Φάρμακα όπως η σεμαγλουτίδη και η τιρζεπατίδη συνιστώνται πλέον ως πρώτη γραμμή θεραπείας για τη διαχείριση του κινδύνου ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων σε ασθενείς με παχυσαρκία, σηματοδοτώντας τη συνέχεια της κλινικής χρήσης των σύγχρονων φαρμάκων για την απώλεια βάρους.
Το Αμερικανικό Κολέγιο Καρδιολογίας δημοσίευσε πρόσφατα τις νέες κατευθυντήριες γραμμές του, οι οποίες αντιπαραθέτουν τη χρήση αυτών των φαρμάκων για την αντιμετώπιση της προοπτικής πιθανών καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικών επεισοδίων και καρδιακής ανεπάρκειας, με την πιο παραδοσιακή προσέγγιση που προτείνει αλλαγή του τρόπου ζωής πριν καταφύγει ο ασθενής σε φαρμακευτική αγωγή. Αυτό αποτελεί μια σημαντική στροφή στη θεραπεία της παχυσαρκίας σε σχέση με τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιακών παθήσεων.
Η αλλαγή των συστάσεων της επιτροπής αποσκοπεί στο να μην χρειάζεται πλέον οι ασθενείς να χάνουν χρόνο σε πειραματισμούς με νέες συνήθειες που δεν αποδίδουν, πριν δοκιμάσουν τη φαρμακευτική αγωγή. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες, η επιπλέον απώλεια βάρους ήταν ελάχιστη όταν προστέθηκαν παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής στη χρήση σεμαγλουτίδης και τιρζεπατίδης σε κλινικές δοκιμές.
Να σημειωθεί ότι οι κατευθυντήριες οδηγίες δεν υποτιμούν τη σημασία της υγιεινής διατροφής, της άσκησης και των συστημάτων υποστήριξης που συμβάλλουν στην απώλεια βάρους, σύμφωνα με τη Δρα Ολίβια Γκίλμπερτ, καρδιολόγο στο Atrium Health Wake Forest Baptist Medical Center και πρόεδρο της επιτροπής Concise Clinical Guidance που συνέταξε τις συστάσεις.
«Πιστεύω ότι λειτουργούν σε συνδυασμό και πρέπει να τονιστούν και να ενθαρρυνθούν, όπως ήδη γίνεται με τις τυπικές συστάσεις στον τομέα της καρδιαγγειακής υγείας», δήλωσε η Γκίλμπερτ.
Τόνισε ότι οι ασθενείς δεν χρειάζεται πλέον να προσπαθούν μάταια να αλλάζουν συνήθειες πριν ξεκινήσουν τη φαρμακευτική αγωγή, καθώς αυτά τα φάρμακα είναι πιο αποτελεσματικά και πρέπει να χρησιμοποιούνται ως πρώτη επιλογή, παράλληλα με τη σωματική δραστηριότητα.
Προσέγγιση με φάρμακα πρώτης γραμμής
Οι νέες οδηγίες προέρχονται από μια συζήτηση της επιτροπής το 2024 σχετικά με τον καλύτερο τρόπο ενσωμάτωσης των φαρμάκων για την απώλεια βάρους στη φροντίδα των ασθενών, δήλωσε η Γκίλμπερτ. Οι οδηγίες απευθύνονται ειδικά σε άτομα με καρδιαγγειακές παθήσεις και καρδιακή ανεπάρκεια, με στόχο τη μείωση των καρδιακών προσβολών, των εγκεφαλικών επεισοδίων και των θανάτων.
Τα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας συνδέονται με μέση απώλεια βάρους 5% έως 20%, σε σύγκριση με περίπου 10% απώλεια βάρους με δίαιτα και άσκηση, σύμφωνα με τα στοιχεία που συνοδεύουν τις νέες οδηγίες.
Αυτά τα πεπτίδια ανήκουν σε μια κατηγορία φαρμάκων που ονομάζονται θεραπείες με ορμόνες που διεγείρονται από θρεπτικά συστατικά και μιμούνται μια φυσική ορμόνη που ονομάζεται γλυκαγόνη-1, η οποία ρυθμίζει το σάκχαρο του αίματος, την όρεξη και την πέψη.
