Αν έχετε δοκιμάσει τον διαλογισμό αλλά δεν μείνατε ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα, ίσως κάνατε μια άσκηση χαλάρωσης παρά πραγματικό, παραδοσιακό διαλογισμό, σύμφωνα με την Ντέμπορα Κόλινς-Πέρικα, ψυχίατρο στο Χάρτφορντ του Κονέκτικατ.
Ο παραδοσιακός διαλογισμός έχει απαιτήσεις από το μυαλό, το σώμα και τo πνεύμα.
Ο παραδοσιακός διαλογισμός είναι ο πραγματικός διαλογισμός
«Διαλογισμός δεν είναι απλώς να κάθεσαι εκεί και να χαλαρώνεις», δήλωσε η Κόλινς-Πέρικα στους Epoch Times. «Οι πραγματικοί, παραδοσιακοί διαλογισμοί ήταν πάντα βασισμένοι στη θρησκεία και είχαν και μια ηθική διάσταση.»
Για παράδειγμα, οι περισσότεροι παραδοσιακοί διαλογισμοί της βουδιστικής παράδοσης απαιτούν από κάποιον να ακολουθεί τις αρχές τού να είναι καλός άνθρωπος, να εγκαταλείπει επιθυμίες και πόθους και να έχει ένα πιο ελεύθερο και ανοιχτό μυαλό.
«Αν το μυαλό σας είναι γεμάτο θυμό και αγανάκτηση, αν τσακώνεστε και διαφωνείτε συνέχεια και αν ανταγωνίζεστε τους ανθρώπους γεμάτοι εγωισμό, δεν πρόκειται να κοιμηθείτε καλά. Δεν μπορείτε να έχεις καλές σχέσεις. Δεν μπορείτε καν να έχετε ένα υγιές σώμα», δήλωσε η Κόλινς-Πέρικα, η οποία έχει περισσότερα από 15 χρόνια εμπειρίας στη θεραπεία ψυχικών ασθενειών.
Επί του παρόντος, υπάρχουν πολλά είδη διαλογισμού που διδάσκονται και ασκούνται, περιλαμβανομένου του διαλογισμού της ενσυνειδητότητας, του εστιασμένου διαλογισμού, του υπερβατικού διαλογισμού και του διαλογισμού της καλοσύνης. Αν και πολλοί εμπεριέχουν και ένα πνευματικό στοιχείο, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ανήκουν στην κατηγορία του παραδοσιακού διαλογισμού.
Ο παραδοσιακός διαλογισμός τις περισσότερες φορές παραδίδεται ως πνευματική ή θρησκευτική παράδοση και διδάσκεται από έναν δάσκαλο, αναγνωρίζεται ως μια νόμιμη σχολή πρακτικής και ασκείται με κάθισμα σε πλήρη θέση λωτού και το νου ελεύθερο από κάθε πρόθεση. Είναι τυποποιημένος και δομημένος, εξηγεί η Κόλινς-Πέρικα. Η πλήρης θέση λωτού απαιτεί να κάθεστε σταυροπόδι, με κάθε πόδι τοποθετημένο πάνω στον αντίθετο μηρό.
Ορισμένες παραδοσιακές σχολές διαλογισμού διδάσκουν καθοδήγηση με τη χρήση μάντρα, ενώ άλλες βασίζονται στην κίνηση, όπως το Τάι Τσι, και άλλες σε διάφορες θέσεις του σώματος, όπως η γιόγκα. Ορισμένες οπτικές μορφές διαλογισμού χρησιμοποιούν την εστίαση της πρόθεσης σε μια εικόνα.
«Υπάρχουν πολλές ανορθόδοξες μορφές διαλογισμού στον κόσμο σήμερα και ορίζονται χαλαρά ως τρόποι σκέψης, περισυλλογής, στοχασμού [ή] έντονης αντανάκλασης, που έχουν στόχο να βοηθήσουν τους ανθρώπους να χαλαρώσουν και να βελτιώσουν την ικανότητα συγκέντρωσής τους», λέει η Κόλινς-Πέρικα.
