Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε στις 23 Νοεμβρίου ότι Αμερικανοί και Ουκρανοί αξιωματούχοι είχαν μια εποικοδομητική συνάντηση για την προώθηση των προσπαθειών τερματισμού του πολέμου, που ξεκίνησε με την εισβολή της Ρωσίας πριν από σχεδόν τέσσερα χρόνια.
«Προσωπικά θεωρώ ότι είχαμε πιθανότατα την πιο παραγωγική και ουσιαστική συνάντηση σε όλη αυτή τη διαδικασία από τότε που εμπλεκόμαστε», είπε ο Ρούμπιο, επικεφαλής των αμερικανικών διαπραγματεύσεων, μιλώντας σε δημοσιογράφους στη Γενεύη της Ελβετίας.
Το ειρηνευτικό σχέδιο της κυβέρνησης Τραμπ, το οποίο έχει δεχθεί κριτική από βουλευτές και από τις δύο πλευρές του Κογκρέσου, αλλά και από Ευρωπαίους αξιωματούχους που το θεωρούν ευνοϊκό προς τη Ρωσία, αποτελεί «πολύ καλή βάση εργασίας», δήλωσε ο Ρούμπιο, προσθέτοντας ότι έχει «δομηθεί πάνω σε συμβολές όλων των εμπλεκόμενων πλευρών».
Την Κυριακή, στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ συναντήθηκαν με Ευρωπαίους και Ουκρανούς αξιωματούχους για να συζητήσουν τα αμερικανικά σχέδια τερματισμού του πολέμου. Ωστόσο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, επέκρινε την ουκρανική ηγεσία σε ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα.
«Ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας είναι βίαιος και καταστροφικός· με σωστή και αποφασιστική αμερικανική και ουκρανική ηγεσία, δεν θα είχε ξεσπάσει ποτέ», έγραψε ο Τραμπ. «Η ‘ηγεσία’ της Ουκρανίας έχει δείξει μηδενική ευγνωμοσύνη για τις προσπάθειές μας, ενώ η Ευρώπη συνεχίζει να αγοράζει πετρέλαιο από τη Ρωσία.»
Λιγότερο από τρεις ώρες αργότερα, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του για την αμερικανική ηγεσία σε ανάρτηση στο X.
«Η ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών είναι κρίσιμη. Είμαστε ευγνώμονες για όσα κάνουν η Αμερική και ο πρόεδρος Τραμπ για την ασφάλεια, και συνεχίζουμε να εργαζόμαστε όσο πιο εποικοδομητικά γίνεται», έγραψε ο Ζελένσκι.
Σε επόμενη ανάρτηση, πρόσθεσε: «Η Ουκρανία είναι ευγνώμων στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε κάθε Αμερικανό πολίτη και προσωπικά στον πρόεδρο Τραμπ για τη βοήθεια που —ξεκινώντας από τα Javelin— έχει σώσει ουκρανικές ζωές».
Ο Τραμπ είπε στις 21 Νοεμβρίου ότι ο πρόεδρος Ζελένσκι είχε διορία μέχρι την Πέμπτη να εγκρίνει το 28-σημείο σχέδιο, το οποίο θα υποχρέωνε την Ουκρανία να εγκαταλείψει την επιδίωξη ένταξης στο ΝΑΤΟ, να δεχθεί περιορισμούς στις στρατιωτικές της δυνατότητες και να παραχωρήσει εδάφη.
Για πολλούς στην Ουκρανία —συμπεριλαμβανομένων όσων πολεμούν στην πρώτη γραμμή σχεδόν τέσσερα χρόνια— αυτοί οι όροι θεωρούνται ουσιαστική παράδοση, μετά από μια εισβολή που οδήγησε στη φονικότερη σύγκρουση στην Ευρώπη από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Τραμπ ωστόσο δήλωσε το Σάββατο ότι η τρέχουσα αμερικανική πρόταση δεν είναι η τελική του θέση.
Τόσο ο Τραμπ όσο και ο Ζελένσκι πρέπει να εγκρίνουν την τελική εκδοχή. Ο Ρούμπιο είπε την Κυριακή ότι αισθάνεται «πολύ άνετος για το ότι αυτό θα συμβεί, δεδομένης της προόδου που έχουμε πετύχει».
Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι είπαν ότι δεν είχαν ενημερωθεί κατά τη σύνταξη του σχεδίου από την Ουάσινγκτον, γεγονός που προκάλεσε σύγχυση σχετικά με το ποιες πλευρές συμμετείχαν.
