Υπερέβη την εξουσία του ο πρόεδρος Τραμπ, επιβάλλοντας εκτεταμένους βασικούς δασμούς σε σχεδόν όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, επικαλούμενος ‘εθνική έκτακτη ανάγκη’, έκρινε ομοσπονδιακό δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών, στις 28 Μαΐου.
Με απόφασή του, το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου, με έδρα τη Νέα Υόρκη, έκρινε ότι ο Νόμος περί Διεθνών Εξουσιών Οικονομικής Έκτακτης Ανάγκης (International Emergency Economic Powers Act – IEEPA) δεν ερμηνεύεται ως παροχή εξουσιοδότησης στον πρόεδρο για την «επιβολή απεριόριστων δασμών σε προϊόντα από σχεδόν κάθε χώρα του κόσμου».
Σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, το Σύνταγμα αποδίδει αποκλειστικά στο Κογκρέσο την εξουσία να «επιβάλει και να εισπράττει φόρους, δασμούς, τέλη και εισφορές» και να «ρυθμίζει το εμπόριο με ξένα έθνη».
Ο Τραμπ κήρυξε εθνική εμπορική έκτακτη ανάγκη στις 2 Απριλίου, κάνοντας χρήση του IEEPA, ώστε να επιβάλλει βασικό δασμό 10% σχεδόν σε όλες τις εισαγωγές προς τις ΗΠΑ, καθώς και υψηλότερους ανταποδοτικούς δασμούς για πολλές χώρες.
Ο εν λόγω νόμος επιτρέπει στον πρόεδρο να ρυθμίζει τις εισαγωγές — συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των δασμών — υπό εξαιρετικές συνθήκες, όπως αυτή μιας εθνικής έκτακτης ανάγκης.
Πέρα από τον βασικό δασμό, επιβλήθηκαν ανταποδοτικοί δασμοί έως και 50% σε επιλεγμένους εμπορικούς εταίρους που κατηγορούνταν για υψηλούς δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα, μη δασμολογικά εμπόδια ή σημαντικά εμπορικά ελλείμματα. Ο Τραμπ χαρακτήρισε αυτούς τους δασμούς ως «Liberation Day» («Ημέρα Απελευθέρωσης»), υποστηρίζοντας ότι ήταν αναγκαίοι για τη διασφάλιση της εθνικής ασφάλειας, την αντιμετώπιση αθέμιτων εμπορικών πρακτικών και την προστασία της εγχώριας βιομηχανίας.
Ωστόσο, στις 23 Απριλίου, δώδεκα πολιτείες υπέβαλαν αγωγή κατά της κυβέρνησης Τραμπ στο ίδιο δικαστήριο, υποστηρίζοντας ότι οι παγκόσμιοι δασμοί του προέδρου βασίζονταν σε αυθαίρετη κρίση και όχι σε νόμιμη εξουσιοδότηση.
Οι γενικοί εισαγγελείς των πολιτειών Αριζόνα, Όρεγκον, Κολοράντο, Κονέκτικατ, Ντέλαγουερ, Ιλινόι, Μέιν, Μινεσότα, Νεβάδα, Νέο Μεξικό, Νέα Υόρκη και Βερμόντ υποστήριξαν ότι μόνο το Κογκρέσο έχει την εξουσία να επιβάλλει δασμούς σε εισαγωγές.
Στην αγωγή τους, ανέφεραν ότι, επικαλούμενος την εξουσία να επιβάλει τεράστιους και συνεχώς μεταβαλλόμενους δασμούς σε όποια αγαθά επιλέγει και για οποιονδήποτε λόγο κρίνει κατάλληλο ώστε να κηρύττει κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ο πρόεδρος ανέτρεψε τη συνταγματική τάξη και προκάλεσε χάος στην αμερικανική οικονομία.
Λίγες εβδομάδες αργότερα, το δικαστήριο εξέτασε τα επιχειρήματα τόσο της κυβέρνησης Τραμπ όσο και μικρών επιχειρήσεων που επίσης είχαν προσφύγει κατά των παγκόσμιων δασμών.
