Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν την επιβολή δασμών ύψους 10% στο σύνολο των εισαγωγών τους, εντασσόμενοι στο πλαίσιο της πολιτικής αμοιβαίων δασμών που προωθεί η κυβέρνηση Τραμπ έναντι όλων των χωρών παγκοσμίως.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ παρουσίασε το σχέδιό του στις 2 Απριλίου, στον Κήπο των Ρόδων του Λευκού Οίκου, χαρακτηρίζοντας την κίνηση «Διακήρυξη Οικονομικής Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ» και μία από τις σημαντικότερες ημέρες στην ιστορία της χώρας. Ο πρόεδρος υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα ενεργοποιώντας το νέο κανονιστικό πλαίσιο μετά την ομιλία.
«Αμοιβαιότητα. Μας επιβάλλουν δασμούς, τους επιβάλλουμε κι εμείς. Πολύ απλό. Απλούστερο δεν γίνεται», δήλωσε.
«Για δεκαετίες, η χώρα μας λεηλατήθηκε, λεηλατήθηκε ανελέητα από φίλους και εχθρούς, από κοντινές και μακρινές χώρες», υπογράμμισε.
Οι ΗΠΑ θα εφαρμόσουν τον βασικό δασμό 10% αρχής γενομένης από τις 5 Απριλίου, στις 12:01 π.μ. Υψηλότεροι αμοιβαίοι δασμοί θα τεθούν σε ισχύ από τις 9 Απριλίου, στις 12:01 π.μ., για τις χώρες που θεωρούνται «χειρότεροι παραβάτες».
Η σχετική λίστα περιλαμβάνει ειδικό δασμό στην Κίνα ύψους 34%, επιπλέον του ήδη υπάρχοντος 20%, ανεβάζοντας συνολικά τον δασμό στα κινεζικά προϊόντα στο 54%. Στην ίδια λίστα περιλαμβάνονται και η Ευρωπαϊκή Ένωση με 20% και το Βιετνάμ με 46%.
Η κυβέρνηση Τραμπ επικαλείται για την επιβολή των δασμών τον Νόμο Περί Διεθνών Οικονομικών Δυνάμεων Έκτακτης Ανάγκης (IEEPA, 1977), που επιτρέπει στον πρόεδρο να λαμβάνει αντίστοιχα εμπορικά μέτρα κατά άλλων χωρών.
Τον περασμένο Φεβρουάριο, ο Τραμπ χρησιμοποίησε τον ίδιο νόμο για να επιβάλει δασμούς σε Καναδά, Μεξικό και Κίνα, βάσει ισχυρισμών για απειλές που σχετίζονται με διακίνηση ναρκωτικών και παράνομη μετανάστευση.
Ανώτεροι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου αναφέρουν ότι έχουν υπάρξει σοβαρές αδικίες και έλλειψη αμοιβαιότητας στις εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ, προκαλώντας γιγάντια εμπορικά ελλείμματα που «υπονομεύουν την εθνική και οικονομική μας ασφάλεια». Πέρυσι, καταγράφηκε ρεκόρ εμπορικού ελλείμματος στις ΗΠΑ ύψους 1,2 τρισ. δολαρίων.
Η κυβέρνηση επισημαίνει πως πέρα από τους υψηλούς δασμούς, σοβαρό πρόβλημα αποτελούν και άλλοι μη δασμολογικοί φραγμοί του εξωτερικού εμπορίου. Χαρακτηριστικά, αναφέρθηκαν περιπτώσεις όπου η Κίνα χρησιμοποιεί τρίτες χώρες όπως Καμπότζη, Ταϊλάνδη και Βιετνάμ για να παρακάμψει αμερικανικούς δασμούς.
«Το πραγματικό πρόβλημα στο εμπόριο με το Βιετνάμ είναι ότι παρέχει έδαφος για να μας πλημμυρίσουν προϊόντα από την κομμουνιστική Κίνα», δήλωσε εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου.
Παράλληλα, αναφέρθηκε και το Ισραήλ, χώρα που ανακοίνωσε πως θα καταργήσει τους δασμούς σε αμερικανικά αγαθά, ωστόσο, σύμφωνα με στελέχη της κυβέρνησης, παραμένει πρόβλημα η κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας στον φαρμακευτικό τομέα.
Επιπλέον, καταγράφηκαν περιορισμοί που τίθενται στις εξαγωγές αμερικανικών αγροτικών προϊόντων σε χώρες όπως η Βραζιλία, η Αυστραλία και το Μεξικό.
