Εγγραφή στο Newsletter της Epoch Times
Περί το 1475, ο Ιταλός καλλιτέχνης της Αναγέννησης, Φραντσέσκο Μποττιτσίνι, δημιούργησε έναν μεγάλο πίνακα με τίτλο «Η Ανάληψις της Παρθένου» [Κοίμησις της Θεοτόκου]. Το θέμα της Παρθένου Μαρίας να ανέρχεται στον Ουρανό ήταν κοινό στην τέχνη της Αναγέννησης.
Στο κατώτερο τρίτο του πίνακα, βλέπουμε τους 12 αποστόλους του Ιησού. Στέκονται δίπλα σε ένα ανοιχτό φέρετρο σε λόφο που κοιτάζει την Φλωρεντία, Ιταλία. Το φέρετρο δεν περιέχει σκήνωμα, αλλά αντ΄ αυτού κρίνα – τα λουλούδια που συχνά συσχετίζονται με την αγνότητα της αγίας Μαρίας.
Ντυμένος με κόκκινο και γονατίζοντας σε ένδειξη αφοσίωσης, στα αριστερά των αποστόλων είναι ο ποιητής και φαρμακοποιός Ματτέο Παλμιέρι. Είναι ο χορηγός που ζήτησε το έργο για την εκκλησία της μελλοντικής κηδείας του. Γονατίζοντας στα δεξιά των αποστόλων είναι η γυναίκα του, Νικολόσα. Κατά την Αναγέννηση, οι χορηγοί συχνά θα αναπαριστούνταν σε θεϊκές σκηνές για να δείξουν την αφοσίωση και ευλάβειά τους.
Πάνω από την γήινη σκηνή, ο Μποττιτσίνι απεικόνισε τους ουρανούς να ανοίγουν, όπου, στην κορυφή, κάθεται ο Ιησούς. Κρατά ένα βιβλίο με τα ελληνικά σύμβολα για το Άλφα και Ωμέγα. Η Μαρία γονατίζει στα πόδια του για να λάβει την ευλογία του.
Στους ουρανούς, ο Μποττιτσίνι περιλαμβάνει επίσης τρία τάγματα αγγέλων, σύμφωνα με την περιγραφή του Χριστιανού θεολόγου και νεοπλατωνικού φιλοσόφου ψευδο-Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, του τέλους του πέμπτου και αρχών του έκτου αιώνα.
Τα 9 επίπεδα και 3 τάγματα των Αγγέλων
Ο ψευδο-Διονύσιος Αρεοπαγίτης έγραψε το κλασικό κείμενο «Περί της Ουρανίας Ιεραρχίας». Μας λέει ότι κάθε καλό πράγμα έρχεται προς τα χαμηλότερα, από τον Θεό. Ενώ εμείς οι άνθρωποι δύσκολα καταφέρνουμε να γνωρίζουμε τον Θεό άμεσα, μπορούμε να οδηγηθούμε να γνωρίσουμε τον Θεό έμμεσα, μέσω των κατάλληλων συμβόλων που κάνουν τα μυστήριά του κατανοητά σε εμάς.
Αυτά τα σύμβολα μπορούν να προσφερθούν σε εμάς μέσω των αγγέλων. Υπάρχουν τρία τάγματα αγγέλων με τρία επίπεδα το κάθε ένα. Οι άγγελοι μεταφέρουν προς τα κάτω αυτά τα καλά πράγματα από τον Θεό, με κάθε ομάδα αγγέλων από κάτω να διερμηνεύει το μήνυμα της ομάδας άνωθεν. Ένας σκοπός της ιεραρχίας είναι να μπορέσουν οι άνθρωποι να αφομοιωθούν, το δυνατόν περισσότερο, με τον Θεό.
Το πρώτο τάγμα αγγέλων, δηλαδή, η υψηλότερη τάξη, περιέχει τους ακόλουθους τύπους αγγέλων: Σεραφίμ, Χερουβίμ, και Θρόνους. Το δεύτερο τάγμα περιέχει Εξουσίες, Κυριότητες, και Δυνάμεις. Και το τρίτο τάγμα, που είναι το εγγύτερο στους ανθρώπους, περιέχει Αγγέλους, Αρχαγγέλους, και Αρχές.