Ο δικηγόρος Τζέφρυ Σβαμπ, εκπροσωπώντας τις επιχειρήσεις, υποστήριξε ότι ο Τραμπ προχώρησε σε άνευ προηγουμένου διεύρυνση της εκτελεστικής εξουσίας.
Από την πλευρά του υπουργείου Δικαιοσύνης, ο νομικός σύμβουλος Έρικ Χάμιλτον υποστήριξε ότι ο IEEPA επιτρέπει στον πρόεδρο όχι μόνο να επιβάλει δασμούς, αλλά και ότι η απόφασή του δεν υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο.
Την περασμένη εβδομάδα, οι 12 γενικοί εισαγγελείς ζήτησαν από το ίδιο δικαστήριο την αναστολή εφαρμογής των δασμών του Τραμπ.
Στην απόφασή του, την Τετάρτη, το Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου έκανε δεκτό το αίτημα των προσφευγόντων για συνοπτική απόφαση επί της υπόθεσης. Οι συνοπτικές αποφάσεις εκδίδονται όταν αποδεικνύεται ότι δεν υπάρχει ουσιαστική διαφωνία ως προς τα βασικά γεγονότα και ότι ο προσφεύγων δικαιούται απόφαση σύμφωνα με τον νόμο.
Το δικαστήριο διευκρίνισε ότι η αποδοχή της συνοπτικής απόφασης καθιστά άνευ αντικειμένου το αίτημα για προσωρινή διαταγή, καθώς η ουσία της υπόθεσης κρίνεται υπέρ των προσφευγόντων, καθιστώντας περιττή την έκδοση διαταγής αναστολής.
Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, ο IEEPA δεν εξουσιοδοτεί καμία από τις προεδρικές διαταγές περί παγκόσμιων, ανταποδοτικών ή εμπορικών δασμών. Οι πρώτες δύο διαταγές υπερβαίνουν κάθε εξουσία που παρέχει ο IEEPA στον πρόεδρο για τη ρύθμιση των εισαγωγών μέσω δασμών.
Η απόφαση έχει ως αποτέλεσμα και την ακύρωση των δασμών που είχαν επιβληθεί για την καταπολέμηση του φαιντανύλης — οι οποίοι ανέρχονταν στο 25% και επιβάλλονταν σε Μεξικό, Καναδά και Κίνα — καθώς κρίνονται επίσης μη συμβατοί με τον IEEPA.
Όπως ανέφερε το δικαστήριο, οι σχετικές διατάξεις για εμπορικούς δασμούς αποτυγχάνουν να συνδεθούν ουσιαστικά με τις απειλές που επικαλούνται, και ως εκ τούτου απορρίπτονται. Επιπλέον, γνωστοποιήθηκε ότι θα εκδοθεί συνοπτική απόφαση κατά των Ηνωμένων Πολιτειών και οι επίμαχες προεδρικές διαταγές θα ακυρωθούν και θα απαγορευθεί μόνιμα η εφαρμογή τους.
Το δικαστήριο τόνισε ότι δεν τίθεται ζήτημα περιορισμένης ανακούφισης για τους προσφεύγοντες, καθώς εάν οι διατάξεις είναι παράνομες ως προς αυτούς, τότε είναι παράνομες για όλους.
Σε δήλωσή του στην εφημερίδα The Epoch Times, ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Κους Ντεσάι σημείωσε ότι «δεν εναπόκειται σε μη εκλεγμένους δικαστές να καθορίζουν τον τρόπο διαχείρισης μιας εθνικής έκτακτης ανάγκης». Ο ίδιος πρόσθεσε ότι η μη ανταποδοτική μεταχείριση των Ηνωμένων Πολιτειών από ξένες χώρες έχει οδηγήσει στα ιστορικά και επίμονα εμπορικά ελλείμματα της χώρας, τα οποία — όπως ανέφερε — αποτελούν εθνική κρίση που έχει καταστρέψει κοινότητες, έχει πλήξει τους εργαζόμενους και έχει αποδυναμώσει τη βιομηχανική βάση άμυνας, χωρίς το δικαστήριο να αμφισβητεί αυτά τα γεγονότα.
Η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε ότι έχει ασκήσει έφεση κατά της απόφασης.
