Ο Τζιμ Ίρβινγκ μαζί με την οικογένειά του έκαναν περίπατο στο αγρόκτημα του πατέρα του στο Ράτλαντ, όταν εντόπισε μερικά αρχαία κεραμικά κομμάτια διάσπαρτα στο έδαφος. Δεν ήξερε ότι η περαιτέρω διερεύνησή τους θα οδηγούσε στην ανακάλυψη ενός εξαιρετικού ρωμαϊκού ψηφιδωτού ηλικίας 1.700 ετών, που απεικόνιζε τον Αχιλλέα και τον Τρωικό Πόλεμο από την Ιλιάδα.
Ο Ίρβινγκ μετά από μια προκαταρκτική έρευνα ήρθε σε επαφή με την ομάδα Ιστορικού Περιβάλλοντος του Συμβουλίου της κομητείας του Λέστερσιρ, η οποία με τη σειρά της απευθύνθηκε στις Αρχαιολογικές Υπηρεσίες του Πανεπιστημίου του Λέστερσιρ (ULAS) για την ανασκαφή της περιοχής.
Δεδομένης της φύσης αυτού του εξαιρετικού ευρήματος, η Historic England εξασφάλισε χρηματοδότηση για επείγουσα αρχαιολογική ανασκαφή, η οποία ξεκίνησε με προσεκτικό καθαρισμό του εκτεθειμένου ρωμαϊκού ψηφιδωτού. «Ήταν μια ανατριχιαστική εμπειρία καθώς αποκαλύφθηκαν οι πρώτες φιγούρες και ήρθαμε κυριολεκτικά πρόσωπο με πρόσωπο με το παρελθόν», δήλωσε ο Τζον Τόμας (John Thomas), αναπληρωτής διευθυντής του ULAS, σε δήλωσή του.
Σύντομα οι ερευνητές αποκάλυψαν ένα αξιοσημείωτο ρωμαϊκό ψηφιδωτό, που χρονολογείται από τον τρίτο έως τον τέταρτο αιώνα, το πρώτο του είδους του στο Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο απεικονίζει σκηνές από το τέλος του Τρωικού Πολέμου, όπως διηγείται το κλασικό έργο του Ομήρου, με πολλά καρέ να απεικονίζουν μια αλληλουχία ιστοριών, σχεδόν σαν κόμικς.
Το πρώτο από αυτά παρουσιάζει τον Έλληνα πολεμιστή ημίθεο Αχιλλέα να είναι αντιμέτωπος με τον Έκτορα από την Τροία στο πεδίο της μάχης, και οι δύο καβάλα σε άρματα που οδηγούνται από άλογα διαφορετικού χρώματος. Στο δεύτερο καρέ, ο Έκτορας, νεκρός πλέον, σύρεται πίσω από τον Αχιλλέα, ο οποίος οδηγεί το άρμα του και κρατάει μια κόκκινη ασπίδα. Η τρίτη και τελευταία σκηνή δείχνει το σώμα του Έκτορα να εξαγοράζεται από τον πατέρα του, τον Πρίαμο, για το βάρος του γιου του σε χρυσό- μια κεντρική φιγούρα ισορροπεί στους ώμους της μια μεγάλη ζυγαριά με το χρυσό να ζυγίζει από τη μια πλευρά και το άψυχο σώμα του Έκτορα από την άλλη.
Η μεσαία σκηνή δείχνει τον νικητή Αχιλλέα να σέρνει το σώμα του Έκτορα πίσω από το άρμα του. (Ευγενική παραχώρηση του University of Leicester Archaeological Services)
Μια επιπλέον χρηματοδότηση, λόγω της αυξημένης σημασίας του ευρήματος, επέτρεψε την πραγματοποίηση ερευνών μαγνητομετρίας και γεωραντάρ (GPR), οι οποίες αποκάλυψαν εκπληκτικές γνώσεις- το συγκρότημα της ρωμαϊκής έπαυλης εκτείνεται πολύ πέρα από τη δομή που περιέχει το ψηφιδωτό και περιλαμβάνει μια αρχαία αγροτική κοινότητα. Από τις 25 Νοεμβρίου 2021, το σπάνιο ψηφιδωτό και το περιβάλλον συγκρότημα της έπαυλης προστατεύονται ως καταγεγραμμένο μνημείο.
«Η έπαυλη περιβάλλεται επίσης από μια σειρά άλλων κτιρίων που αποκαλύφθηκαν από γεωφυσική έρευνα και αρχαιολογική αξιολόγηση, συμπεριλαμβανομένων όσων φαίνεται να είναι αχυρώνες, κυκλικές κατασκευές και ένα πιθανό λουτρό, όλα μέσα σε μια σειρά από οριακές τάφρους», δήλωσε ο Τόμας.
Πιστεύει ότι οι ιδιοκτήτες της βίλας είχαν πολλές γνώσεις για τα κλασικά έργα της εποχής και ενδεχομένως επεδίωκαν να εντυπωσιάσουν τους επισκέπτες. «Αυτό που μπορούμε να πούμε από το ύφος του ψηφιδωτού και την υψηλή ποιότητα της κατασκευής του είναι ότι πρόκειται για κάποιον που ήταν αρκετά μορφωμένος και ήθελε είτε να επιμορφώσει τους φίλους του με αυτόν τον τρόπο είτε ίσως πιο πιθανό να επιδείξει τις γνώσεις του».
Είναι ενδιαφέρον ότι αυτές οι σκηνές από το ψηφιδωτό είναι στην πραγματικότητα ένα εναλλακτικό τέλος της Ιλιάδας. Στο πρωτότυπο, ο Αχιλλέας αρνείται να επιστρέψει το σώμα του Έκτορα -ούτε καν για το βάρος του σε χρυσό- ενώ αυτή η εναλλακτική εκδοχή μπορεί να είναι ένα ριμέικ από τον μεγάλο Αθηναίο θεατρικό συγγραφέα Αισχύλο, από το έργο του οποίου ελάχιστα σώζονται. Οι Ρωμαίοι, σύμφωνα με τον ULAS, θα γνώριζαν αυτή την αναπαράσταση -ακόμα και πριν από 1.700 χρόνια στην αγροτική περιοχή του Ράτλαντ.
Από τον Michael Wing
