Μελέτες φαρμάκων χρηματοδοτούμενες από τους κατασκευαστές αυτών τείνουν να υποστηρίζουν υψηλότερη αποτελεσματικότητα των φαρμάκων από τις μελέτες που δεν χρηματοδοτούνται από την κατασκευάστρια εταιρία, βρίσκει νέα αναφορά που δημοσιεύθηκε στο Journal of Political Economy (Περιοδικό Πολιτικής Οικονομίας) στης 7 Οκτωβρίου.
Η αναφορά ανακάλυψε ένα «εφέ χορηγίας» που τείνει να μεροληπτεί υπέρ των χρηματοδοτούμενων μελετών σχετικά με την αναφορά υψηλότερης αποτελεσματικότητας των φαρμάκων. Ο συγγραφέας δεν μπόρεσε να βρει διαφορές στον σχεδιασμό της μελέτης μεταξύ αυτών που χρηματοδοτούνταν από τις εταιρίες φαρμάκων και εκείνες που δεν έλαβαν χρηματοδότηση.
«Αφαιρώντας το εφέ χορηγίας θα μείωνε την διαφορά στην αποτελεσματικότητα […] κατά περίπου 50%», αναφέρει στην έρευνά της η Ταμάρ Όοστρομ, αναπληρώτρια καθηγήτρια οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Πολιτείας του Οχάιο.
«Αυτό το αποτέλεσμα ήταν μεγαλύτερο από ότι περίμενα», είπε στους Epoch Times η Όοστρομ μέσω email. «Τα αποτελέσματά μου υποδηλώνουν ότι οι χορηγούμενες δοκιμές θα πρέπει να μειωθούν σημαντικά.»
Είπε πως η διαφορά των αποτελεσμάτων μεταξύ των χρηματοδοτούμενων και των μη μπορεί να συμβαίνει επειδή «οι κατασκευαστές διεξάγουν πολλαπλές δοκιμές και δημοσιεύουν επιλεκτικά αυτές που είναι πιο ευνοϊκές για το φάρμακο».
Ακόμη και μια μικρή επίδραση μεροληψίας από την χρηματοδότηση θα μπορούσε να επηρεάσει την χρήση του φαρμάκου, σημείωσε.
«Εάν κάποια από τα αποτελέσματα από μια κλινική δοκιμή είναι μεροληπτικά, οι ασθενείς πιθανών να λαμβάνουν ένα λιγότερο αποτελεσματικό φάρμακο για αυτούς, ή μπορεί να λαμβάνουν ένα φάρμακο όταν μια εναλλακτική θεραπεία ίσως να είναι πιο ωφέλιμη», είπε η Όοστρομ.
Η έρευνά της ανέλυσε τα δημοσιευμένα έγγραφα από 509 δοκιμές και 1.215 ομάδες θεραπείας (ομάδες συμμετεχόντων). Οι περισσότερες δοκιμές δημοσιεύθηκαν αφού το φάρμακο έλαβε έγκριση από την Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (Food and Drug Administration – FDA) των Η.Π.Α. Περίπου τα ¾ αυτών που εξετάστηκαν ήταν για αντικαταθλιπτικά, με το εναπομείναν ¼ για αντιψυχωτικά φάρμακα.
«Η μελέτη μου είναι η πρώτη που εξετάζει την επίδραση της οικονομικής χορηγίας στην έκβαση με το να συγκρίνει άμεσα ένα μεγάλο μέρος δοκιμών στις οποίες οι ακριβώς ίδιες ομάδες δοκιμάζονται με διαφορετικά οικονομικά ενδιαφέροντα», είπε η Όοστρομ.
Οι δοκιμές που συγκρίνουν φάρμακα διαφέρουν ανάλογα της χορηγίας
Η Όοστρομ εξέτασε δύο κύρια είδη δοκιμών φαρμάκων: φάρμακα που συγκρίνονται με εικονικά φάρμακα και φάρμακα που συγκρίνονται με άλλα φάρμακα.
Βρήκε πως η επίδραση της χορηγίας από την εταιρία του φαρμάκου ήταν πιο έντονη στις δοκιμές εικονικών φαρμάκων.
Υπάρχουν πολλαπλά πλεονεκτήματα για τα αποτελέσματα που ευνοούν την επίδραση ενός φαρμάκου.
«Δοκιμές στις οποίες το φάρμακο του κατασκευαστή φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματικό είναι πιο πιθανό να δημοσιευθούν», είπε η Όοστρομ.
Αυτές οι δοκιμές που δημοσιοποιήθηκαν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προώθησή τους προς τους ιατρούς. Οι συνταγογραφήσεις επίσης τείνουν να αυξάνονται ανάλογα με τις ευνοϊκές κλινικές δοκιμές.
