Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε στις 28 Μαΐου ότι δίνει στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν προθεσμία δύο εβδομάδων για να αποδείξει τη σοβαρότητά του ως προς τον τερματισμό του πολέμου, προειδοποιώντας ότι, σε διαφορετική περίπτωση, οι ΗΠΑ θα προβούν σε αυστηρότερα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων νέων κυρώσεων.
«Είμαι πολύ απογοητευμένος», είπε ο Τραμπ σε δημοσιογράφους στο Οβάλ Γραφείο, αναφερόμενος στις πρόσφατες επιθέσεις με drones και πυραύλους σε ουκρανικές πόλεις, τις οποίες καταδίκασε λόγω των απωλειών σε άμαχο πληθυσμό, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη συνομιλίες για τον τερματισμό του μακρόχρονου πολέμου.
Σε ερώτηση δημοσιογράφου αν εξακολουθεί να πιστεύει ότι ο Πούτιν «θέλει πραγματικά να σταματήσει τον πόλεμο», ο Τραμπ απάντησε πως παραμένει αβέβαιος για τις προθέσεις του Ρώσου προέδρου και δεσμεύτηκε ότι οι ΗΠΑ θα αντιδράσουν σκληρότερα εάν αποδειχθεί πως δεν διαπραγματεύεται με ειλικρίνεια. «Δεν μπορώ να σας το πω αυτό τώρα, αλλά σε περίπου δύο εβδομάδες θα ξέρουμε… αν μας καθυστερεί επίτηδες ή όχι. Κι αν το κάνει, θα αντιδράσουμε διαφορετικά», είπε χαρακτηριστικά.
Ο Τραμπ ανέφερε ότι ο ειδικός απεσταλμένος του, Στιβ Γουίτκοφ, ηγείται «πολύ δυναμικά» των διαπραγματεύσεων με το Κρεμλίνο και υπονόησε ότι η Ρωσία δείχνει πρόθυμη να επιτευχθεί συμφωνία. «[Η Ρωσία φαίνεται] να θέλει να κάνει κάτι, αλλά μέχρι να υπογραφεί το έγγραφο, κανείς δεν μπορεί να πει τίποτα με βεβαιότητα», είπε.
Παρά την αυξανόμενη ενόχλησή του για την κλιμάκωση των ρωσικών επιθέσεων κατά τη διάρκεια διαπραγματεύσεων υπό την αμερικανική διαμεσολάβηση, ο Τραμπ τόνισε ότι απέφυγε να επιβάλει νέες κυρώσεις κατά της Μόσχας επειδή πιστεύει ότι οι εμπλεκόμενες πλευρές βρίσκονται κοντά σε εκεχειρία. «Δεν θέλω να το καταστρέψω», είπε, προσθέτοντας πως οι κυρώσεις θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν τις συνομιλίες.
Ο ίδιος δήλωσε ότι υπήρξε «πολύ πιο σκληρός» με τη Ρωσία από οποιονδήποτε άλλο πρόεδρο των ΗΠΑ, επισημαίνοντας ωστόσο ότι χρειάζεται σωστός συγχρονισμός για την επιβολή κυρώσεων. «Αυτός δεν είναι δικός μου πόλεμος – είναι ο πόλεμος του [πρώην προέδρου των ΗΠΑ Τζο] Μπάιντεν, του [προέδρου της Ουκρανίας Βολοντίμιρ] Ζελένσκι και του Πούτιν. Δεν είναι ο πόλεμος του Τραμπ», είπε, τονίζοντας πως η μοναδική του εμπλοκή είναι για να σταματήσει η αιματοχυσία.
Ο Τραμπ έχει δεσμευθεί επανειλημμένα να τερματίσει τον πόλεμο – τον φονικότερο στην Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο – και τις τελευταίες ημέρες έχει εντείνει τη ρητορική του κατά του Πούτιν. Στις 27 Μαΐου, δήλωσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι ο Ρώσος πρόεδρος «παίζει με τη φωτιά», συνεχίζοντας τις επιθέσεις ενόσω βρίσκονται σε εξέλιξη ειρηνευτικές συνομιλίες.