Ας επιστρέψουμε στον πίνακα του Μποττιτσίνι για να δούμε πως απεικόνισε αυτούς τους αγγέλους. Τους διαίρεσε σε τρία επίπεδα που αντιστοιχούν στα τρία τάγματα. Ας αρχίσουμε από το κατώτερο επίπεδο προς τα άνω.
Στο κατώτερο επίπεδο, απεικονίζει Αγγέλους, Αρχαγγέλους και Αρχές. Οι Αρχές, που φαίνονται με μπλε ιμάτια και μαύρα και κόκκινα φτερά, είναι επικεφαλής του θεϊκού παραδείγματος. Σε λευκά ιμάτια με ροζ φτερά, οι Αρχάγγελοι είναι επίσης επικεφαλής του θεϊκού αλλά μεταφέρουν θεϊκά μηνύματα από τα άνω στους Αγγέλους.
Οι Άγγελοι, που απεικονίζονται με ροζ ιμάτια και πορτοκαλί και μαύρα φτερά, είναι αυτοί που τοποθετήθηκαν εγγύτερα στην γη και είναι στο κατώτατο σημείο της ιεραρχίας. Θεωρούνται τα ουράνια όντα που μεταφέρουν το μήνυμα του Θεού στον κόσμο.
Οι Κυριότητες, Δυνάμεις και Εξουσίες είναι στο μέσο επίπεδο. Ζωγραφισμένοι με λευκά ιμάτια και με ροζ φτερά με μαύρο στο περίγραμμα, οι Κυριότητες κατέχουν ελευθερία εν Θεώ, μια ελευθερία βασισμένη στην καλοσύνη που δεν υπηρετεί τίποτα που δεν είναι ο Θεός.
Οι Δυνάμεις έχουν μπλε ιμάτια και μπλε φτερά με κόκκινο περίγραμμα. Είναι γεμάτοι θάρρος και αφοσίωση στον Θεό. Με μαύρα ιμάτια και με κόκκινα φτερά με μπλε περίγραμμα, οι Εξουσίες δίνουν κατεύθυνση και παρέχουν τάξη σύμφωνα με τον θεϊκό νόμο.
Τα Σεραφίμ, Χερουβίμ, και Θρόνοι είναι το ανώτατο τάγμα και εγγύτερα στον Θεό. Τα Σεραφίμ απεικονίζονται ως κεφάλια βρεφών με κόκκινα φτερά. Κινούνται συνεχώς γύρω από τον Θεό και, στην προσπάθειά τους να αφομοιωθούν με τον Θεό, ανυψώνουν όσα κατώτερα αυτών. Αυτά, χωρίς διακοπή, χορεύουν γύρω από τον Θεό και τραγουδούν ύμνους προς Αυτόν.
Τα Χερουβίμ απεικονίζονται ως κεφάλια βρεφών με μπλε φτερά. Κατέχουν γνώση, σοφία, και την ικανότητα να βλέπουν και να σκέφτονται την όραση του Θεού. Οι Θρόνοι απεικονίζονται ως βρέφη χωρίς πόδια με μπλε φτερά. Είναι αφοσιωμένοι στον Θεό και δεκτικοί σε όλα όσα ο Θεός δίνει.
Ουράνια Άνοδος
Τι παραπάνω μπορεί να μας διδάξει αυτός ο πίνακας σήμερα; Τι είδους σοφία μπορούμε να εξαγάγουμε από αυτό το έργο τέχνης;
Οι άγγελοι στο κατώτερο επίπεδο είναι αυτοί που μεταφέρουν το μήνυμα του Θεού στον κόσμο. Φορούν ενδύματα και απεικονίζονται ως ανθρώπινα όντα, αλλά με φτερά. Είναι αφοσιωμένοι στον Θεό, αλλά η σχέση τους με τον κόσμο τους αποτρέπει από την επίτευξη μιας ανώτερης θέσης. Είναι μήπως ότι η φύση της σχέσης μας με τον κόσμο μπορεί να μας αποσπάσει από την ανοδική πορεία στον ουρανό;
Οι άγγελοι στην κορυφή απεικονίζονται ως κεφαλές βρεφών με φτερά. Δεν έχουν σώματα και περνούν όλο τον χρόνο τους αναλογιζόμενοι την όραση του Θεού, και χορεύοντας και τραγουδώντας ύμνους προς τον Θεό.