Αυτές οι διδασκαλίες έχουν πολύ περισσότερα κοινά με τις τεχνικές χαλάρωσης μέσω της ενσυνειδητότητας παρά με τον πραγματικό διαλογισμό.
Η ενσυνειδητότητα είναι μια δημοφιλής τεχνική στην ψυχική υγεία σήμερα. Απαιτεί την εστίαση σε ό,τι συμβαίνει στην παρούσα στιγμή με προσοχή, διαφάνεια και αποδοχή, ώστε να επιτευχθεί η ψυχική και νοητική γαλήνη χωρίς κριτική στάση. Η ενσυνειδητότητα θεωρείται ευρέως ως ένα είδος διαλογισμού.
Ωστόσο, το να ξαπλώνετε στο πάτωμα, να καθαρίζετε το μυαλό σας και να μετράτε τις αναπνοές σας δεν είναι διαλογισμός, δήλωσε η γιατρός. «Αυτό είναι άσκηση αναπνοής. Είναι μια άσκηση χαλάρωσης.»
Θεραπεία μέσω του παραδοσιακού διαλογισμού
Η Κόλινς-Πέρικα αναγνωρίζει τα οφέλη της ενσυνειδητότητας και άλλων πρακτικών διαλογισμού. Αλλά ο πραγματικός, παραδοσιακός διαλογισμός μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους όταν αυτές οι μέθοδοι δεν αποδίδουν.
Ένας από τους ασθενείς της, πιλότος στην Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ, εκτέθηκε σε χημικά κατά τη διάρκεια πολεμικών επιχειρήσεων και λίγα χρόνια αργότερα διαγνώστηκε με σκλήρυνση κατά πλάκας.
«Η διάγνωση ήταν αδιαμφισβήτητη. Όλες οι εξετάσεις του ήταν θετικές», δήλωσε η Κόλινς-Πέρικα.
Ο ασθενής είδε πολλούς νευρολόγους και όλοι του είπαν ότι η ασθένεια ήταν προοδευτική. Του είπαν ότι η επιδείνωση ήταν αναπόφευκτη και ότι ήταν πιθανό να έφτανε μέχρι και την ολική παράλυση και να έμενε καθηλωμένος στο κρεβάτι.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια ασθένεια που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Προκαλεί απρόβλεπτα συμπτώματα όπως μούδιασμα, μυρμήγκιασμα, αλλαγές στη διάθεση, προβλήματα μνήμης, πόνο και μερικές φορές ακόμη και τύφλωση και παράλυση.
Ο απελπισμένος ασθενής επισκεπτόταν την Κόλινς-Πέρικα περίπου δύο φορές τον μήνα στο Υπουργείο Άμυνας, όπου εκείνη εργαζόταν για πολλά χρόνια.
«Η συζήτησή μας άρχισε να στρέφεται περισσότερο σε υπαρξιακά θέματα, καθώς αντιμετώπιζε την πιθανότητα του επικείμενου θανάτου του», δήλωσε η Κόλινς-Πέρικα. Έτσι, τον εισήγαγε στο διαλογισμό και στο αρχαίο κινεζικό τσιγκόνγκ.
Η μέθοδος που του συνέστησε ήταν το Φάλουν Γκονγκ ή Φάλουν Ντάφα, μια πνευματική πρακτική που έχει τις ρίζες της στη βουδιστική παράδοση. Εκτός από τον διαλογισμό, η πρακτική ενθαρρύνει τους ασκούμενους να προσπαθούν να εναρμονίσουν τη ζωή τους με τρεις αρχές: την αλήθεια, την καλοσύνη και την ανεκτικότητα.
Μια μελέτη παρατήρησης του 2016 διαπίστωσε ότι πολλοί ασκούμενοι του Φάλουν Γκονγκ είχαν ανακτήσει την υγεία τους από ανίατες ασθένειες. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι οι ασκούμενοι του Φάλουν Γκονγκ είχαν ενισχυμένη ανοσία σε σύγκριση με τους μη ασκούμενους.
