Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου απέλυσε την Κυριακή τον υπουργό Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ εν μέσω ενός ακόμη γύρου διαμαρτυριών κατά της προτεινόμενης αναθεώρησης του δικαστικού συστήματος, μία ημέρα αφότου ο Γκαλάντ έσπασε τις γραμμές του με την κυβέρνηση και προέτρεψε υπέρ της προσωρινής διακοπής των συνομιλιών για συμβιβασμό.
Σε μια καίρια στιγμή για την ψήφιση της νομοθεσίας, ο Γκαλάντ προειδοποίησε το Σάββατο ότι οι μεταρρυθμίσεις ενέχουν τον κίνδυνο «μιας σαφούς, άμεσης και απτής απειλής για την ασφάλεια του κράτους».
Μία ημέρα νωρίτερα, 200 έφεδροι πιλότοι και 100 γιατροί της στρατιωτικής εφεδρείας είχαν δηλώσει στον Γκαλάν ότι θα αρνηθούν να υπηρετήσουν εάν η κυβέρνηση περάσει τις μεταρρυθμίσεις.
«Αυτή τη στιγμή, για το καλό της χώρας μας, είμαι πρόθυμος να αναλάβω οποιοδήποτε ρίσκο και να πληρώσω οποιοδήποτε τίμημα», δήλωσε ο Γκαλάντ στο τηλεοπτικό του διάγγελμα.
Η κυβέρνηση Νετανιάχου είναι έτοιμη να επικυρώσει ένα κεντρικό μέρος του πακέτου αναθεώρησης του Ανώτατου Δικαστηρίου – ένα νομοσχέδιο που οι υποστηρικτές του, όπως ο υπουργός Δικαιοσύνης του Ισραήλ, λένε ότι είναι απαραίτητο για να χαλιναγωγήσει τους ακτιβιστές δικαστές και να αποκαταστήσει την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ μιας εκλεγμένης κυβέρνησης και του δικαστικού σώματος.
Ο επικεφαλής του Ανώτατου Δικαστηρίου, ο γενικός εισαγγελέας του Ισραήλ και οι ηγέτες της ισραηλινής αντιπολίτευσης αντιτίθενται στην κίνηση αυτή. Λένε ότι οι αλλαγές κινδυνεύουν να ευνοήσουν τη διαφθορά και να μειώσουν τη δικαστική ανεξαρτησία – απειλώντας την ισραηλινή δημοκρατία.
Στο ισχύον σύστημα, οι δικαστές του δικαστηρίου, το οποίο έχει επικριθεί από ορισμένους για αριστερό ακτιβισμό, επιλέγουν οι ίδιοι τους διαδόχους τους.
Το νομοσχέδιο αναμένεται να εισαχθεί προς επικύρωση αυτή την εβδομάδα στην Κνεσέτ, όπου ο Νετανιάχου και οι σύμμαχοί του ελέγχουν 64 από τις 120 έδρες.
Ορισμένοι από τους εταίρους του Νετανιάχου στον συνασπισμό ζήτησαν την απόλυση του Γκαλάντ για τα σχόλιά του το Σάββατο, ενώ άλλοι τον υποστήριξαν.
Ο Νετανιάχου έλαβε την απόφαση να απολύσει τον Γκάλαντ το βράδυ της Κυριακής. Είπε ότι είχε ακούσει και από άλλους στρατιωτικούς που υποστηρίζουν τις μεταρρυθμίσεις, οι οποίοι απείλησαν με άρνηση της θητείας τους αν δεν ψηφιστεί η νομοθεσία.
Ο πρωθυπουργός προειδοποίησε να μην γίνονται δεκτές τέτοιες απειλές.
«Η παράδοση στην άρνηση των [IDF] είναι ένας τρομερός κίνδυνος για το κράτος του Ισραήλ», δήλωσε ο Νετανιάχου στους δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια ενημέρωσης στο Λονδίνο, όπως μετέδωσαν τα τοπικά μέσα ενημέρωσης. «Δεν θα σταματήσει σε μία μόνο πλευρά, θα κινηθεί από τη μία πλευρά στην άλλη».
