Στο τέλος του τελευταίου ηλιακού κύκλου το 2019, οι επίσημες προβλέψεις έδειχναν ότι ο επόμενος κύκλος θα ήταν εξίσου αδύναμος με τον προηγούμενο, γράφει το Science Alert.
Αυτές οι προβλέψεις αποδείχθηκαν λανθασμένες. Ο τρέχων ηλιακός κύκλος αποδείχθηκε πολύ πιο ισχυρός από ό,τι περίμεναν η NASA και η NOAA. Τώρα, οι επιστήμονες λένε ότι η δραστηριότητα του Ήλιου βρίσκεται σε ανοδική πορεία, εκτός των ορίων του 11ετούς ηλιακού κύκλου. Στην πραγματικότητα, μια νέα ανάλυση δεδομένων υποδηλώνει ότι η δραστηριότητα του Ήλιου αυξάνεται σταδιακά από το 2008.
«Όλα τα σημάδια έδειχναν ότι ο Ήλιος εισερχόταν σε μια παρατεταμένη φάση μειωμένης δραστηριότητας», λέει ο φυσικός Τζέιμι Τζασίνσκι από το Εργαστήριο Προώθησης Jet (JPL) της NASA. «Επομένως, το ότι η τάση αντιστράφηκε ήταν μία έκπληξη. Ο Ήλιος φαίνεται να ‘ξυπνάει’ σιγά-σιγά».
Αν και ο Ήλιος φαίνεται σαν μια σταθερή και καθησυχαστική παρουσία κάθε μέρα, στην πραγματικότητα είναι αρκετά ευμετάβλητος. Μια από τις αλλαγές οι οποίες συμβαίνουν είναι αυτό που ονομάζουμε ηλιακό κύκλο. Κάθε 11 χρόνια περίπου, ο Ήλιος υφίσταται αύξηση της δραστηριότητάς του μέχρι το ηλιακό μέγιστο, πριν μειωθεί ξανά στο ηλιακό ελάχιστο.
Αυτή η δραστηριότητα εκδηλώνεται με σημαντική αύξηση των ηλιακών κηλίδων, των ηλιακών εκρήξεων και των εκτοξεύσεων στεμματικής μάζας στο ηλιακό μέγιστο, στιγμή κατά την οποία οι πόλοι του Ήλιου αντιστρέφουν την πολικότητά τους. Όλα είναι πολύ φυσιολογικά. Σήμερα, βρισκόμαστε στον 25ο καταγεγραμμένο ηλιακό κύκλο, πράγμα που σημαίνει ότι οι επιστήμονες παρατηρούν αυτό το φαινόμενο εδώ και αιώνες, χρησιμοποιώντας τις ηλιακές κηλίδες ως δείκτη για την καταγραφή της ηλιακής δραστηριότητας.
Ωστόσο, ακόμη και με αυτό το πλούσιο υλικό δεδομένων σχετικά με τον ηλιακό κύκλο, η πρόβλεψη της συμπεριφοράς του Ήλιου είναι μια ανακριβής τέχνη. Στο εσωτερικό του Ήλιου συμβαίνουν πολύ περισσότερα από όσα γνωρίζουμε, προκαλώντας αλλαγές που οι επιστήμονες προσπαθούν ακόμη να εξηγήσουν.
Για παράδειγμα, σε μια περίοδο 70 ετών, μεταξύ 1645 και 1715, δεν εμφανίστηκαν σχεδόν καθόλου ηλιακές κηλίδες – περίοδος γνωστή ως ελάχιστο Maunder. Μια παρόμοια περίοδος ηρεμίας σημειώθηκε μεταξύ 1790 και 1830, γνωστή ως ελάχιστο Dalton.
«Δεν γνωρίζουμε γιατί ο Ήλιος πέρασε από ένα ελάχιστο 40 ετών από το 1790», λέει ο Τζέιμι Τζασίνσκι. «Οι μακροπρόθεσμες τάσεις είναι πολύ λιγότερο προβλέψιμες και είναι κάτι που ακόμα δεν κατανοούμε πλήρως».
