Θερμή υποδοχή βρήκε στους Ευρωπαίους ηγέτες η νέα προσπάθεια του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Πλήθος αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρώπης δεσμεύτηκαν να διατηρήσουν την πίεση στη Μόσχα, στηρίζοντας ταυτόχρονα την πρόταση Τραμπ για τριμερή σύνοδο, με τη συμμετοχή Κιέβου, Ουάσιγκτον και Μόσχας, με στόχο την κατάπαυση του πυρός και τη διαπραγμάτευση ειρήνης.
Ο Τραμπ ενημέρωσε, στις 16 Αυγούστου, Ευρωπαίους ομολόγους του και τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αμέσως μετά τη σύνοδό του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, που είχε προηγηθεί στην Άνκορατζ της Αλάσκας.
Αν και η κρίσιμη αυτή συνάντηση δεν απέφερε άμεση κατάπαυση του πυρός, τόσο ο Τραμπ όσο και ο Πούτιν έκαναν λόγο για «βάση» με σκοπό μελλοντικές διαπραγματεύσεις.
Με κοινή δήλωση το Σάββατο, οι Εμανουέλ Μακρόν, Τζόρτζια Μελόνι, Φρίντριχ Μερτς, Κιρ Στάρμερ, Αλεξάντερ Στουμπ, Ντόναλντ Τουσκ, Αντόνιο Κόστα και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαιρέτησαν τις πρωτοβουλίες Τραμπ.
Στο κείμενο τονίζεται: «Οι ηγέτες υποδέχθηκαν τις προσπάθειες του προέδρου Τραμπ για τον τερματισμό της αιματοχυσίας στην Ουκρανία, για τον τερματισμό της ρωσικής επιθετικότητας και για την επίτευξη δίκαιης και διαρκούς ειρήνης».
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ανάγκη για αδιαπραγμάτευτες εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία, ενώ τονίζεται ότι η Ρωσία δεν μπορεί να ασκήσει βέτο στην πορεία ένταξης της Ουκρανίας σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες δηλώνουν έτοιμοι να στηρίξουν την πρόταση Τραμπ για τριμερή σύνοδο με τη συμμετοχή Ζελένσκι και Πούτιν, εκφράζοντας πρόθεση να στηρίξουν περαιτέρω συνομιλίες, συμπεριλαμβανομένης επικείμενης συνάντησης με τον Ζελένσκι.
Επαναλαμβάνουν, επίσης, τη δέσμευσή τους να διατηρήσουν τις κυρώσεις κατά της Μόσχας, μέχρι να υπάρξει ουσιαστική συμφωνία, τονίζοντας πως διεθνή σύνορα δεν πρέπει να μεταβάλλονται δια της βίας.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιβεβαίωσε ότι θα συναντηθεί με τον Τραμπ στην Ουάσιγκτον στις 18 Αυγούστου, αναφέροντας μέσω της πλατφόρμας Χ πως είχε «μακρά και ουσιαστική συζήτηση» με τον Αμερικανό πρόεδρο, συμπεριλαμβανομένου μίας ωριαίας κατ’ ιδίαν επικοινωνίας, πριν ενταχθούν οι Ευρωπαίοι στη συζήτηση.
Ο Ζελένσκι υπογράμμισε: «Η Ουκρανία επαναβεβαιώνει την πλήρη της βούληση να εργαστεί με κάθε δύναμη για την επίτευξη ειρήνης», προσθέτοντας ότι το Κίεβο στηρίζει την ιδέα Τραμπ για τριμερή συνάντηση με τη Ρωσία και ότι θεωρεί καθοριστική τη συμμετοχή των Ευρωπαίων «σε κάθε στάδιο, ώστε να διασφαλιστούν αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας προς την Αμερική».
Ο Ζελένσκι σημείωσε ότι οι συνομιλίες στην Ουάσιγκτον θα καλύψουν κάθε λεπτομέρεια για τον τερματισμό του πολέμου και της αιματοχυσίας, ενώ χαιρέτισε τα «θετικά σήματα από αμερικανικής πλευράς» σχετικά με τη συμμετοχή των ΗΠΑ σε εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία.
Πριν τη συνάντησή του με τον Πούτιν, ο Τραμπ είχε δηλώσει σε δημοσιογράφους πως εξετάζει το ενδεχόμενο αμερικανικών εγγυήσεων ασφαλείας προς την Ουκρανία, διευκρινίζοντας ωστόσο πως αυτό δεν συνδέεται με ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ.
Την ίδια μέρα, οι αρχηγοί των χωρών της Βόρειας και Βαλτικής —Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Ισλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Νορβηγία και Σουηδία— εξέδωσαν κοινή δήλωση με την οποία στηρίζουν τόσο την Ουκρανία όσο και την διπλωματική πρωτοβουλία Τραμπ. «Η επίτευξη δίκαιης και διαρκούς ειρήνης απαιτεί κατάπαυση του πυρός, καθώς και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία», σημειώνεται, ενώ προστίθεται: «Δεν πρέπει να τεθούν περιορισμοί στις ΕΔ της Ουκρανίας ή στη διεθνή της συνεργασία».
Οι ηγέτες των βορειοευρωπαϊκών χωρών χαιρέτισαν δήλωση του Τραμπ ότι η Ουάσιγκτον «είναι έτοιμη να συμμετάσχει σε εγγυήσεις ασφαλείας», διαβεβαιώνοντας παράλληλα ότι θα συνεχίσουν να εξοπλίζουν την Ουκρανία και να κλιμακώνουν τις κυρώσεις κατά της ρωσικής οικονομίας πολέμου όσο συνεχίζεται η ρωσική επίθεση.
Σε δηλώσεις του στο Fox News μετά τη συνάντηση με τον Πούτιν, ο Τραμπ αποκάλυψε πως οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε πολλά ζητήματα, ωστόσο «παραμένει ένα ή δύο πολύ σοβαρά θέματα μη επιλυμένα».
Όπως είπε, «η μπάλα βρίσκεται πλέον στο γήπεδο του Ζελένσκι. Τώρα εναπόκειται στον πρόεδρο Ζελένσκι να ολοκληρώσει τη διαδικασία, ενώ και οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να αναλάβουν δράση».
Κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου στην Αλάσκα, ο Πούτιν εξέφρασε την προσδοκία ότι οι συνομιλίες θα αποτελέσουν «σημείο αφετηρίας όχι μόνο για τη διευθέτηση του ουκρανικού ζητήματος, αλλά και για την αποκατάσταση ρεαλιστικών και πρακτικών σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ». Κανένας εκ των δύο ηγετών δεν δέχτηκε ερωτήσεις ούτε αποκάλυψε λεπτομέρειες της συζήτησης.
Ο πόλεμος, που ξέσπασε με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, διανύει το τέταρτο έτος του, χωρίς ορατό ορίζοντα κατάπαυσης του πυρός.
Ο Τραμπ έχει θέσει ως κεντρικό στόχο της εξωτερικής του πολιτικής τον τερματισμό της σύρραξης και, παρά τις ενδείξεις προόδου κατά τη σύνοδο στην Αλάσκα, τόνισε: «Δεν υπάρχει συμφωνία, μέχρι να υπάρξει συμφωνία».