Ανακοινώνοντας την αποπομπή του Γκαλάντ, το γραφείο του Νετανιάχου δεν κατονόμασε τον αντικαταστάτη του ούτε έδωσε άλλες λεπτομέρειες. «Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου αποφάσισε απόψε να απολύσει τον υπουργό Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ», ανέφερε.
12 εβδομάδες διαμαρτυριών
Οι μεταρρυθμίσεις στο Ανώτατο Δικαστήριο ανακοινώθηκαν για πρώτη φορά στις 4 Ιανουαρίου από τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιαρίβ Λεβίν, όταν ο Νετανιάχου ανέλαβε τα καθήκοντά του πριν από τρεις μήνες. Ο Λεβίν, μαζί με άλλους επικριτές του Ανώτατου Δικαστηρίου, λένε ότι οι μη εκλεγμένοι δικαστές έχουν υπερβολική εξουσία.
Τότε, ο Νετανιάχου, ο οποίος βρίσκεται σε δίκη για κατηγορίες διαφθοράς που αρνείται, δήλωσε ότι οι προτάσεις έχουν σκοπό να αποκαταστήσουν την ισορροπία μεταξύ των τριών κλάδων της κυβέρνησης και θα εφαρμοστούν «με προσεκτική εξέταση, ενώ θα ακουστούν όλες οι θέσεις».
Σε απάντηση, οι αντίπαλοι των μεταρρυθμίσεων έχουν οργανώσει τακτικές διαμαρτυρίες τις τελευταίες 12 εβδομάδες κατά του νομοσχεδίου που αποσκοπεί να δώσει στην εκτελεστική εξουσία μεγαλύτερο λόγο στον διορισμό των δικαστών.
Ανταποκρινόμενοι στην πίεση, τουλάχιστον τρεις υπουργοί του Λικούντ δήλωσαν δημοσίως ότι θα υποστήριζαν τη διακοπή της νομοθεσίας, αν ο Νετανιάχου αποφάσιζε να το κάνει, και ότι είναι καιρός η κυβέρνηση να επανεκτιμήσει τη στρατηγική. Ο Λεβίν και οι σύμμαχοί του έχουν δηλώσει ότι παραμένουν προσηλωμένοι στις μεταρρυθμίσεις.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο πρόεδρος Ισαάκ Χέρτσογκ, ο επικεφαλής του κράτους, ο οποίος υποτίθεται ότι παραμένει υπεράνω της πολιτικής, προειδοποίησε ότι η χώρα αντιμετωπίζει «καταστροφή» εάν δεν επιτευχθεί ευρύτερη συναίνεση σχετικά με τον τρόπο αναμόρφωσης του δικαστικού συστήματος.
Ο υπουργός Άμυνας επικαλείται εσωτερική πίεση
Ο Γκαλάντ έγινε το Σάββατο το πιο υψηλόβαθμο στέλεχος του δεξιού κόμματος Λικούντ του Νετανιάχου που δήλωσε ότι δεν θα υποστηρίξει τη δικαστική αναμόρφωση, λέγοντας ότι οι διαμαρτυρίες, στις οποίες συμμετείχε ένας αυξανόμενος αριθμός στρατιωτικών εφέδρων, επηρεάζουν επίσης τις τακτικές δυνάμεις και υπονομεύουν την εθνική ασφάλεια.
Λίγο μετά την απόλυσή του, ο 64χρονος Γκαλάντ έγραψε στο Twitter: «Η ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ ήταν και θα είναι πάντα η αποστολή της ζωής μου».
Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης Γιαΐρ Λαπίντ και Μπένι Γκαντζ απάντησαν στην απόλυση με κοινή δήλωση: «Η κρατική ασφάλεια δεν μπορεί να αποτελεί χαρτί στο πολιτικό παιχνίδι. Ο Νετανιάχου πέρασε απόψε μια κόκκινη γραμμή».
Κάλεσαν τα μέλη του κόμματος Λικούντ του Νετανιάχου να μην βάλουν το χέρι τους στη «συντριβή της εθνικής ασφάλειας».
Ο επικεφαλής της εργατικής ομοσπονδίας Histadrut, της οργάνωσης-ομπρέλα εκατοντάδων χιλιάδων εργαζομένων του δημόσιου τομέα, δήλωσε “έκπληκτος” από την απομάκρυνση του Γκαλάντ και υποσχέθηκε μια “δραματική” ανακοίνωση τη Δευτέρα.
Τα ερευνητικά πανεπιστήμια του Ισραήλ ανακοίνωσαν ότι θα σταματήσουν να διεξάγουν μαθήματα λόγω της νομοθετικής ώθησης, ζητώντας το άμεσο πάγωμά της. Στο εξωτερικό, ο γενικός πρόξενος του Ισραήλ στη Νέα Υόρκη δήλωσε ότι παραιτείται λόγω της απόλυσης.
Δεν ήταν άμεσα σαφές αν οι διαμαρτυρίες θα επηρεάσουν την τακτική της κυβέρνησης, καθώς και αν και πότε θα προχωρήσει η ψηφοφορία. Ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής επιτροπής που αποφασίζει για τη νομοθεσία δήλωσε ότι οι συζητήσεις θα συνεχιστούν τη Δευτέρα.
Σχεδιάζεται «εβδομάδα παράλυσης»
Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους αργά το βράδυ του Σαββάτου σε όλη τη χώρα ενόψει των προγραμματισμένων διαδηλώσεων «Εβδομάδα παράλυσης», καθώς η κυβέρνηση πλησίαζε στην ψήφιση του νομοσχεδίου της.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ανώτεροι αξιωματούχοι του Υπουργείου Οικονομικών έχουν προειδοποιήσει για τις οικονομικές επιπτώσεις των διαδηλώσεων και οι ηγέτες των επιχειρήσεων έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον των εταιρειών τους.
Το Σάββατο, μετά την είδηση της απόλυσης του Γκάλαντ, πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε έξω από το σπίτι του Νετανιάχου στην Ιερουσαλήμ, παραβιάζοντας κάποια στιγμή τον κλοιό ασφαλείας.
Η αστυνομία χρησιμοποίησε κανόνια νερού για να τους απωθήσει.
Εν τω μεταξύ, στο Τελ Αβίβ, όπου εκατοντάδες χιλιάδες έχουν βγει στους δρόμους από τις αρχές του έτους, οι διαδηλωτές άναψαν μια μεγάλη φωτιά σε κεντρικό αυτοκινητόδρομο.
Η κρίση έρχεται την ώρα που το κατεστημένο ασφαλείας του Ισραήλ προετοιμάζεται για πιθανή βία τις επόμενες εβδομάδες, καθώς ο μουσουλμανικός ιερός μήνας του Ραμαζανιού συμπίπτει με το εβραϊκό Πάσχα και τον χριστιανικό εορτασμό του Πάσχα.
Τον τελευταίο χρόνο, οι ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις πραγματοποιούν σχεδόν καθημερινά επιδρομές στη Δυτική Όχθη. Σε απάντηση σε Παλαιστίνιους επιτιθέμενους, Ισραηλινοί αξιωματικοί έχουν σκοτώσει περισσότερους από 250 Παλαιστίνιους μαχητές και δυστυχώς, πολίτες, σε αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις. Περισσότεροι από 40 Ισραηλινοί και ξένοι έχουν επίσης σκοτωθεί από διασταυρούμενα πυρά κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων.
Το Reuters συνέβαλε σε αυτό το ρεπορτάζ.
