Σε μια περίοδο όπου η Ευρώπη αντιμετωπίζει πρωτοφανείς προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας, οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συγκεντρώνονται σήμερα Πέμπτη στις Βρυξέλλες για μια έκτακτη σύνοδο κορυφής με κεντρικά θέματα την ενίσχυση των ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνάμεων και τη συνεχιζόμενη στήριξη της Ουκρανίας.
Η σύνοδος, που ανακοινώθηκε στις 27 Φεβρουαρίου, διεξάγεται σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου οι ευρωπαϊκές χώρες επανεξετάζουν τις αμυντικές τους δαπάνες, ωθούμενες από τις αποφάσεις της νέας αμερικανικής κυβέρνησης και τους φόβους για μια Ρωσία με αναθεωρητικές βλέψεις.
Ο Ζελένσκι παρών, η Ουγγαρία διαφωνεί
Στη σύνοδο συμμετέχει και ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε μια συμβολική επίδειξη συμπαράστασης που ωστόσο δεν είναι ομόφωνη. Η Ουγγαρία έχει ήδη δηλώσει ότι αρνείται να υπογράψει κοινή δήλωση στήριξης προς την Ουκρανία.
Ο Ζελένσκι προγραμματίζει επίσης συναντήσεις με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, τον Αυστριακό καγκελάριο Κρίστιαν Στόκερ και τον Βέλγο πρωθυπουργό Μπαρτ Ντε Βέβερ κατά την παραμονή του στις Βρυξέλλες, σύμφωνα με εκπρόσωπό του.
Η αποχώρηση των ΗΠΑ και η ευρωπαϊκή αφύπνιση
Η σύνοδος πραγματοποιείται μετά την απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να αναστείλουν τη στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο, και εν μέσω ενδείξεων για μια ευρύτερη στροφή της Ουάσιγκτον από τη στρατιωτική υποστήριξη στην περιοχή.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ έχει δηλώσει ότι παραμένει προσηλωμένος στη συμμαχία του ΝΑΤΟ, αλλά επιμένει έντονα ότι η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική της ασφάλεια.
«Θέλω να πιστεύω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα σταθούν στο πλευρό μας. Αλλά πρέπει να είμαστε έτοιμοι εάν αυτό δεν συμβεί», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αναφερόμενος στον πόλεμο στην Ουκρανία, σε διάγγελμά του προς το έθνος το βράδυ της Τετάρτης.
Το χάσμα της αμερικανικής βοήθειας
Η ΕΕ δεν θα μπορέσει πιθανότατα να αναπληρώσει την αμερικανική βοήθεια που έχει ανασταλεί, καθώς η Ουάσιγκτον παρείχε πέρυσι περισσότερο από το 40% της στρατιωτικής βοήθειας προς την εμπόλεμη χώρα, σύμφωνα με το ΝΑΤΟ.
Ο Μακρόν δήλωσε ότι η Γαλλία είναι ανοιχτή στη συζήτηση επέκτασης της προστασίας που προσφέρει το πυρηνικό της οπλοστάσιο στους Ευρωπαίους εταίρους της, μια πρόταση με ιδιαίτερη βαρύτητα στο νέο γεωπολιτικό τοπίο.
Φιλόδοξα σχέδια για την ευρωπαϊκή άμυνα
Την Τρίτη, τα κόμματα που πιθανότατα θα σχηματίσουν την επόμενη γερμανική κυβέρνηση συμφώνησαν να χαλαρώσουν τα όρια δανεισμού ώστε να επιτραπούν επιπλέον αμυντικές δαπάνες δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παρουσίασε επίσης προτάσεις για κινητοποίηση έως και 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για την άμυνα της ένωσης, συμπεριλαμβανομένου ενός σχεδίου για δανεισμό έως και 150 δισεκατομμυρίων ευρώ που θα διατεθούν ως δάνεια στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών.
Διαφωνίες για το μέγεθος της στήριξης στην Ουκρανία
Σχεδόν όλοι οι ηγέτες της ΕΕ επιθυμούν να διαβεβαιώσουν τον Ζελένσκι ότι μπορεί ακόμη να βασίζεται στην Ευρώπη για υποστήριξη, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν καταφέρει να συμφωνήσουν σε μια πρόταση της επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής Κάγια Κάλλας για τον καθορισμό συγκεκριμένου ποσού στρατιωτικής βοήθειας που θα δεσμευτούν να παρέχουν φέτος.
Το σχέδιο προβλέπει ότι κάθε κράτος θα συνεισφέρει ανάλογα με το μέγεθος της οικονομίας του, εν μέσω παραπόνων από τις σκανδιναβικές και βαλτικές χώρες και την Ολλανδία ότι ορισμένες μεγαλύτερες χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία δεν κάνουν αρκετά. Ωστόσο, το Παρίσι, η Ρώμη και η Μαδρίτη απορρίπτουν αυτές τις κατηγορίες.
Οι ‘αντάρτες’ της ΕΕ
Δεν είναι σαφές εάν η στήριξη για την Ουκρανία θα εγκριθεί από όλους τους ηγέτες, λόγω της απειλής βέτο από τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν. Σε επιστολή προς τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και οικοδεσπότη της συνόδου κορυφής Αντόνιο Κόστα, με ημερομηνία το Σάββατο, ο Ορμπάν ανέφερε ότι υπάρχουν «στρατηγικές διαφορές στην προσέγγισή μας στην Ουκρανία που δεν μπορούν να γεφυρωθούν».
Ο Σλοβάκος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο έχει επίσης απορρίψει τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, επαναλαμβάνοντας ότι επιθυμεί να συμπεριληφθεί αναφορά για την επανέναρξη της διαμετακόμισης ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας, την οποία το Κίεβο σταμάτησε φέτος, ως μέρος των συζητήσεων της συνόδου κορυφής.
«Αν αυτό συμπεριληφθεί, δεν έχουμε φυσικά λόγο να μπλοκάρουμε τα συμπεράσματα», δήλωσε ο Φίτσο πριν αναχωρήσει για την πρωτεύουσα του Βελγίου.
Οι νέες γερμανικές προτεραιότητες
Ο Φρίντριχ Μερτς, πιθανότατα ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας, συσκέφθηκε με τον Κόστα κατά τη διάρκεια του πρωινού για το πώς θα αντιμετωπιστεί η πρόκληση μέσα σε σύντομη προθεσμία, μόλις λίγες ημέρες αφότου εκείνος και οι πιθανοί εταίροι του στον συνασπισμό προώθησαν σχέδια για χαλάρωση των κανόνων του έθνους σχετικά με τη συσσώρευση χρέους, ώστε να καταστεί δυνατή η αύξηση των αμυντικών δαπανών.
«Η Ευρώπη αντιμετωπίζει έναν σαφή και άμεσο κίνδυνο σε κλίμακα που κανείς από εμάς δεν έχει δει στην ενήλικη ζωή του. Ορισμένες από τις θεμελιώδεις υποθέσεις μας υπονομεύονται μέχρι τον πυρήνα τους», προειδοποίησε η φον ντερ Λάιεν σε επιστολή προς τους 27 ηγέτες της ΕΕ πριν από τη συνάντηση.
Μια ακόμη σύνοδος κορυφής της ΕΕ έχει προγραμματιστεί για τις 20-21 Μαρτίου, όπου αναμένεται να συνεχιστεί η συζήτηση για τα κρίσιμα αυτά ζητήματα που αναδιαμορφώνουν το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