Μετά από περισσότερες από δύο ώρες συνομιλιών με τον Τραμπ την περασμένη εβδομάδα, ο Πούτιν δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι συμφώνησε να αρχίσει η σύνταξη μνημονίου με ενδεχόμενο πλαίσιο για ειρηνευτική συμφωνία, περιλαμβάνοντας χρονοδιάγραμμα εκεχειρίας. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, επιβεβαίωσε στις 28 Μαΐου ότι η Μόσχα ολοκληρώνει το μνημόνιο και σκοπεύει να το παρουσιάσει στον δεύτερο γύρο άμεσων διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία, που προτείνεται να διεξαχθεί την επόμενη εβδομάδα στην Τουρκία.
«Η ρωσική πλευρά, όπως είχε συμφωνηθεί, συνέταξε άμεσα σχετικό μνημόνιο, στο οποίο παραθέτει τη θέση της για όλες τις πτυχές της αξιόπιστης υπέρβασης των βασικών αιτίων της κρίσης [με την Ουκρανία]», δήλωσε ο Λαβρόφ. «Η αντιπροσωπεία μας, με επικεφαλής τον [σύμβουλο του Πούτιν] Βλαντίμιρ Μεντίνσκι, είναι έτοιμη να το παρουσιάσει στην ουκρανική πλευρά και να δώσει τις απαραίτητες διευκρινίσεις κατά τη δεύτερη φάση των απευθείας συνομιλιών στην Κωνσταντινούπολη, τη Δευτέρα 2 Ιουνίου».
Δεν υπήρξε άμεση απάντηση από την Ουκρανία σχετικά με την πρόταση της Ρωσίας. Ο πρώτος γύρος συνομιλιών, που διεξήχθη στις 16 Μαΐου στην Τουρκία, αποτέλεσε την πρώτη απευθείας επαφή μεταξύ των δύο πλευρών από την έναρξη του πολέμου τον Φεβρουάριο του 2022. Η συνάντηση εκείνη απέφερε μια ανταλλαγή αιχμαλώτων, χωρίς όμως πρόοδο προς μια γενική εκεχειρία. Ούτε ο Πούτιν ούτε ο Ζελένσκι συμμετείχαν, με το Κίεβο να στέλνει χαμηλόβαθμη αντιπροσωπεία, καθώς το αίτημα του Ζελένσκι για απευθείας συνάντηση με τον Πούτιν απορρίφθηκε.
Το Κίεβο και αρκετοί δυτικοί σύμμαχοι κατηγορούν τη Μόσχα ότι χρησιμοποιεί τη διπλωματία ως μέσο καθυστέρησης, ενώ συνεχίζει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις – κατηγορία την οποία το Κρεμλίνο απορρίπτει. Η Ρωσία υποστηρίζει ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να αντιμετωπίζει τις «βασικές αιτίες» της σύγκρουσης, όπως την επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς και τη στρατιωτική υποστήριξη της Δύσης προς την Ουκρανία. Η Μόσχα επιμένει ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ συνιστά υπαρξιακή απειλή, αφού θα έφερνε στρατιωτική παρουσία της Δύσης στα σύνορα της Ρωσίας. Η Ουκρανία, από την πλευρά της, απορρίπτει κάθε ρωσικό «βέτο» για το μέλλον της στη Συμμαχία και ζητά ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας από τη Δύση.
Οι πρόσφατες δηλώσεις του Τραμπ ότι δίνει προθεσμία δύο εβδομάδων στον Πούτιν να αποδείξει αν επιθυμεί πράγματι την ειρήνη, έρχονται λίγες ημέρες μετά τη δήλωσή του πως «απολύτως» εξετάζει νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Η τοποθέτησή του ακολούθησε ένα από τα πιο φονικά Σαββατοκύριακα ρωσικών επιθέσεων από την αρχή του πολέμου, παρά τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ.
Απαντώντας στις επικρίσεις για τις τελευταίες επιθέσεις, το Κρεμλίνο δήλωσε στις 26 Μαΐου ότι οι ρωσικές πληγές ήταν αντίποινα για φερόμενες ουκρανικές επιθέσεις σε πολιτικές υποδομές εντός της Ρωσίας. Δυτικοί ηγέτες έχουν απορρίψει αυτό το επιχείρημα, ενώ η εφημερίδα The Epoch Times δεν έχει επαληθεύσει ανεξάρτητα τους ισχυρισμούς της Μόσχας.
