντιπαλότητες, και το Ιράν προσχώρησε στο μπλοκ το 2023.
Σε μια σημαντική σύνοδο κορυφής του SCO στο Καζακστάν την περασμένη εβδομάδα, η Λευκορωσία -ένας βασικός σύμμαχος της Ρωσίας στην Ανατολική Ευρώπη- έγινε το δέκατο μέλος του οργανισμού.
Στη σύνοδο κορυφής, που πραγματοποιήθηκε στις 3 και 4 Ιουλίου, συμμετείχαν οι περισσότεροι αρχηγοί κρατών της SCO και οι ηγέτες της Τουρκίας, του Αζερμπαϊτζάν, του Κατάρ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Σύμφωνα με τον ιδρυτικό της χάρτη, η SCO προωθεί την πολιτική, οικονομική και εμπορική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών.
Ο οργανισμός, ωστόσο, ασχολείται επίσης με την κοινή άμυνα και την ασφάλεια.
Το περασμένο καλοκαίρι, προσωπικό από κράτη μέλη της SCO συμμετείχε σε στρατιωτικές ασκήσεις στην κεντρική περιοχή Τσελιάμπινσκ της Ρωσίας.
Αυτή την εβδομάδα, ο Μπαχτιγιέρ Χακίμοφ, ακόλουθος της Μόσχας για θέματα SCO, ανακοίνωσε ότι ο οργανισμός θα πραγματοποιήσει κοινές ασκήσεις καταπολέμησης της τρομοκρατίας το επόμενο έτος.
Τα γυμνάσια «διεξάγονται από τις ένοπλες δυνάμεις [των μελών του SCO] και αποσκοπούν στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας», δήλωσε στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS στις 9 Ιουλίου.
«Το 2025, το [ρωσικό] υπουργείο Άμυνας έχει προγραμματίσει άλλη μια άσκηση αυτού του είδους», πρόσθεσε ο κ. Χακίμοφ χωρίς να πει πού θα διεξαχθούν οι ασκήσεις.
Μιλώντας στη σύνοδο κορυφής της SCO την περασμένη εβδομάδα, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν επανέλαβε τις εκκλήσεις για μια «νέα αρχιτεκτονική συνεργασίας, αδιαίρετης ασφάλειας και ανάπτυξης στην Ευρασία».
Αυτή η «νέα αρχιτεκτονική», δήλωσε στα κρατικά μέσα ενημέρωσης, είχε ως στόχο να αντικαταστήσει «τα ξεπερασμένα ευρωκεντρικά και ευρωατλαντικά μοντέλα που έδιναν μονομερή πλεονεκτήματα σε ορισμένα κράτη».
Μοναδική θέση
Τον περασμένο μήνα, ο κ. Πούτιν δήλωσε ότι ο SCO είναι ανοικτός σε όλα τα κράτη της Ευρασίας, συμπεριλαμβανομένων των μελών του ΝΑΤΟ, όπως η Τουρκία, η οποία προσχώρησε στη δυτική συμμαχία το 1952.
Υπό τον κ. Ερντογάν, η Τουρκία διατηρεί καλές σχέσεις με τη Ρωσία, με την οποία μοιράζεται εκτεταμένους εμπορικούς δεσμούς και θαλάσσια σύνορα.
Η Άγκυρα καταδίκασε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, αλλά αρνήθηκε να υποστηρίξει τις δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας – προς ενόχληση των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ.
Η Τουρκία έχει επίσης διατηρήσει καλές σχέσεις με το Κίεβο, επιτρέποντάς της περιστασιακά να διαδραματίσει το ρόλο του διαμεσολαβητή.
Ωστόσο, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ φάνηκε να «παγώνει» στην ελπίδα της Τουρκίας να ενταχθεί στον SCO -τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.
«Γνωρίζουμε τη φιλοδοξία της Τουρκίας να ενταχθεί στον SCO», δήλωσε ο κ. Πεσκόφ στις 12 Ιουλίου, σύμφωνα με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης.
«Αλλά υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των δεσμεύσεων της Τουρκίας ως μέλους του ΝΑΤΟ και της ιδεολογίας που αντικατοπτρίζεται στα ιδρυτικά έγγραφα της SCO», δήλωσε στους δημοσιογράφους.
«Υπάρχουν ορισμένα ζητήματα που πρέπει να συζητηθούν», πρόσθεσε χωρίς να δώσει περισσότερες διευκρινίσεις.
Μέχρι τη δημοσίευση, η Άγκυρα δεν είχε ακόμη απαντήσει στις παρατηρήσεις του εκπροσώπου του Κρεμλίνου.
Το πρακτορείο Reuters συνέβαλε σε αυτό το άρθρο.