Μήπως το γεγονός ότι αυτοί οι άγγελοι έχουν ένα κεφάλι βρέφους υποδηλώνει την έλλειψη επιρροής του κόσμου πάνω τους; Μπορούμε να ανέλθουμε στον ουρανό αν σταματήσουμε τις επιθυμίες των σωμάτων μας και περάσουμε περισσότερο χρόνο υμνολογώντας και αναλογιζόμενοι την όραση του θεϊκού;
Ίσως τα κρίνα στο φέρετρο, εκτός από την αγνότητας της Μαρίας, είναι επίσης ένδειξη της αγνότητας που απορρέει από τον θάνατο των σωματικών επιθυμιών, έναν θάνατο που έχει αποτέλεσμα μια ουράνια άνοδο.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, αρκετά πράγματα μου κάνουν εντύπωση σχετικά με τα τάγματα των αγγέλων. Ένα είναι ότι και τα τρία τάγματα χρειάζονται. Κάθε βαθμίδα και κάθε άγγελος εκπληρώνει ένα καθήκον, και οι ανώτεροι δίνουν με ευχαρίστηση σε αυτούς παρακάτω. Αυτή είναι μια ιεραρχία που βασίζεται στην αγάπη, στην περισυλλογή, και στην διαμοίραση κατανοήσεων περί του θεϊκού.
Δεύτερον, διαφορές διατηρούνται ακόμα και στον ουρανό. Δεν είναι μόνο ένα είδος αγγέλων που κάνει ένα είδος πράγματος, αλλά υπάρχουν πολλά είδη αγγέλων, καθένα με διαφορετικά χαρακτηριστικά και διαφορετικές ερμηνείες της θεϊκής σοφίας.
Ίσως αυτός είναι ένας λόγος που συχνά αποτυγχάνουμε να πραγματώσουμε την θεία θέληση επί της γης. Στον ουρανό, φαίνεται πως διαφορετικά όντα με διαφορετικές ποιότητες και διαφορετικές κατανοήσεις του θεϊκού, μοιράζονται τις κατανοήσεις τους για να κερδίσουν μια βαθύτερη σύνδεση με το θεϊκό.
Στην γη, χρησιμοποιούμε συχνά τις κατανοήσεις μας περί του θεϊκού ως δικά μας κεκτημένα για να χτυπάμε άλλους στο κεφάλι όταν σκέφτονται διαφορετικά από εμάς. Θεωρούμε πως η δική μας κατανόηση είναι απολύτως σωστή, και διώχνουμε και καταδικάζουμε ανθρώπους που σκέφτονται διαφορετικά.
Είμαστε ανοιχτοί στο είδος πνευματικής ανάπτυξης που απαιτεί από εμάς να μοιραζόμαστε, όχι να εξαναγκάζουμε, την αποδοχή των θεϊκών κατανοήσεων, ώστε και εμείς επίσης να μπορέσουμε ίσως να ανέλθουμε;
Η τέχνη έχει μια εκπληκτική ικανότητα να υποδεικνύει αυτό που δεν μπορεί διακριθεί με τα μάτια, ώστε να μπορούμε να αναρωτηθούμε: «Τι σημαίνει αυτό για μένα και για όσους το βλέπουν;», «Πώς έχει επηρεάσει το παρελθόν και πώς μπορεί να επηρεάσει το μέλλον;», «Τι προτείνει για την ανθρώπινη εμπειρία;» Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που ερευνώ στη σειρά μου «Αγγίζοντας το έσω: Τι προσφέρει η παραδοσιακή τέχνη στην καρδιά».
Ο Eric Bess είναι μαθητευόμενος παραστατικός καλλιτέχνης και υποψήφιος διδάκτορας στο Ινστιτούτο Διδακτορικών Σπουδών για τις Οπτικές Τέχνες.
Ακολουθήστε μας στο Facebook @epochtimesgreece
