Ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, επανέλαβε την Τρίτη τη δέσμευση της χώρας του στην ευρωπαϊκή της πορεία, υπογραμμίζοντας μάλιστα την επιθυμία για επίσπευση της διαδικασίας ένταξης στην ΕΕ. Η δήλωσή του έρχεται μετά την πρόσφατη επίσκεψή του στη Μόσχα, η οποία προκάλεσε ανησυχίες και επικριτικά σχόλια στην ΕΕ.
Συγκεκριμένα, ο Βούτσιτς βρέθηκε στη ρωσική πρωτεύουσα στις 8 και 9 Μαΐου για να παραστεί στις εορταστικές εκδηλώσεις της «Ημέρας της Νίκης», με αφορμή τη συμπλήρωση 80 χρόνων από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Εκεί είχε συναντήσεις τόσο με τον Ρώσο ηγέτη Βλαντιμίρ Πούτιν όσο και με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.
Παρόλα αυτά, μετά τη σύνοδο με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, την Τρίτη, ο Σέρβος πρόεδρος εμφανίστηκε αποφασισμένος να επιταχύνει τη διαδικασία ενσωμάτωσης της Σερβίας στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Αξίζει να σημειωθεί πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καθορίζει τη γενική κατεύθυνση και τις προτεραιότητες της ΕΕ των 27 κρατών.
«Η πολιτική βούληση της Σερβίας είναι να επιταχύνει την ενταξιακή της πορεία, να κάνει τη δουλειά της. Η ατμόσφαιρα στην ΕΕ… δεν είναι η πιο θετική, είμαι βέβαιος ότι αυτό σχετίζεται με το ταξίδι στη Μόσχα, αλλά… πιστεύω ότι η Ευρώπη θα κατανοήσει όταν βλέπει πρόοδο με βάση την ουσία», τόνισε ο Βούτσιτς.
Η Σερβία έχει βρεθεί τους τελευταίους έξι μήνες στο επίκεντρο μαζικών φοιτητικών κινητοποιήσεων, με αφορμή την κατάρρευση της οροφής σε σιδηροδρομικό σταθμό στο Νόβι Σαντ και τον θάνατο 16 ανθρώπων, περιστατικό που αποδίδεται από πολλούς στις χρόνιες παθογένειες της διαφθοράς σε έργα υποδομής. Υπό το βάρος των διαμαρτυριών, ο Βούτσιτς υποσχέθηκε μεταρρυθμίσεις ώστε να ικανοποιηθούν τα ευρωπαϊκά κριτήρια ένταξης: αντιμετώπιση της διαφθοράς, εξυγίανση της δικαιοσύνης, αναμόρφωση των νόμων για τα ΜΜΕ και τις εκλογές, καθώς και βήματα για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Κόσοβο, η ανεξαρτησία του οποίου δεν αναγνωρίζεται από το Βελιγράδι.
Η Σερβία καλείται, επιπλέον, να ευθυγραμμίσει την εξωτερική πολιτική της με αυτή της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων κατά της Ρωσίας λόγω της εισβολής στην Ουκρανία. «Στα βασικά στοιχεία της κοινής μας εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής περιλαμβάνεται η σαφής καταδίκη της βίαιης εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και η στήριξη στην Ουκρανία για την επίτευξη μιας δίκαιης και διαρκούς ειρήνης», επισήμανε ο Κόστα.
Στελέχη της ΕΕ είχαν ζητήσει ξεκάθαρα από τους αρχηγούς των υπό ένταξη χωρών να μην παραστούν στις ρωσικές εκδηλώσεις για τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εξέφρασε πάντως ικανοποίηση που η ευρωπαϊκή πορεία παραμένει ύψιστη προτεραιότητα για το Βελιγράδι. «Σημασία έχει αυτό να μεταφραστεί σύντομα σε χειροπιαστές πρωτοβουλίες και επιτάχυνση μεταρρυθμίσεων. Πιστεύω ότι το μέλλον της Σερβίας βρίσκεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πλέον η μπάλα βρίσκεται στο δικό σας γήπεδο. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο – μπροστά μας είναι το άνοιγμα του Κεφαλαίου 3 και η συνέχιση των διαπραγματεύσεων για τη σταδιακή ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ».
Από την πλευρά του, ο Βούτσιτς εξήγησε πως η παρουσία του στην παρέλαση του Πούτιν εντάσσεται στις παραδοσιακές φιλικές σχέσεις της Σερβίας με τη Ρωσία – με τους δύο λαούς να συνδέονται τόσο γλωσσικά όσο και θρησκευτικά. Η Μόσχα παραμένει διαχρονικός σύμμαχος του Βελιγραδίου και κυριότερος προμηθευτής φυσικού αερίου, στηρίζοντάς το παράλληλα και στη διεθνή αντιπαράθεση για το Κόσοβο.
Κατά τη συνάντησή του με τον Βούτσιτς, μετά το τέλος της παρέλασης, ο Πούτιν ευχαρίστησε τον Σέρβο πρόεδρο για την παρουσία του: «Γνωρίζω ότι έγιναν προσπάθειες να σας αποτρέψουν, δημιουργήθηκαν και κάποια πρακτικά εμπόδια, όμως, ήρθατε και σας το εκτιμούμε ιδιαίτερα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο Κόστα βρέθηκε στο Βελιγράδι στο πλαίσιο περιοδείας του σε έξι χώρες των δυτικών Βαλκανίων με ευρωπαϊκές φιλοδοξίες, μέρος της οποίας αποτέλεσε και η επίσκεψή του στη Σαράγεβο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Σερβία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία και Βοσνία διαθέτουν πλέον επίσημο καθεστώς υποψήφιων μελών στην ΕΕ, ενώ το Κόσοβο παραμένει δυνητικός υποψήφιος.
Στις αρχές του μήνα, ευρωβουλευτές κάλεσαν το Κόσοβο να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την ευρωπαϊκή του πορεία και τη Σερβία να εντείνει τις προσπάθειές της για την προστασία του κράτους δικαίου, της ελευθερίας του Τύπου και την καταπολέμηση της διαφθοράς.