Η Όοστρομ παρέθεσε μια μελέτη του 2023 η οποία βρήκε πως όταν μια κλινική δοκιμή ευνοεί σημαντικά ένα φάρμακο, «υπάρχει μεγάλη και άμεση αύξηση στην ζήτησή του».
Οι δοκιμές που εξέτασε η Όοστρομ περιελάμβαναν κατά μέσο όρο 100 συμμετέχοντες, με μέσο όρο ηλικίας τα 42 έτη. Η διανομή του φύλου ήταν σχεδόν ίση, με το 51% των συμμετεχόντων να είναι γένους θηλυκού.
Μελέτη περίπτωσης: Effexor εναντίων Prozac
Ως παράδειγμα μεροληψίας, η Όοστρομ παρουσίασε την περίπτωση του Effexor, ενός αντικαταθλιπτικού που παρουσιάστηκε το 1993 από την εταιρία Wyeth Pharmaceuticals. Τα επόμενα 15 χρόνια, η εταιρία χρηματοδότησε 14 τυχαιοποιημένες ελλεγχόμενες δοκιμές συγκρίνοντας την αποτελεσματικότητα του Effexor με τον αντίπαλό του, το Prozac. Σε 12 από αυτές τις δοκιμές, που χρηματοδοτήθηκαν εξολοκλήρου από την Wyeth, το Effexor βρέθηκε να είναι πολύ πιο αποτελεσματικό.
Ωστόσο, όταν το Effexor και το Prozac συγκρίθηκαν με εναλλακτική χρηματοδότηση, μόνο μία από τις τρεις δοκιμές βρήκε το Effexor να είναι πιο αποτελεσματικό.
«Κάθε μια από αυτές τις δοκιμές είναι μια διπλά τυφλή τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή (double-blind RCT) που συγκρίνει τα δύο ακριβώς ίδια μόρια και εξετάζει τα ίδια τυπικά αποτελέσματα», γράφει στην έρευνά της η Όοστρομ.
Απόψεις ειδικών πάνω στην μεροληψία της έρευνας
Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι η χρηματοδότηση των μελετών επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το σχεδιασμό και τα αποτελέσματά τους, είπε στους Epoch Times ο Δρ Τσαντ Σάβατζ, ειδικός στην Παθολογία και ιδρυτής του κέντρου YourChoice Direct Care.
«Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες ανά τα χρόνια για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, όπως το να απαιτείται η οικονομική διαφάνεια από τους συγγραφείς, αλλά καμία δεν έχει καταφέρει να εξαλείψει πλήρως την μεροληψία που μπορεί να υπάρξει», είπε ο Δρ Σάβατζ.
Αυτή η μεροληψία συχνά πηγάζει από το «ένστικτο αυτο-επιβίωσης των ερευνητών, οι οποίοι βρίσκονται σε μια συνεχή αναζήτηση χρηματοδότησης» ή πιθανής ανεργίας, πρόσθεσε.
«Η επίλυση αυτού του προβλήματος είναι μια μεγάλη πρόκληση», είπε. «Μια πιθανή λύση είναι να επιστρέψουμε στην αρχή της αναπαραγωγικότητας, τον θεμέλιο λίθο της επιστήμης. Εάν ένα εύρημα είναι έγκυρο, θα πρέπει να μπορεί να αναπαραχθεί μέσα από πολλαπλές μελέτες που διεξάγονται από διαφορετικούς ερευνητές, με διάφορες πηγές χρηματοδότησης, και να δημοσιεύονται σε διάφορα περιοδικά.»
Σύμφωνα με τον Δρ Πήτερ Κ. Γκέτζσε, καθηγητή σχεδιασμού κλινικής έρευνας και ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, η μεροληψία στις δοκιμές χορηγούμενες από την βιομηχανία είναι τεράστια.
«Σε κατά μέτωπο δοκιμές όπου το Prozac ήταν το φάρμακο ενδιαφέροντος, σημαντικά περισσότερη ασθενείς βελτιώθηκαν με το Prozac παρά στις δοκιμές όπου το Prozac ήταν το φάρμακο σύγκρισης», είπε ο Γκέτζσε στους Epoch Times.
Παρέθεσε μια μελέτη του 2004 η οποία ανακάλυψε συστηματική μεροληψία στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του Prozac, ενός από τα πρώτα αντικαταθλιπτικά στην αγορά. Το Prozac είναι η εμπορική ονομασία της φλουοξετίνης.
Οι Epoch Times επικοινώνησαν με την Eli Lilly, την κατασκευάστρια εταιρία του Prozac, και την Pfizer, στην οποία ανήκει τώρα το Effexor, για σχολιασμό.