«Στόχος μας είναι το εμπόριο να γίνει πραγματικά αμοιβαίο. Να επιστρέψει η παραγωγή στις ΗΠΑ και να λάβουν οι αγρότες μας τη δίκαιη μεταχείριση που αξίζουν», ανέφερε η κυβέρνηση.
Πολιτικές αντιδράσεις
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέφρασε επιφυλάξεις, με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να κάνει λόγο για «μείζον πλήγμα» στην παγκόσμια οικονομία. Ωστόσο, αναλυτές επισημαίνουν πως η ΕΕ έχει ωφεληθεί από προηγούμενες εμπορικές πολιτικές που δημιούργησαν ανισορροπίες εις βάρος των ΗΠΑ. Ο πρόεδρος της επιτροπής Εμπορίου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μπερντ Λάνγκε, προειδοποίησε για τις πιθανές συνέπειες των μέτρων αυτών, αν και παραδέχθηκε ότι οι ΗΠΑ έχουν δικαίωμα να προστατεύσουν την οικονομία τους.
Από την πλευρά της, η Ιαπωνία εξέφρασε την ανησυχία της για την απόφαση αυτή, με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Γιοσιμάσα Χαγιάσι να σημειώνει πως «έχουμε σοβαρές ανησυχίες για το κατά πόσο τα μέτρα αυτά συμμορφώνονται προς τους κανόνες του ΠΟΕ και τη διμερή εμπορική συμφωνία ανάμεσα στην Ιαπωνία και τις ΗΠΑ». Ωστόσο, το Τόκιο δεν έχει ακόμη ανακοινώσει συγκεκριμένα αντίμετρα, ενώ η ιαπωνική βιομηχανία προσπαθεί να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.
Στη Λατινική Αμερική, η κυβέρνηση της Βραζιλίας ανακοίνωσε πως εξετάζει «όλα» τα πιθανά μέτρα για να αντιδράσει στους δασμούς. Ο πρωθυπουργός του Καναδά, Μαρκ Κάρνι, εξέφρασε ανησυχία, αλλά δεν απέκλεισε διαπραγματεύσεις για την εξεύρεση μιας κοινά αποδεκτής λύσης.
Η Βρετανία φαίνεται να υιοθετεί μια πιο διαλλακτική στάση, επιδιώκοντας συμφωνία με τις ΗΠΑ ώστε να μετριαστεί ο αντίκτυπος των δασμών. «Οι ΗΠΑ είναι ο εγγύτερος σύμμαχός μας, η προσέγγισή μας συνίσταται στο να παραμείνουμε ήρεμοι και να διαπραγματευτούμε μια λύση που θα ωφελήσει και τις δύο πλευρές», δήλωσε ο Βρετανός υπουργός Εμπορίου, Τζόναθαν Ρέινολντς.
Αντιδράσεις από τις αγορές
Αν και η Wall Street έκλεισε με μικρή άνοδο στις 2 Απριλίου, οι ανακοινώσεις για τους νέους δασμούς οδήγησαν σε απότομη υποχώρηση στα after-hours.
Ο τεχνολογικός δείκτης Nasdaq είχε πτώση περίπου 500 μονάδων (2,5%), ο S&P 500 υποχώρησε κατά περίπου 90 μονάδες (1,5%) και ο Dow Jones κατά περίπου 200 μονάδες (0,5%).
Οι αποδόσεις κρατικών ομολόγων παρουσίασαν μικτή εικόνα, με το δεκαετές ομόλογο στο 4,14%, ενώ η ισοτιμία του δολαρίου υποχώρησε κατά 0,25%.
«Η μεγάλη κίνηση»
Ο Τραμπ είχε προϊδεάσει από τον Φεβρουάριο για μια σαρωτική δασμολογική πολιτική, την οποία είχε αποκαλέσει μέσω του Truth Social «Μεγάλη κίνηση».
Η πολιτική αυτή πυροδότησε αντιδράσεις, με τον υπουργό Οικονομικών, Σκοτ Μπέσσεντ, να υπογραμμίζει ότι ορισμένες χώρες ήδη έχουν προχωρήσει σε μείωση δασμών λόγω των νέων μέτρων.
Φόβοι για ύφεση και πληθωρισμό
Οι αγορές και οι πολίτες ανησυχούν για κίνδυνο υψηλού πληθωρισμού και ύφεσης με την εφαρμογή των νέων τιμολογιακών μέτρων. Η κυβέρνηση, ωστόσο, επιμένει ότι ο αντίκτυπος θα είναι περιορισμένος και προσωρινός.
«Η Αμερική βρίσκεται στα πρόθυρα μιας σημαντικής ανάπτυξης, όχι ύφεσης», διαβεβαιώνει ο Τραμπ.
