Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, επιβεβαίωσε στις 23 Οκτωβρίου ότι, κατά την εκτίμησή του, η Κίνα διακινεί φαιντανύλη στις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω της Βενεζουέλας για να παρακάμψει τους αμερικανικούς και μεξικανικούς ελέγχους. Δήλωσε ότι αυτό είναι ένα από τα κύρια θέματα που προτίθεται να θέσει στον ηγέτη του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, στη διμερή τους συνάντηση την επόμενη εβδομάδα — προσθέτοντας ότι το πρώτο ερώτημα που θα απευθύνει θα αφορά τη φαιντανύλη.
Ο Τραμπ υποστήριξε ότι, ενώ η Κίνα κερδίζει περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια από τις πωλήσεις φαιντανύλης στις ΗΠΑ, οι επιβαλλόμενοι δασμοί κοστίζουν σημαντικά περισσότερο στην κινεζική οικονομία — όπως ανέφερε, o δασμός 20% σημαίνει «απώλεια» της τάξης των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων — και εκτίμησε ότι αυτό καθιστά τη διακίνηση «οικονομικά ασύμφορη». Εξήγησε ότι οι δασμοί στις κινεζικές εισαγόμενα προϊόντα θα αυξηθούν κατά 100% επιπλέον την 1η Νοεμβρίου, εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία.
Σε σχέση με την προσπάθεια περιορισμού των πρόδρομων ουσιών της φαιντανύλης, ο διευθυντής του FBI, Κας Πατέλ, είχε δηλώσει μερικούς μήνες πριν ότι είχε παροτρύνει τις κινεζικές αρχές κατά των ναρκωτικών να περιορίσουν τις εξαγωγές χημικών πρόδρομων ουσιών. Το κινεζικό υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας προσέθεσε τον Αύγουστο επτά χημικές ουσίες στον κατάλογο ελέγχου εξαγωγών — τρεις εκ των οποίων κρίθηκαν κεντρικές για την παραγωγή φαιντανύλης — και οι περιορισμοί τέθηκαν σε ισχύ την 1η Σεπτεμβρίου.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν χαρακτηρίσει την Κίνα ως κύριο προμηθευτή της παράνομης ουσίας στη χώρα, και σε εκτελεστικό διάταγμά του την 1η Φεβρουαρίου ο Τραμπ επέβαλε αρχικούς δασμούς επιρρίπτοντας στην κινεζική ηγεσία «κεντρικό ρόλο» στην κρίση της φαιντανύλης. Στο διάταγμα τονιζόταν ότι, παρά τις πολυετείς συνομιλίες, οι αξιωματούχοι του κινεζικού καθεστώτος δεν είχαν προβεί σε αποφασιστικές ενέργειες για να ανακοπεί η ροή πρόδρομων ουσιών.
Το κείμενο κατηγορούσε, επίσης, το καθεστώς ότι παρέχει επιδοτήσεις και κίνητρα σε χημικές εταιρείες για παραγωγή και εξαγωγή πρόδρομων ουσιών και ότι προσφέρει «υποστήριξη και ασφαλές καταφύγιο» σε διεθνείς εγκληματικές οργανώσεις που ξεπλένουν τα σχετικά κέρδη — επισημαίνοντας ότι το ΚΚΚ δεν στερείται των μέσων αλλά της βούλησης να αντιμετωπίσει δραστικά την παγκόσμια κρίση των παράνομων οπιοειδών.
Στρατιωτικές επιχειρήσεις στη θάλασσα
Τις τελευταίες εβδομάδες, οι αμερικανικές δυνάμεις στόχευσαν σκάφη που, σύμφωνα με αξιωματούχους, λειτουργούσαν για λογαριασμό καρτέλ ναρκωτικών στην Καραϊβική και στον ανατολικό Ειρηνικό. Οι επιχειρήσεις κατέστρεψαν συνολικά εννέα σκάφη, μεταξύ των οποίων ένα υποβρύχιο που καταστράφηκε στις 16 Οκτωβρίου, και προκάλεσαν περίπου 37 θανάτους. Το Πεντάγωνο ανέφερε ότι αρκετοί από τους στόχους επιχειρούσαν κοντά στις ακτές της Βενεζουέλας, συνδέοντάς τους με δίκτυα που το Πεντάγωνο χαρακτήρισε «ναρκο-τρομοκρατικά».
Σε ένα τουλάχιστον περιστατικό, που ανέφερε το πρακτορείο Reuters την προηγούμενη εβδομάδα, δύο φερόμενοι διακινητές ναρκωτικών επέζησαν από πλήγμα αμερικανικών δυνάμεων στην Καραϊβική και στη συνέχεια επαναπατρίστηκαν στις χώρες καταγωγής τους, την Κολομβία και το Εκουαδόρ.