Το βράδυ του Σαββάτου, πριν αναχωρήσει για Γενεύη, ο Ρούμπιο έγραψε στα κοινωνικά δίκτυα ότι οι ΗΠΑ συνέταξαν το σχέδιο με «εισφορές από τη ρωσική πλευρά», αλλά «επίσης στηριγμένο σε προηγούμενη και συνεχή συμβολή της Ουκρανίας».
Πολλοί βουλευτές στις ΗΠΑ είχαν αφήσει να εννοηθεί ότι η Ρωσία παρέδωσε το σχέδιο σε Αμερικανούς αξιωματούχους.
Ο γερουσιαστής Μάικ Ράουντς (Ρεπουμπλικανός–Νότια Ντακότα) είπε σε δημοσιογράφους σε συνέδριο στο Χάλιφαξ του Καναδά ότι ο Ρούμπιο ενημέρωσε τον ίδιο και άλλους γερουσιαστές πως «είμαστε αποδέκτες μιας πρότασης που παραδόθηκε σε εκπρόσωπό μας».
«Δεν είναι δική μας εισήγηση, ούτε δικό μας σχέδιο», πρόσθεσε.
Ο βουλευτής Γιουτζίν Βίντμαν (Δημοκρατικός–Βιρτζίνια) είπε στο MSNBC ότι πιστεύει πως το σχέδιο «στην ουσία γράφτηκε από τον Πούτιν».
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ έγραψε στα κοινωνικά δίκτυα την Κυριακή ότι η Πολωνία, η Ευρώπη, ο Καναδάς και η Ιαπωνία είναι έτοιμοι να εργαστούν πάνω στο σχέδιο, αλλά «θα ήταν καλό να ξέρουμε με βεβαιότητα ποιος είναι ο συγγραφέας και πού δημιουργήθηκε».
Ο Ζελένσκι χαιρέτισε τη συνάντηση της Κυριακής στη Γενεύη και δήλωσε: «Είναι θετικό το ότι η διπλωματία έχει ξαναπάρει μπρος και ότι η συζήτηση μπορεί να είναι εποικοδομητική».
«Οι ουκρανικές και αμερικανικές ομάδες, καθώς και οι ομάδες των Ευρωπαίων εταίρων μας, βρίσκονται σε στενή επαφή και ελπίζω ότι θα υπάρξει αποτέλεσμα. Η αιματοχυσία πρέπει να σταματήσει και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι ο πόλεμος δεν θα ανάψει ξανά», έγραψε στα κοινωνικά δίκτυα. «Αναμένω τα αποτελέσματα των συνομιλιών και ελπίζω ότι όλοι οι συμμετέχοντες θα κινηθούν εποικοδομητικά. Χρειαζόμαστε μια θετική έκβαση.»
Ο Ουκρανός πρόεδρος ευχαρίστησε προσωπικά όλους τους συμμάχους του Κιέβου που παρευρέθηκαν στη συνάντηση της Γενεύης, σε ξεχωριστές αναρτήσεις το Σάββατο και την Κυριακή.
Ο Ερντογάν θα μιλήσει με τον Πούτιν τη Δευτέρα
Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι θα έχει τηλεφωνική συνομιλία με τον Πούτιν τη Δευτέρα σχετικά με τις προσπάθειες τερματισμού του πολέμου, προσθέτοντας ότι θα ζητήσει και την επανέναρξη της συμφωνίας για την ασφαλή διέλευση σιτηρών στη Μαύρη Θάλασσα.
Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, έχει διατηρήσει θερμές σχέσεις τόσο με την Ουκρανία όσο και με τη Ρωσία στη διάρκεια των σχεδόν τεσσάρων χρόνων πολέμου, προσφέροντας στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία αλλά χωρίς να συμμετέχει στις δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας. Η Άγκυρα έχει φιλοξενήσει τρεις γύρους διαπραγματεύσεων μεταξύ Μόσχας και Κιέβου στην Κωνσταντινούπολη και έχει προσφερθεί να φιλοξενήσει και συνάντηση ηγετών.
Σε συνέντευξη Τύπου στη σύνοδο της G20 στη Νότια Αφρική την Κυριακή, ο Ερντογάν είπε ότι η συμφωνία για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα του 2022 —που είχε διαμεσολαβηθεί από την Τουρκία και τον ΟΗΕ— μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για την εξεύρεση ειρηνικής λύσης.
«Καταφέραμε να προχωρήσουμε μέχρι ενός σημείου, αλλά δεν συνεχίστηκε. Τώρα, κατά τις συζητήσεις που θα έχουμε αύριο, θα θέσω ξανά αυτό το θέμα στον κ. Πούτιν. Πιστεύω ότι θα ήταν ιδιαίτερα ωφέλιμο αν μπορέσουμε να ξαναρχίσουμε τη διαδικασία», είπε.
Με τη συμβολή του Reuters