Ο 22ος και ο 23ος ηλιακός κύκλος, που ξεκίνησαν το 1986 και το 1996 αντίστοιχα, ήταν αρκετά μέτριοι όσον αφορά τη δραστηριότητα των ηλιακών κηλίδων. Παρόλα αυτά, η πίεση του ηλιακού ανέμου μειώθηκε σταθερά κατά τη διάρκεια και των δύο κύκλων, γεγονός που οδήγησε τους επιστήμονες να πιστεύουν ότι ενδέχεται να οδεύουμε προς κάτι παρόμοιο με τα φαινόμενα Maunder ή Dalton.
Το 2008 ξεκίνησε ο 24ος ηλιακός κύκλος, ο οποίος κατέστη ένας από τους πιο αδύναμους ηλιακούς κύκλους που έχουν καταγραφεί όσον αφορά τη δραστηριότητα των ηλιακών κηλίδων και των ηλιακών εκρήξεων. Οι επιστήμονες πίστευαν ότι ο ηλιακός κύκλος 25 θα ήταν παρόμοιος, αλλά το επίπεδο δραστηριότητάς του αποδείχθηκε υψηλότερο, πιο σύμφωνο με έναν μέσο ηλιακό κύκλο.
Ο Τζασίνσκι και ο συνάδελφός του, ο διαστημικός φυσικός Μάρκο Βέλι από το JPL, ανέλυσαν τώρα τα μακροπρόθεσμα ηλιακά δεδομένα και ανακάλυψαν κάτι εκπληκτικό. Το 2008, στην αρχή του 24ου ηλιακού κύκλου, ο ηλιακός άνεμος άρχισε να γίνεται ισχυρότερος και συνέχισε να αυξάνεται σταθερά από τότε.
Αυτή η ισχύς μετράται σε ταχύτητα, πυκνότητα, θερμοκρασία, θερμική πίεση, μάζα, ορμή, ενέργεια και μέγεθος του μαγνητικού πεδίου, τα οποία όλα έχουν σημειώσει αύξηση.
Ο Ήλιος είναι μια εξαιρετικά πολύπλοκη ‘μηχανή’ και ένα πράγμα είναι σαφές: είναι πολύ δύσκολο να προβλέψουμε τι θα κάνει στη συνέχεια. Οι Τζασίνσκι και Βέλι πιστεύουν ότι οι ανακαλύψεις τους υποδηλώνουν ότι ενδέχεται να δούμε μια εντατικοποίηση των βίαιων διαστημικών καιρικών φαινομένων, με ισχυρούς ανέμους, ηλιακές καταιγίδες, εκρήξεις και εκτοξεύσεις στεμματικής μάζας.
Τα αποτελέσματά τους συνάδουν και με μια άλλη πτυχή της συμπεριφοράς του Ήλιου: τον κύκλο Hale. Αυτός αντιπροσωπεύεται από ζεύγη ηλιακών κύκλων, με κάθε κύκλο Hale να διαρκεί 22 χρόνια και να τελειώνει όταν οι μαγνητικοί πόλοι επιστρέφουν στις αρχικές τους πολικότητες. Ένα αυξανόμενο αριθμό στοιχείων υποδηλώνει ότι ο κύκλος Hale είναι ο κύριος κύκλος και ότι κάθε ηλιακός κύκλος αντιπροσωπεύει μόνο το μισό του πλήρους κύκλου.
Προς το παρόν, η πίεση του ηλιακού ανέμου είναι ακόμη μικρότερη από ό,τι ήταν στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο μόνος τρόπος για να μάθουμε τι θα συμβεί στο μέλλον είναι να συνεχίσουμε τις παρατηρήσεις μας για να δούμε αν η πίεση θα συνεχίσει να αυξάνεται ή θα παραμείνει σταθερή.
Οι ανακαλύψεις έχουν και ευρύτερες επιπτώσεις, προσθέτοντας στα ολοένα και περισσότερα στοιχεία ότι ο αριθμός των ηλιακών κηλίδων παρουσιάζει, στην καλύτερη περίπτωση, μια ελλιπή εικόνα. Πρέπει να μελετήσουμε μια πολύ ευρύτερη καταγραφή της ηλιακής συμπεριφοράς, αν θέλουμε να κατανοήσουμε τη δυναμική αυτού του άγριου αλλά συνάμα όμορφου άστρου.