Ο ασθενής της ήταν επιφυλακτικός στην αρχή, αλλά συνειδητοποίησε ότι η συγκεκριμένη πρακτική ήταν διαφορετική από τις τεχνικές χαλάρωσης που είχε δοκιμάσει παλιότερα. Το Φάλουν Γκονγκ περιλαμβάνει διαλογισμό και κάποιες ήπιες ασκήσεις.
Ακολούθησε τις οδηγίες της ιστοσελίδας στην οποία τον παρέπεμψε η γιατρός του και άρχισε να ασκείται καθημερινά. Η ικανότητά του να κάθεται σε διαλογισμό σταδιακά αυξανόταν. Κατάφερε να καθίσει στη θέση του μισού λωτού (με το ένα πόδι ψηλά) και αργότερα κάθισε και στην πλήρη θέση λωτού (με τα δύο πόδια ψηλά).
Περίπου ένα χρόνο αργότερα, ξαναπήγε στον ειδικό για τη σκλήρυνση κατά πλάκας, ο οποίος μπερδεύτηκε από την τρέχουσα κατάσταση της υγείας του, καθώς περίμενε να δει επιδείνωση, κάτι που όμως δεν είχε συμβεί, είπε η Κόλινς-Πέρικα.
Αυτά έγιναν πριν από τέσσερα ή πέντε χρόνια. Τώρα, εκείνος ο άνθρωπος εργάζεται με πλήρες ωράριο και «είναι πολύ ευτυχισμένος. Είναι γεμάτος ενέργεια. Και είναι απόλυτα υγιής», ανέφερε η γιατρός.
Αναπτύσσοντας την εσωτερική μας δύναμη μέσω της αυτοπειθαρχίας
Οι παραδοσιακές μέθοδοι διαλογισμού απαιτούν να έχουμε μία συγκεκριμένη στάση – κατά κανόνα το κάθισμα σε πλήρη στάση λωτού – σε αντίθεση με πολλές σύγχρονες πρακτικές που σας ζητούν να βρείτε μία άνετη στάση είτε περπατώντας είτε παραμένοντας ξαπλωμένοι.
Η στάση του λωτού είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στις βουδιστικές και ταοϊστικές παραδόσεις και σε ορισμένες αρχαίες ινδικές παραδόσεις, όπως η γιόγκα.
«Στον βουδιστικό διαλογισμό, βλέπετε πάντα τον Βούδα να κάθεται σε πλήρη θέση λωτού με την πλάτη πολύ ίσια, το κεφάλι και τον αυχένα πολύ ίσια, τα μάτια κλειστά και το στόμα κλειστό. Αυτές είναι παραδόσεις χιλιάδων ετών», επεσήμανε η Κόλινς-Πέρικα.
Το κάθισμα στη θέση του λωτού για παρατεταμένο χρονικό διάστημα μπορεί να γίνει πολύ άβολο. Απαιτεί μεγάλη ευλυγισία των γοφών, των γονάτων και των αστραγάλων. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι σε θέση να το κάνουν αμέσως και, προς αποφυγή τραυματισμών, συστήνεται στους αρχάριους να εξασκούνται σε αυτή τη θέση σιγά-σιγά.
Η Κόλινς-Πέρικα προτείνει μια βήμα προς βήμα προσέγγιση και ενθαρρύνει τους ανθρώπους να κάθονται για όσο χρόνο μπορούν να το ανεχτούν. «Όσο περισσότερο κάθεστε, τόσο ισχυρότερη γίνεται η θέλησή σας και τόσο πιο γαλήνιο το μυαλό σας.»
Μια ελεγχόμενη δοκιμή του 2017 διαπίστωσε ότι η ομάδα των ασκούμενων στη γιόγκα που κάθονταν σε στάση λωτού («παντμασάνα» στα σανσκριτικά) παρουσίασε αύξηση των επιπέδων της λεπτής ενέργειας σε όλους τους μεσημβρινούς βελονισμού, ενώ η ομάδα που καθόταν σε καρέκλα παρουσίασε καθολική μείωση. Είναι ενδιαφέρον ότι η θετική επίδραση στις λεπτές ενέργειες του σώματος παρατηρήθηκε μόνο μετά από 20΄παραμονής στη θέση του λωτού.
