Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, υπέγραψε στις 5 Μαΐου εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο απαγορεύεται η ομοσπονδιακή χρηματοδότηση ερευνών για τη βελτιστοποίηση οργανισμών μέσω γενετικής τροποποίησης (GoF ή gain-of-function research) σε άλλες χώρες, της Κίνας συμπεριλαμβανομένης. Η απόφαση ελήφθη λίγες εβδομάδες αφότου η κυβέρνηση Τραμπ δήλωσε ότι ο COVID-19 πιθανότατα προήλθε από κινεζικό εργαστήριο χρηματοδοτούμενο από τις ΗΠΑ.
«Είναι μια σημαντική απόφαση», δήλωσε ο Τραμπ από το Οβάλ Γραφείο κατά την υπογραφή του διατάγματος. Η εντολή απαγορεύει τη χρηματοδότηση ερευνών υψηλού κινδύνου σε ξένες χώρες, όπως αυτές που αυξάνουν την παθογένεια ή άλλες ιδιότητες ιών, εκτός εάν υπάρχει κατάλληλη εποπτεία.
«Πολλοί πιστεύουν ότι η έρευνα βελτιστοποίησης υπήρξε ένας από τους βασικούς παράγοντες της πανδημίας COVID», ανέφερε ο συνεργάτης του Λευκού Οίκου, Γουίλ Σαρφ, κατά την επίδοση του εγγράφου στον πρόεδρο.
Σύμφωνα με το εκτελεστικό διάταγμα, οι νέοι κανόνες αποσκοπούν στην προστασία των Αμερικανών από επικίνδυνες βιολογικές έρευνες που περιλαμβάνουν τον χειρισμό ιών, τοξινών και άλλων βιολογικών υλικών. «Ίσως να είχαμε αποφύγει το πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε, αν είχαμε λάβει αυτά τα μέτρα νωρίτερα», είπε ο Τραμπ.
Όπως διευκρίνισαν αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου, οι νέοι κανονισμοί έχουν σχεδιαστεί ώστε να μην παρεμποδίζουν την εθνική ασφάλεια ή την ετοιμότητα αντιμετώπισης απειλών.
Ο Σαρφ δήλωσε ότι το εκτελεστικό διάταγμα «παρέχει ισχυρά νέα εργαλεία για την επιβολή της απαγόρευσης χρηματοδότησης ερευνών βελτιστοποίησης στο εξωτερικό» και ενισχύει τους μηχανισμούς εποπτείας, ενώ θεσπίζει μια ευρύτερη στρατηγική για την ασφαλή διεξαγωγή της βιοϊατρικής έρευνας.
Το διάταγμα δίνει την εξουσία στις αρμόδιες υπηρεσίες να εντοπίζουν και να ανακαλούν τη χρηματοδότηση κάθε ερευνητικής δραστηριότητας που ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, την ασφάλεια ή την εθνική άμυνα.
Σε σχετικό ενημερωτικό δελτίο, ο Λευκός Οίκος ανέφερε ότι τα νέα μέτρα «θα μειώσουν δραστικά την πιθανότητα περιστατικών που σχετίζονται με εργαστηριακή έρευνα τύπου GoF, όπως εκείνη που πραγματοποιήθηκε στην Κίνα σε κορωνοϊούς νυχτερίδων από την EcoHealth Alliance και το Ινστιτούτο Ιολογίας της Γούχαν».
Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ και η Υπηρεσία για την Ανάπτυξη (USAID) είχαν διαθέσει πάνω από 1 εκατομμύριο δολάρια, μέσω της EcoHealth Alliance, στο εργαστήριο της Γούχαν για πειράματα σε κορωνοϊούς νυχτερίδων. «Διέρρευσε – το λέω από την πρώτη μέρα», επανέλαβε ο Τραμπ. «Δεν άλλαξα ποτέ άποψη.»
Η EcoHealth έχει αρνηθεί ότι η έρευνα στη Γούχαν σχετίζεται με την εμφάνιση του COVID-19.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η απαγόρευση θα αποτρέψει παρόμοιες διαρροές στο μέλλον. «Σήμερα είναι μία ιστορική ημέρα: το τέλος των ερευνών βετλιστοποίησης», δήλωσε ο διευθυντής του υπουργείου Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών, Ρόμπερτ Φ. Κέννεντυ Τζούνιορ, παρών στην τελετή υπογραφής.
Η πόλη Γούχαν, στην οποία εδρεύει το εν λόγω εργαστήριο, είναι εκεί όπου εντοπίστηκαν τα πρώτα κρούσματα COVID-19. «Αν υπήρχαν αποδείξεις για φυσική προέλευση, θα είχαν ήδη παρουσιαστεί — αλλά δεν υπάρχουν», ανέφερε σχετική ανάρτηση του Λευκού Οίκου, επικαιροποιημένη τον Απρίλιο.
Επιπλέον, αξιωματούχοι επεσήμαναν ότι επιστήμονες στη Γούχαν παρουσίασαν συμπτώματα παρόμοια με του COVID αρκετούς μήνες πριν την ανακάλυψη της νόσου στην τοπική αγορά.
Ο Ρόμπερτ Κέννεντυ ανέφερε ότι η διττή χρήση τέτοιων ερευνών — για εμβολιαστικούς και στρατιωτικούς σκοπούς — από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες είχε ξεκινήσει ήδη από το 1947. Αν και είχε απαγορευτεί με τον Χάρτη Βιολογικών Όπλων το 1973, ένα νομοθετικό «παραθυράκι» στον PATRIOT Act του 2001, μετά τις επιθέσεις με άνθρακα και την 11η Σεπτεμβρίου, επανέφερε τη χρηματοδότησή της, υποστήριξε ο Κέννεντυ.
«Είναι ένα είδος όπλου που πάντα έχει ολέθριες συνέπειες», τόνισε, αναφερόμενος σε τρία περιστατικά διαρροών το 2014.
«Σε όλες τις δεκαετίες βιολογικών ερευνών, δεν μπορούμε να εντοπίσουμε ούτε ένα θετικό αποτέλεσμα». Ο Κέννεντυ προειδοποίησε ότι και άλλες χώρες, όπως η Κίνα, αναπτύσσουν όπλα με χρήση τεχνητής νοημοσύνης και γενετικών τεχνολογιών, χαρακτηρίζοντάς τα ως «καταστροφικά».
Ο Τζέι Μπατατσάρια, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας, δήλωσε στην τελετή ότι «υπάρχει πάντα ο κίνδυνος τέτοιες έρευνες να διαρρεύσουν κατά λάθος και να προκαλέσουν μια πανδημία».
«Οποιοδήποτε κράτος διεξάγει τέτοια έρευνα, θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο τον δικό του πληθυσμό αλλά και ολόκληρο τον κόσμο, όπως είδαμε στην περίπτωση του COVID.»