Η τιρζεπατίδη έχει την υψηλότερη αποτελεσματικότητα για την απώλεια βάρους, ακολουθούμενη από τη σεμαγλουτίδη, αν και παράγοντες όπως η διαθεσιμότητα, η προσιτή τιμή και η κάλυψη από την ασφάλιση μπορεί να επηρεάσουν τη συνταγογράφηση.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες αναφέρουν επίσης ότι η φαρμακευτική αγωγή συνδέεται με μείωση των καρδιαγγειακών θανάτων, των καρδιακών προσβολών και των εγκεφαλικών επεισοδίων, ιδίως σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 και υψηλότερους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου. Η μείωση του βάρους μειώνει επίσης τον κίνδυνο χρόνιας νεφρικής νόσου και στεατοτικής ηπατικής νόσου που σχετίζεται με μεταβολική δυσλειτουργία.
Οι γιατροί έχουν λιγότερες ανησυχίες σχετικά με τα πεπτίδια, επειδή λειτουργούν πιο φυσικά. Ωστόσο, αυτά τα φάρμακα είναι νέα. Οι πιο μακρόχρονες δοκιμές μέχρι σήμερα έχουν διάρκεια μικρότερη των τεσσάρων ετών. Οι πιο συνηθισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν ναυτία, έμετο, διάρροια και δυσκοιλιότητα.
«Όταν χρησιμοποιούνται σωστά και στους κατάλληλους ασθενείς, πιστεύω ότι προσφέρουν μεγάλη ελπίδα και υποσχέσεις στον καρδιαγγειακό τομέα», δήλωσε η Έιμυ Ντονήν, ιδιοκτήτρια και ιατρική διευθύντρια του Κέντρου Πρόληψης Καρδιακών Προσβολών και Εγκεφαλικών Επεισοδίων στο Σποκέην, στην Ουάσιγκτον. Δεν συμμετείχε στη σύνταξη των νέων κατευθυντήριων γραμμών.
Η Ντονήν δήλωσε ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα για να κατανοηθεί η μακροπρόθεσμη ασφάλεια αυτών των φαρμάκων και να διαπιστωθεί αν οι άνθρωποι επανακτούν το βάρος τους μετά τη διακοπή της θεραπείας – γι’ αυτό είναι απαραίτητη μια ισχυρή πολυεπιστημονική προσέγγιση φροντίδας.
Οι καλές συνήθειες
Η Γκίλμπερτ είπε ότι οι ασθενείς που σταματούν να λαμβάνουν φάρμακα για την απώλεια βάρους τείνουν να επανακτούν το βάρος τους, και αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι κατευθυντήριες γραμμές τονίζουν ένα πολυεπιστημονικό σύστημα υποστήριξης για να βοηθήσουν τους ασθενείς να συνδυάσουν τα καλύτερα φάρμακα με τη διατροφή, την άσκηση και την ιατρική ευθύνη.
Η Ντονήν προσέθεσε ότι υποστηρίζει την προσέγγιση των κατευθυντήριων γραμμών που συνδυάζει τα πεπτιδικά φάρμακα με την κλινική υποστήριξη, η οποία μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων να αναγνωρίζουν καλύτερα τα σημάδια της πείνας και, ως εκ τούτου, να καταφέρουν να μην ξαναπάρουν το βάρος που έχασαν.
Συγκεκριμένα, οι κατευθυντήριες γραμμές απαιτούν μια πολυεπιστημονική προσέγγιση φροντίδας που θα:
- παρέχει εξατομικευμένες αναφορές σχετικά με τους παράγοντες που συμβάλλουν στην καρδιαγγειακή νόσο των ασθενών, τον τρόπο μείωσης των κινδύνων και τα άλλα προβλήματα υγείας που μπορεί να υπάρχουν
- παραπέμπει τους ασθενείς σε συμπεριφορικούς θεραπευτές και ομάδες υποστήριξης
- συνδέει τους ασθενείς με διαιτολόγους και φυσιολόγους άσκησης
- εξασφαλίζει φαρμακευτική υποστήριξη για την παρακολούθηση της χρήσης των φαρμάκων, των παρενεργειών και της προόδου
«Ιδανικά, θέλουμε αυτά τα φάρμακα να προσφέρουν στους ανθρώπους μια ευκαιρία για να αυξήσουν τη σωματική τους δραστηριότητα, να αλλάξουν τη διατροφή τους και να αποκτήσουν μια νέα ζωή, ώστε να μπορέσουν να τα σταματήσουν [αργότερα]», δήλωσε η Γκίλμπερτ.
Αλλάζοντας τρόπο σκέψης
Ένα πιθανό αποτέλεσμα της νέας κατευθυντήριας γραμμής που δεν μπορεί να αγνοηθεί είναι ότι οι ασθενείς μπορεί να εξαρτηθούν τελικά από μία φαρμακευτική αγωγή, χωρίς να μάθουν τίποτα για τον τρόπο πρόληψης της νόσου, δήλωσε η Δρ Έλλι Κάμπελ, πιστοποιημένη οικογενειακή γιατρός που περιγράφει τον εαυτό της ως ειδικό στη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου.