«Τα πόδια σας πονάνε και το μυαλό σας περιπλανιέται. Πρέπει να καταβάλλετε προσπάθεια για να παραμείνετε συγκεντρωμένοι. Μέσω της διαδικασίας και της προσπάθειας να διατηρείτε τη συγκέντρωσή σας και να ανέχεστε τη δυσφορία, η δύναμη της θέλησής σας ισχυροποιείται και το μυαλό σας γίνεται ικανό να ξεπεράσει τα πάντα», δήλωσε η Κόλινς-Πέρικα.
Όταν μπορείτε να κάθεστε σε διαλογισμό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, «η δύναμη της θέλησής σας είναι σαν βουνό. Είναι μεγαλοπρεπής».
Με μια τόσο ισχυρή δύναμη θέλησης, ο πραγματικός διαλογισμός μπορεί να σας βοηθήσει να «ξεπεράσετε κάθε αρνητικό πράγμα, τους πόνους, την ταραχή, τα κακά συναισθήματα και τις κακές σκέψεις».
Κοιτάζοντας το μυαλό, το σώμα και το πνεύμα μαζί
Παρόλο που ο παραδοσιακός διαλογισμός μπορεί να ωφελήσει πάρα πολύ τους ανθρώπους, η Κόλινς-Πέρικα εξηγεί ότι για να έχουμε μια πιο πλήρη και γνήσια ζωή, ο διαλογισμός δεν είναι το πρώτο βήμα, αλλά μάλλον μια επιλογή που βοηθά:
«Στην εργασία μου, το πρώτο βήμα με τον ασθενή είναι η αξιολόγηση της εξέτασης του νου, του σώματος και του πνεύματος μαζί. Έτσι, δεν πρόκειται μόνο για διαλογισμό.»
Συνήθως, οι άνθρωποι έρχονται στους επαγγελματίες ψυχιάτρους με κάθε είδους προβλήματα: δυσκολίες στις σχέσεις, εθισμούς, θλίψη από απώλειες κάθε είδους ή τάσεις αυτοκτονίας.
«Αν έχετε κάποιο πρόβλημα με κάποιον ή τσακώνεστε ή κάποιος είναι θυμωμένος μαζί σας ή εσείς είστε θυμωμένοι μαζί του, πρέπει πραγματικά να κοιτάξετε μέσα σας και να θέσετε στον εαυτό σας το ερώτημα: “Τι έκανα εγώ για να προκαλέσω αυτό το πρόβλημα;”», τόνισε η Κόλινς-Πέρικα.
Ακολουθώντας αυτήν τη διαδικασία, σχεδόν πάντα ανακαλύπτουμε ότι όντως κάναμε κάτι που προκάλεσε το πρόβλημα με το άλλο άτομο.
Η Κόλινς-Πέρικα μιλά συνεχώς στους ασθενείς της για τη διαδικασία της ενδοσκόπησης, που αποτελεί βασική αρχή στις παραδοσιακές σχολές διαλογισμού, και εκείνοι ανταποκρίνονται θετικά.
«Έχει να κάνει με το τι συμβαίνει στο μυαλό και στο σώμα σας. Μπορείτε να κοιτάξετε μέσα σας; Μπορείτε να μάθετε να κοιτάζετε μέσα σας; Όταν το κάνετε, θα διαπιστώσετε ότι ένα μέρος σας λαχταρά πραγματικά αυτό: να είστε πραγματικά καλοί, να είστε πραγματικά ειλικρινείς, και να είστε πραγματικά καλοί και ευγενικοί, και να εστιάσετε σε αυτόν τον τρόπο, να έχετε αυτές τις αξίες».
Στις 21η Μαΐου κάθε έτους γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Διαλογισμού, υπενθυμίζοντάς μας ότι ο διαλογισμός είναι προσβάσιμος σε όλους και όλοι μπορούν να επωφεληθούν από τη θεραπευτική του επίδραση.
Του Harry Lee
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
