Στα πρόθυρα της κατάρρευσης βρίσκεται η κυβέρνηση της Ολλανδίας, μετά την ανακοίνωση του ηγέτη του Κόμματος για την Ελευθερία (PVV), Γκέερτ Βίλντερς, ότι αποχωρεί από τον κυβερνητικό συνασπισμό.
Ο Βίλντερς δήλωσε ότι τα υπόλοιπα κόμματα του συνασπισμού αρνήθηκαν να υιοθετήσουν τα μέτρα του για τον τερματισμό της παράνομης μετανάστευσης, ένα αίτημα που είχε θέσει ως προϋπόθεση για τη στήριξη της κυβέρνησης την περασμένη εβδομάδα.
Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X, ο Βίλντερς έγραψε: «Καμία υπογραφή στα σχέδιά μας για το άσυλο. Καμία τροποποίηση στη Συμφωνία Βασικών Κατευθύνσεων. Το PVV αποχωρεί από τον συνασπισμό».
Στη συνέχεια, συμπλήρωσε: «Δεν είχαμε άλλη επιλογή. Είχα υποσχεθεί στους ψηφοφόρους τη σκληρότερη πολιτική ασύλου που υπήρξε ποτέ, αλλά αυτή η υπόσχεση δεν έγινε αποδεκτή».
Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Βίλντερς είχε ζητήσει από τους εταίρους του συνασπισμού να στηρίξουν ένα σχέδιο για τη μείωση της παράνομης μετανάστευσης. Το σχέδιο προέβλεπε τη χρήση του στρατού για την προστασία των συνόρων, την απόρριψη όλων των παράνομων μεταναστών, την επιστροφή των Σύρων προσφύγων στη χώρα τους και το κλείσιμο των κέντρων φιλοξενίας.
Είχε προειδοποιήσει μάλιστα ότι αν η πολιτική για τη μετανάστευση δεν αυστηροποιηθεί, το PVV θα αποχωρήσει από την κυβέρνηση. Τώρα υλοποίησε αυτή την απειλή.
Η αποχώρηση του PVV αναμένεται να οδηγήσει τη χώρα σε νέες εκλογές τους επόμενους μήνες, καθώς διαλύεται ο εύθραυστος συνασπισμός που εδώ και σχεδόν έναν χρόνο δυσκολευόταν να βρει κοινό βηματισμό.
Το κόμμα του Βίλντερς είναι το μεγαλύτερο στην ολλανδική Βουλή.
Οι εταίροι του συνασπισμού αντέδρασαν στην εξέλιξη.
Η επικεφαλής του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD), Ντιλάν Γεσίλγκοζ, δήλωσε στην πλατφόρμα X: «Για ακόμη μια φορά, ο Βίλντερς βάζει το προσωπικό του συμφέρον πάνω από το συμφέρον της χώρας. Εγκαταλείπει την προσπάθεια σε μια περίοδο πρωτοφανούς αβεβαιότητας — με τον πόλεμο δίπλα μας, μια ενδεχόμενη οικονομική κρίση και πολίτες που ανησυχούν για τους λογαριασμούς τους. Η Ολλανδία χρειάζεται ώριμη και υπεύθυνη ηγεσία που να προσφέρει ασφάλεια. Ο Βίλντερς απογοητεύει τη χώρα μας».
Σε παρόμοιο ύφος, η ηγέτιδα του κεντρώου κόμματος Νέα Κοινωνική Συμφωνία (NSC), Νικολιέν φαν Βρόνχοφεν, ανέφερε: «Είναι ανεύθυνο εκ μέρους του Γκέερτ Βίλντερς να αποχωρεί από τον συνασπισμό. Τώρα ήταν η στιγμή που θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε σε αυστηρότερη μεταναστευτική πολιτική».
Η Καρολάιν φαν ντερ Πλας, επικεφαλής του Κινήματος Αγροτών-Πολιτών (BBB), χαρακτήρισε τον Βίλντερς «απερίσκεπτο» για την αποχώρησή του. «Η κυβέρνηση δεν έπεσε επειδή τα σχέδια ήταν ανεφάρμοστα, αλλά επειδή δεν υλοποιήθηκαν», σχολίασε.
Χωρίς το PVV, τα υπόλοιπα κόμματα του συνασπισμού έχουν τυπικά τη δυνατότητα να επιχειρήσουν να παραμείνουν στην εξουσία ως κυβέρνηση μειοψηφίας, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν θεωρείται πιθανό.
Ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης, Φρανς Τίμερμανς, υποστήριξε ότι οι εκλογές είναι μονόδρομος. Μιλώντας στη δημόσια τηλεόραση NOS, ο ηγέτης του συνασπισμού Εργατικού Κόμματος και Πρασίνων δήλωσε: «Φτάνει πια με την αδράνεια. Αυτό δεν βοηθά τη χώρα να προχωρήσει. Υπάρχει πόλεμος στην Ευρώπη, και οι πολίτες ανησυχούν βαθιά για το μέλλον τους. Αυτό απαιτεί ηγεσία, αλληλεγγύη και δίκαιο επιμερισμό. Ώρα για δουλειά!»
Στις εκλογές του 2023, το PVV του Βίλντερς κέρδισε τις περισσότερες έδρες στη Βουλή, συγκεντρώνοντας το 23% των ψήφων, όμως σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις έχει χάσει έδαφος από τότε που εισήλθε στην κυβέρνηση.
Παρά το γεγονός ότι ηγείται του μεγαλύτερου κόμματος, ο Βίλντερς δεν είχε αναλάβει κυβερνητικό αξίωμα ή υπουργείο. Η συμφωνία για σχηματισμό κυβέρνησης επιτεύχθηκε πέρσι με τρία ακόμη κεντροδεξιά κόμματα, υπό τον όρο ότι ο ίδιος δεν θα γινόταν πρωθυπουργός.
Αντί αυτού, τη διακυβέρνηση ανέλαβε ο Ντικ Σχοφ, έμπειρος τεχνοκράτης και πρώην επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών, ο οποίος δεν είχε εκλεγεί.
Η κίνηση Βίλντερς αναμένεται να αφήσει την Ολλανδία με υπηρεσιακή κυβέρνηση, τη στιγμή που η χώρα ετοιμάζεται να φιλοξενήσει τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη αργότερα μέσα στον μήνα. Ο σημερινός γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, ήταν ο προηγούμενος πρωθυπουργός της Ολλανδίας.