«Η κατάργηση της αυτοφροντίδας ως βασικής αρχής της ευεξίας δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο κατά τη γνώμη μου», δήλωσε σε email προς την εφημερίδα The Epoch Times. «Πολλές φορές, όταν ένας γιατρός αναφέρει θεραπευτικές αλλαγές στον τρόπο ζωής, πρόκειται για ένα φυλλάδιο με ‘καλύτερες επιλογές’ – και στην επόμενη επίσκεψη του ασθενούς αποφαίνεται ότι εκείνη η λύση «δεν δούλεψε, ας χρησιμοποιήσουμε λοιπόν φάρμακα».
Το ιατρικό σύστημα δεν είναι επί του παρόντος σχεδιασμένο για να καθοδηγεί τους ασθενείς, δήλωσε η Κάμπελ. Κατά τη γνώμη της, οι νέες οδηγίες αποτελούν παραδοχή ότι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής των ασθενών είναι ένα δύσκολο έργο που υπερβαίνει τις δυνατότητες των περισσότερων γιατρών. Για την Κάμπελ, μερικοί από τους λόγους για τους οποίους η συμβουλευτική για τον τρόπο ζωής συχνά παραβλέπεται είναι οι:
- έλλειψη χρόνου κατά τη διάρκεια των ραντεβού για συμβουλευτική σε βάθος
- έλλειψη ασφαλιστικής κάλυψης
- έλλειψη εκπαίδευσης σε θέματα μεταβολισμού, διατροφής, γενετικής και μικροβιώματος που επηρεάζουν τους παράγοντες κινδύνου
- έλλειψη εκπαίδευσης σε τεχνικές κινητοποίησης ή στην επιστήμη αλλαγής συμπεριφοράς
- έλλειψη υποστήριξης για την πρόληψη της εξουθένωσης, η οποία μπορεί να οδηγήσει τους ασθενείς σε αποτυχία
Επιχειρήματα υπέρ της ασφαλιστικής κάλυψης
Φάρμακα όπως το semaglutide καλύπτονται συχνά από την ασφάλιση για άτομα με διαβήτη τύπου 2, άπνοια ύπνου και παχυσαρκία. Ένας από τους στόχους της νέας οδηγίας είναι να βελτιωθεί η πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακα, είπε η Γκίλμπερτ.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η παχυσαρκία από μόνη της δεν αρκεί για την κάλυψη από την ασφάλιση. Τα φάρμακα μπορεί να κοστίζουν από 8.126 έως 15.738 δολάρια ετησίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ το κόστος σε άλλες χώρες είναι πολύ χαμηλότερο.
Οι κατευθυντήριες γραμμές δείχνουν ότι η περιορισμένη πρόσβαση σε αυτά τα φάρμακα έχει οδηγήσει τους ασθενείς να αναζητούν μη ελεγχόμενες εκδόσεις, με αποτέλεσμα την αύξηση της πιθανότητας επιπλοκών, φαινόμενο που η Γκίλμπερτ ανέφερε ότι έχει παρατηρήσει από πρώτο χέρι.
«Υπάρχει κίνδυνος όταν οι ασθενείς αγοράζουν φάρμακα από το διαδίκτυο, εάν δεν ελέγχονται επαρκώς από τους παρόχους. Υπάρχουν ασθενείς που παρουσιάζουν σοβαρές παρενέργειες», δήλωσε.
Από την άλλη πλευρά, η στενά παρακολουθούμενη χρήση φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας μπορεί να βελτιώσει το προσδόκιμο ζωής, το οποίο μειώνεται κατά μέσο όρο κατά 9,1 έτη για τους άνδρες και 7,7 έτη για τις γυναίκες με σοβαρή παχυσαρκία, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται στις κατευθυντήριες γραμμές.
Σύμφωνα με την Ντονήν, η μεγαλύτερη αλλαγή με τις νέες οδηγίες αφορά τη διαφοροποίηση των πεπτιδίων από άλλα φάρμακα, και την αντιμετώπισή τους όχι μόνο ως φάρμακα για την απώλεια βάρους, αλλά ως μέρος μιας ευρύτερης θεραπευτικής προσέγγισης για σύνθετες παθήσεις, όπως η λιπώδης ηπατική νόσος και η ινσουλινοαντίσταση.
Της Amy Denney