Ο υπουργός Πολέμου, Πητ Χέγκσεθ, εξήγησε ότι ο επαναπατρισμός ευθυγραμμίζεται με πρακτικές πεδίου που εφαρμόστηκαν στους πολέμους του Ιράκ και του Αφγανιστάν, σημειώνοντας ότι σε εκείνες τις συγκρούσεις συλλαμβάνονταν χιλιάδες στο πεδίο και το 99% παραδιδόταν στις αρχές των χωρών υποδοχής — μια πρακτική που, σύμφωνα με τον ίδιο, ισχύει και στην τρέχουσα επιχείρηση.
Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι η ομάδα του έχει πλήρη νομική εξουσία να καταστρέφει ύποπτα σκάφη στη θάλασσα χωρίς τυπική κήρυξη πολέμου, και ότι δεν σκοπεύει απαραίτητα να ζητήσει κήρυξη πολέμου για τέτοιες ενέργειες.
Παράλληλα με τις ναυτικές επιχειρήσεις, ο Τραμπ δήλωσε στις 23 Οκτωβρίου ότι η διοίκησή του σκοπεύει να εντείνει τη δράση της κατά των διεθνών καρτέλ, περιλαμβάνοντας ενδεχομένως και χερσαίες επιχειρήσεις. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ σημείωσε ότι αυτό είναι το επόμενο [λογικό] βήμα, αφού πλέον μεγάλες ποσότητες ναρκωτικών εισέρχονται και δια ξηράς, και τόνισε ότι θα ενημερώσει το Κογκρέσο για οποιεσδήποτε χερσαίες εισβολές, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο επιστροφής στο Κογκρέσο εφόσον οι επιχειρήσεις επεκταθούν στην ξηρά.
Σε προηγούμενη εμφάνισή του την 15η Οκτωβρίου, όταν εμφανίστηκε μαζί με τον διευθυντή του FBI, Κας Πατέλ, ο Τραμπ είχε δηλώσει ότι πολλά ναρκωτικά προέρχονται από τη Βενεζουέλα και ότι, ενώ ένας μεγάλος όγκος φτάνει δια θαλάσσης, θα επιχειρήσουν επίσης να τα σταματήσουν και δια ξηράς.
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει κατηγορήσει τον ηγέτη της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, ότι διευθύνει επιχειρήσεις διακίνησης ναρκωτικών στη χώρα, κάτι που ο ίδιος αρνείται. Σε ζωντανή μετάδοση από το Καράκας στις 22 Οκτωβρίου, ο Μαδούρο προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε αμερικανική επέμβαση θα προκαλούσε εθνική αντίδραση, υποστηρίζοντας ότι η εργατική τάξη θα κατέβει στους δρόμους και θα κηρυχθεί «γενική εξεγερσιακή απεργία» μέχρι να «επανέλθει η εξουσία».
Επιπλέον, σε δημοσιευμένα κατηγορητήρια υπάρχουν ισχυρισμοί ότι Κινέζοι υπήκοοι έχουν εμπλακεί σε δραστηριότητες μεξικανικών καρτέλ. Παραδείγματος χάριν, ο φυγάς Τζι Ντονγκ Τζανγκ (Zhi Dong Zhang), που συνελήφθη πρόσφατα στην Κούβα, φέρεται να διηύθυνε δίκτυο διακίνησης κοκαΐνης και φαιντανύλης, επιβλέποντας τόσο Κινέζους όσο και Μεξικανούς συνεργούς.
Ο Τραμπ συνέδεσε τις δασμολογικές πιέσεις εναντίον της Κίνας με τον περιορισμό της διακίνησης φαιντανύλης, υποστηρίζοντας ότι οι οικονομικές κυρώσεις καθιστούν μη βιώσιμη τη διακίνηση ως επιχείρηση. Παράλληλα, οι αμερικανικές ενέργειες στη θάλασσα και η αναφορά σε πιθανές χερσαίες επιχειρήσεις σηματοδοτούν μια κλιμάκωση που συνδυάζει διπλωματική πίεση προς το Πεκίνο, στρατιωτικές επιχειρήσεις καταπολέμησης των διακινητών και επικοινωνιακή ρητορική σκληρής αντιμετώπισης.
Στο παρασκήνιο, οι προσπάθειες περιορισμού των πρόδρομων ουσιών από κινεζικής πλευράς — όπως η προαναφερθείσα προσθήκη των επτά ουσιών στον έλεγχο εξαγωγών και οι περιορισμοί που ισχύουν από την 1η Σεπτεμβρίου — εμφανίζονται ως βήμα, αλλά οι αμερικανικές αρχές και η προεδρική διοίκηση εκφράζουν την άποψη ότι είναι ανεπαρκείς.
Των Catherine Yang και Kimberly Hayek
